MİLLİ EĞİTİM DERGİSİ

Sayı 148

Ekim, Kasım, Aralık 2000

Uygarlığın Oluşumunda Eğitimin Rolü

Dr. Bekir TURGUT

Yayımlar Dairesi Başkanı

Yeni binyıl, 20. yüzyılın ikinci yansında başlayan ve son çeyreginde ivme kazanarak devam eden hızlı bir degişim süreciyle başlamıştır.

Bu süreçle birlikte, bilgi uygarhk tarihinin hiç bir döneminde görülmedik bir biçimde değer kazanırken, bilginin transferinde kullanılan iletişim teknolojilerinde de büyük ve hızlı gelişmeler olmuştur.

Bu oluşumun dogal sonucu olarak, bilginin transferinde kullanılan iletişim teknolojilerinin küresel boyutta yaygmlaşması, bilginin hızlı dönüşümünün meydana getirdigi uluslar ötesi etkileşim, bilgi ve teknolojiyi, toplumlann gelecegini etkileyen ve belirleyen güç konumuna getirirken, diğer taraftan da içinde bulunduğu toplumun, ekonomik, sosyal, siyasal hatta kültürel yapı ve sistemlerini etkileyerek köklü degişimlere neden olmuş ve olmaktadır.

Bu durum ise, bilginin insan haklarrıa ve demokratik kuralların öngördüğü amaçlara uygun bir şekilde kullanılmasını zorunlu hâle getirirken, teknolojinin de bu esaslar çerçevesinde yönlendirilmesini ve yönetilmesini gerekli kılmaktadır. Aksi hâlde bu amaçlara uygun kullanılmayan bilgi, siyasal bunalımlara, ekonomik dengesizliklere, sosyal patlamalara ve kültürel çatışmalara neden olur. Yönlendirilmeyen ve yönetilemeyen teknoloji de ülkeleri ve insanlığı telâfısi mümkün olmayan felaketlere sürükleyebilir.

Bu durum sadece ülkemiz aydınlarını değil, tüm dünya aydınlarını da kaygılandıran bir sorun olarak görülmektedir. Onun içindir ki, H. Küng; "Sonuçta, adetâ dev bir teleskopla Merih gezegenindeki değişmeleri inceliyormuşuz gibi, üzerinde yaşadığımız gezegene neler yaptığımızı anlamakla yetinmemiz yeterli değildir. Hepimiz bu dünyanın vatandaşları olduğumuza göre, yirmi birinci yüzyıla kişi ya da toplum olarak, hangi yollardan gitmekle daha iyi hazırlanabiliriz konusunu ele alırken, kendimize bir ahlâk sistemi, bir adalet ve hakkaniyet duygusu edinmek zorundayız." sözleriyle bugünkü uygarlık yürüyüşümüzde önemli bir hatılatmada bulunurken, Peter F. Drucker de "Bilgi toplumu için yapılan eğitimin sosyal bir amacı olacaktır. Değerlerden yoksun bir eğitim olmayacaktır. Hiçbir eğitim sistemi böyle değildir." diyerek eğitimin önemine dikkat çekmektedir.

Çünkü eğitim tarih boyunca bireyin davranışlarının olumlu yönde etkilemede, bireyle-toplumu, toplumla-birey arasındaki ilişkileri düzenlemede en etkin araç olmuştur.

Bu da gösteriyor ki eğitim, yeni binyılın öngördügü uygarlığın oluşmasında en etkin rolü oynayacaktır. Öyleyse insanlar ve toplumlar yeni binyılda eğitime her zamankinden daha fazla önem vermelidirler. Hatta eğitim, okullarla sınırlı kalmamalı, işveren durumundaki her kururn adetâ okula dönüştürülmelidir. Bireylerin ve toplumlann idraklerinde sürekli öğrenme bilinci geliştirilerek, gelişen teknolojiye her an hazır bir birey ve toplum meydana getirilrnelidir. "Millî Eğitim" böyle bir bilinçle yeni binyılda da sizlerle beraber olmaya devam edecektir.

Bu duygu ve düşüncelerle yeni binyılda herkese başanlar diliyor, saygılar sunuyorum.