GENEL AÇIKLAMA

Tekdüzen muhasebe sistemi genel hesap plânı çerçevesinde hazırlanan ve Bakanlığımıza bağlı döner sermaye işletmelerinde kullanılacak özel hesap plânında yer alan hesapların tanımı ve işleyişi aşağıda verilmiştir.

Bakanlığımıza bağlı döner sermaye işletmeleri bu hesap plânında yer alan, 3'lü kod numaralı defteri kebir hesapları (100, 101, 255, 600, 770, ...gibi) dışında hesap kullanmayacaklardır. Yeni hesap açma ihtiyacını hissederlerse, gerekçeleriyle birlikte M.E.B. İşletmeler Dairesi Başkanlığı'na müracaat edecekler, yazılı izin almadıkça hiçbir şekilde yeni hesap açmayacaklardır.

3'lü kod numaralı defteri kebir hesaplarının yardımcı (alt grup) hesapları ( Değişiklik : 1997-935 sayılı genelge ile değişiklikler yapılmıştır.) (150.01, 153.01, 360.02, 362.03, .....gibi) işletmelerin ihtiyacı ve özelliği gözönünde bulundurularak, ita amirliklerince açılabilecektir. Aşağıda belirtilen yardımcı hesaplar, örnek olarak verilmiştir.

C- HESAP PLANI AÇIKLAMALARI
1- DÖNEN VARLIKLAR
Bu ana hesap grubu; nakit olarak elde ve bankada tutulan varlıklar ile normal koşullarda en fazla bir yıl veya işletmenin normal faaliyet dönemi içinde paraya çevrilmesi veya tüketilmesi öngörülen varlık unsurlarını kapsar.
Dönen varlıklar; hazır değerler, menkul kıymetler, ticari alacaklar, diğer kısa vadeli alacaklar, stoklar, gelecek döneme ait giderler ve gelir tahakkukları ile diğer dönen varlıklar şeklinde bölümlenir.

10- HAZIR DEĞERLER
Bu grup, nakit olarak elde veya bankada bulunan varlıklar ile istenildiği zaman değer kaybına uğramadan paraya çevirme imkânı bulunan varlıkları (menkul kıymetler hariç) kapsar. Bu grup aşağıdaki hesaplardan oluşur.

100- KASA
Bu hesap, işletmenin elinde bulunan ulusal ve yabancı paraların TL. karşılığının izlenmesi için kullanılır.
İşleyişi :
Tahsil olunan para tutarları borç, ödemeler ve bankaya yatırılan para tutarları alacak kaydedilir. Hesap daima borç bakiyesi verir veya sıfır olur. Hiçbir şekilde alacak bakiyesi vermez.

101- ALINAN ÇEKLER
Bu hesap, gerçek ve tüzel kişiler tarafından işletmeye verilmiş olup, henüz tahsil için bankaya verilmemiş veya ciro edilmemiş olan çeklerin izlenmesini sağlar.
İşleyişi :
Alınan çeklerin yazılı değerleri ile borç, bankadan tahsil veya ciro edildiğinde alacak kaydedilir.

102- BANKALAR
Bu hesap, işletmece yurt içi ve yurt dışı banka ve benzeri finans kurumlarına yatırılan ve çekilen paraların izlenmesini kapsar.
İşleyişi :
Bankalara para olarak veya hesaben yatırılan değerler borç, çekilen tutarlar ile üçüncü kişilerce tahsil edildiği anlaşılan çek ve ödeme emirleri alacak kaydedilir.

103- VERİLEN ÇEKLER VE ÖDEME EMİRLERİ (-)
İşletmenin üçüncü kişilere bankalardan çekle veya ödeme emri ile yapacağı ödemeler bu hesapta izlenir.
İşleyişi :
Kişilere çek ve ödeme emri verildiğinde hesaba alacak; çek ve ödeme emirlerinin bankadan tahsil edildiği anlaşıldığında bu hesaba borç, bankalar hesabına alacak kaydedilir.

108- DİĞER HAZIR DEĞERLER
Nitelikleri itibarıyla hazır değer sayılan pullar, vadesi gelmiş kuponlar, tahsil edilecek banka ve posta havaleleri (yoldaki paralar gibi) değerleri kapsar. Tek düzen hesap planında nakit, alınan çek ve banka mevcutları dışında kalan diğer hazır kıymetler için tek hesap açılmış bulunmaktadır. Banka mevcutları dışındaki hazır değerler niteliklerine uygun biçimde bu hesapta izlenir.
İşleyişi :
Bu değerler elde edildiğinde hesabın borcuna, elden çıkarıldığında da hesabın alacağına kaydedilir.

12- TİCARİ ALACAKLAR
Bir yıl içinde paraya dönüşmesi öngörülen ve işletmenin ticari ilişkisi nedeniyle ortaya çıkan senetli ve senetsiz alacaklar bu hesap grubunda gösterilir. Ticari ilişkilerden dolayı ana kuruluş, iştirak ve bağlı ortaklıklardan olan alacaklar varsa bu gruptaki ilgili hesapların ayrıntılarında açıkça gösterilir. Bu grupta aşağıdaki hesaplar yer alır.

120- ALICILAR
Bu hesap, işletmenin faaliyet konusunu oluşturan mal ve hizmet satışlarından kaynaklanan senetsiz alacaklarının izlenmesi için kullanılır.
İşleyişi :
Senetsiz alacağın doğması ile bu hesaba borç tahsil edilmesi halinde (ödemeler, aktarmalar ve hesaben mahsuplar dahil) alacak kaydedilir.

121- ALACAK SENETLERİ
Bu hesap, işletmenin faaliyet konusunu oluşturan mal ve hizmet satışlarından kaynaklanan senede bağlanmış alacaklarını kapsar.
İşleyişi :
Alınan senet tutarı bu hesaba borç, tahsilinde ise alacak kaydedilir.

126- VERİLEN DEPOZİTO VE TEMİNATLAR
İşletmece üçüncü kişilere karşı bir işin yapılmasının üstlenilmesi veya bir sözleşmenin ya da diğer işlemlerin karşılığı olarak geri alınmak üzere verilen depozito ve teminat niteliğindeki değerlerin izlendiği hesaptır.
İşleyişi :
Verilen depozito ve teminatlar bu hesabın borcuna, geri alınanlar veya hesaba sayılanlar alacağına kaydedilir:

13- DİĞER ALACAKLAR
Bu hesap grubu; herhangi bir ticari nedene dayanmadan meydana gelmiş ve en çok bir yıl içinde tahsil edilmesi düşünülen senetli, senetsiz alacaklar ile bu gruba ait şüpheli alacak ve şüpheli alacak karşılığının izlenmesini sağlar. Bu grup aşağıdaki hesaplardan oluşur .

135- PERSONELDEN ALACAKLAR
İşletmeye dahil personel ve işçinin işletmeye olan çeşitli borçlarını kapsar.
İşleyişi:
Bu hesaba, alacağın doğması halinde borç, tahsili halinde ise alacak kaydedilir.

136- DİĞER ÇEŞİTLİ ALACAKLAR
Ticari olmayıp yukarıda sayılan hesaplardan herhangi birine dahil edilmeyen alacakların izlendiği hesaptır.
İşleyişi :
İşletme lehine doğan alacaklar bu hesaba borç; tahsilatlar alacak kaydedilir.

15- STOKLAR
Bu grup, işletmenin satmak, üretimde kullanmak veya tüketmek amacıyla edindiği, ilk madde ve malzeme, yarı mamul, mamul, ticari mal, yan ürün, artık ve hurda gibi bir yıldan az bir sürede kullanılacak olan veya bir yıl içerisinde nakde çevrilebileceği düşünülen varlıklardan oluşur. Faturası gelmemiş stoklar ilgili bulundukları kalemin içinde gösterilir. Bu grupta yer alan hesaplar aşağıdaki gibidir:
150- İLK MADDE VE MALZEME
Üretimde veya diğer faaliyetlerde kullanılmak üzere işletmede bulundurulan hammadde, yardımcı madde, işletme malzemesi, ambalaj malzemesi ve diğer malzemelerin izlendiği hesaptır.
İşleyişi :Satın alındıkları ya da üretildikleri maliyet bedelleri ile bu hesabın borcuna, üretime verildiğinde, tüketildiğinde, satıldığında veya devredildiğinde ise hesabın alacağına kaydedilir.

151- YARI MAMULLER-ÜRETİM
Henüz tam mamul haline gelmemiş ancak direkt ilk madde ve malzeme ile direkt işçilik ve genel üretim giderlerinden belli oranlarda pay almış üretim aşamasındaki mamullerin izlendiği hesaptır.
İşleyişi :
Maliyet dönemi sonunda direkt ilk madde ve malzeme, direkt işçilik ve genel üretim giderleri tutarları kadar bu hesap borçlandırılır. Üretimi tamamlananların maliyet tutarı bu hesabın alacağı karşılığında ilgili stok hesaplarına aktarılır.

152- MAMULLER
Üretim çalışmaları sonunda elde edilen ve satışa hazır hale gelmiş bulunan mamullerin izlendiği hesaptır.
İşleyişi :
Bu hesap, üretimi tamamlanan mamullerin ambarlara alınmasıyla borçlandırılır. Satılması veya herhangi bir nedenle ambardan çekilmesi ile alacaklandırılır.

153- TİCARİ MALLAR
Herhangi bir değişikliğe tabi tutulmadan satmak amacı ile işletmeye alınan ticari mallar (emtia) ve benzeri kalemler bu hesapta yer alır.
İşleyişi :
Satın alınan ticari mallar (emtia) maliyet bedeli ile bu hesaba borç, satılması veya herhangi bir nedenle ambardan çekilmesinde ise maliyet bedeli ile alacak kaydedilir.

157- DİĞER STOKLAR
Yukarıdaki stok kalemlerinin hiç birinin kapsamına alınmayan ürün, artık ve hurda gibi kalemler bu hesap grubunda yer alır.
İşleyişi :
Elde edilen bu stoklar maliyet bedeli ile hesaba borç, satıldığında, devredildiğinde veya kullanıldığında alacak kaydedilir.

159- VERİLEN SİPARİŞ AVANSLARI
Yurt içinden ya da yurt dışından satın alınmak üzere siparişe bağlanan stoklarla ilgili olarak yapılan avans ödemelerinin izlendiği hesaptır.
İşleyişi :
Yapılan ödemeler bu hesaba borç, malın teslimi üzerine alacak kaydedilir.

18- GELECEK AYLARA AİT GİDERLER
Bu grup, içinde bulunulan dönemde ortaya çıkan, ancak gelecek dönemlere ait olan giderler ile faaliyet dönemine ait olup da kesin borç kaydı hesap döneminden sonra yapılacak gelirlerden oluşur. Bu grup hesapları aşağıdaki gibidir.

180- GELECEK AYLARA AİT GİDERLER
Bu hesap, peşin ödenen ve cari dönem içinde ilgili gider hesaplarına kaydedilmemesi gereken, gelecek döneme ait giderleri izlemek için kullanılır.
İşleyişi :
Gelecek aylarda ilgili gider ve maliyet hesaplarına borç kaydedilecek peşin olarak ödenen giderler, bu hesabın borcuna kaydedilir. Gelecek aylarda bu hesaba alacak verilmek suretiyle ilgili gider hesabına aktarılır.

181- GELİR TAHAKKUKLARI
Üçüncü kişilerden tahsili ya da bunlar hesabına kesin borç kaydı hesap döneminden sonra yapılacak gelirlerin, içinde bulunan döneme ait olan kısımlarının izlendiği hesaptır.
İşleyişi :
Dönem sonlarında, döneme ait olarak hesaplanacak tutarlar ilgili hasılat ve gelir hesapları karşılığında bu hesaba borç kaydedilir. Sonraki dönemde alacakların kesinleşmesiyle hesaptaki tutarlar bu hesabın alacağına karşılık ilgili hesapların borcuna geçirilerek kapatılır.

19- DİĞER DÖNEN VARLIKLAR
Yukarıda belirtilen bölümlere girmediği için özellikle kendi bölümlerinde tanımlanmamış olan diğer dönen varlık kalemleri bu grupta yer alır. Bu grupta yeralan hesaplar aşağıdaki gibidir:

190- DEVREDEN KATMA DEĞER VERGİSİ
Bir dönemde indirilemeyen ve izleyen döneme devreden katma değer vergisinin kaydedildiği ve izlendiği hesaptır.
İşleyişi:

"191- İNDİRİLECEK KDV" hesabının "391- HESAPLANAN KDV" hesabı ile karşılaştırılmasından sonraki bakiyesi dönem sonlarında söz konusu hesaba karşılık bu hesaba borç, izleyen dönem veya dönemlerde yapılacak indirimler alacak kaydedilir.

191- İNDİRİLECEK KDV
Her türlü mal ve hizmetin satın alınması sırasında satıcılara ödenen katma değer vergisinin kaydedildiği ve izlendiği hesaptır.
İşleyişi :
"Mal ve hizmet alımlarından doğan indirilecek katma değer vergisi bu hesaba borç, mevzuat gereği yapılan indirimler ve hesaba yapılan düzeltmeler ile indirilemeyen ve "190- DEVREDEN KDV" hesabına aktarılan borç bakiyesi bu hesaba alacak yazılır."

195- İŞ AVANSLARI
İşletme adına mal ve hizmet satın alacak, işletme adına bir kısım gider ve ödemeleri yapacak personel ve personel dışındaki kişilere verilen iş avanslarının izlendiği hesaptır.
İşleyişi:
Avans verildiğinde bu hesaba borç; avans alanın ibraz ettiği harcama veya ödeme belgelerine dayanılarak ilgili hesapların borcu karşılığında, bu hesaba alacak kaydedilir.

196- PERSONEL AVANSLARI
Personel ve işçilere maaş, ücret ve yolluklarına mahsuben önceden ödenen avansların izlendiği hesaptır.
İşleyişi :
Yapılan ödemeler bu hesaba borç; nakden iadeler ile istihkaklardan kesilen tutarlar ve tevdi edilen belgeler tutarı alacak kaydedilir.

197- SAYIM VE TESELLÜM NOKSANLARI
Sayımlar sonucunda tespit edilen kasa; stok ve maddi duran varlıklar noksanlarıyla, tesellüm sırasında ortaya çıkan noksanların geçici olarak kayıt ve izleneceği hesaptır.
İşleyişi :
Noksanlığının ortaya çıkması ile hesaba borç, sorumlularından tahsili veya zarar kaydedilmesi halinde ise alacak kaydedilir.

2- DURAN VARLIKLAR
Bu ana hesap grubu; bir yıldan veya bir normal faaliyet döneminden daha uzun sürelerle, işletme faaliyetlerinin gerçekleştirilmesi için kullanılmak amacıyla elde edilen ve ilke olarak bir yılda veya normal faaliyet dönemi içinde paraya çevrilmesi veya tüketilmesi öngörülmeyen varlıkları kapsar. Duran Varlıklar, Ticari Alacaklar, Diğer Alacaklar, Mali Duran Varlıklar, Maddi Duran Varlıklar, Maddi Olmayan Duran Varlıklar, Özel Tükenmeye Tabi Varlıklar, Gelecek Yıllara Ait Giderler ve Gelir Tahakkukları ve Diğer Duran Varlıklar olarak bölümlenir.

25- MADDİ DURAN VARLIKLAR
İşletme faaliyetlerinde kullanılmak üzere edinilen ve tahmini yararlanma süresi bir yıldan fazla olan fiziki varlık kalemlerinin ve bunlarla ilgili birikmiş amortismanlarının izlendiği hesap grubudur. Bu grupta aşağıdaki hesaplar yer alır.

253- TESİS, MAKİNA VE CİHAZLAR
Üretimde kullanılan her türlü makine, tesis ve cihazlar ile bunların eklentileri ve bu amaçla kullanılan taşıma gereçlerinin (Konveyör, Forklift vb) izlendiği hesaptır. Bu hesap kullanım amaçlarına ve makine çeşitlerine göre bölümlenebilir.
Hesap, satınalınan veya işletmece imal edilen; tesis, makine ve cihaz bedellerinin maliyetleri üzerinden borçlandırılır. Herhangi bir nedenle aktiften çıkması halinde alacaklandırılır.

254- TAŞITLAR
İşletme faaliyetlerinde kullanılan tüm taşıtların izlendiği hesaptır. Ulaştırma sektöründe hizmet üretimi amacıyla kullanımda olan tüm taşıt araçları da bu hesapta izlenir. Ancak, ulaştırma sektöründe ana üretimde kullanılan taşıt araçlarının toplam tutarı bilanço dipnotlarında gösterilir.

255- DEMİRBAŞLAR
İşletme faaliyetlerinin yürütülmesinde kullanılan her türlü büro makine ve cihazları ile döşeme, masa, koltuk, dolap, mobilya gibi maddi varlıkların izlendiği hesaptır.
Satın alınan veya işletmece imal edilen demirbaşlar maliyetleri üzerinden bu hesaba borç yazılır. Hesap, demirbaşların herhangi bir nedenle aktiften çıkarılmasında alacaklanır.

256- DİĞER MADDİ DURAN VARLIKLAR
Yukarıda belirtilen hesapların hiçbirinin kapsamına girmeyen özellikle kendi bölümlerinde tanımlanmayan diğer maddi duran varlıkların izlendiği hesaptır.
İşleyişi :
Maddi duran varlıklar hesapları satınalma, devir, inşa veya imal bedelleriyle borçlandırılır. Satılan, devredilen, kullanma yeteneğini kaybedenler ise, alacak kaydı ile hesaplardan çıkarılır.

257- BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR (-)
Maddi duran varlık bedellerinin, kullanılabilecekleri süre içerisinde hesaben yokedilmesini sağlamak amacıyla kullanılan hesaptır.
İşleyişi :
Ayrılan amortismanlar ilgili gider hesapları karşılığında bu hesaba alacak; satılan, devredilen, kullanma yeteneğini kaybedenler ise hesaba borç, ilgili varlık hesabına da alacak kaydedilir.

259- VERİLEN AVANSLAR
Yurt içinden veya yurt dışından satın alınmak üzere sipariş edilen maddi duran varlıklarla ilgili olarak yapılan avans ödemelerinin izlendiği hesaptır. Sipariş avansıyla ilgili giderleri de kapsar.
İşleyişi :
Ödeme yapıldığında hesaba borç; sipariş edilen malzeme teslim alındığında ilgili hesabın borcu karşılığında bu hesaba alacak kaydedilir.

26- MADDİ OLMAYAN DURAN VARLIKLAR
Herhangi bir fiziksel varlığı bulunmayan ve işletmenin belli bir şekilde yararlandığı veya yararlanmayı beklediği aktifleştirilen giderler ile belli koşullar altında hukuken himaye gören haklar ve şerefiyelerin izlendiği hesap grubudur.

267- DİĞER MADDİ OLMAYAN DURAN VARLIKLAR
Yukarıda sayılanların dışında kalan diğer maddi olmayan duran varlık kalemlerinin izlendiği hesaptır.
İşleyişi :
Yukarıda sayılanların dışında bir maddi olmayan duran varlık ortaya çıktığında, o duran varlık için yapılan harcamalar üzerinden bu hesaba borç yazılar. Varlık tamamen amorti edildiğinde, birikmiş amortisman hesabının borcuna karşılık, bu hesaba alacak yazılır.

268- BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR (-)
Maddi olmayan duran varlık bedellerinin, kullanabilecekleri süre içerisinde yokedilebilmesini sağlamak amacıyla kullanılan hesaptır.

İşleyişi :
Ayrılan amortismanlar, ilgili gider hesapları karşılığında bu hesaba alacak; kullanım hakkı sona erenler ya da elden çıkarılanlar hesaba borç, ilgili varlık hesabına alacak kaydedilir.

269- VERİLEN AVANSLAR
Maddi olmayan duran varlıklarla ilgili olarak gerek yurt içi, gerekse yurt dışındaki kişi ve kuruluşlara yapılan avans ödemelerinin izlendiği hesaptır.
İşleyişi :
Ödeme yapıldığında hesaba borç; varlıklar elde edildiğinde ilgili hesabın borcu karşılığında bu hesaba alacak kaydedilir.

28- GELECEK YILLARA AİT GİDERLER VE GELİR TAHAKKUKLARI
Bu grup, içinde bulunan dönemde ortaya çıkan ancak gelecek yıllara ait olan giderler ile faaliyet dönemine ait olup da ileriki yıllarda tahsil edilebilecek gelirlerden oluşur. Bu grup hesapları aşağıda gösterilmiştir.

280- GELECEK YILLARA AİT GİDERLER
Bu hesap, peşin ödenen ve cari dönem içinde ilgili gider hesaplarına kaydedilmemesi gereken, gelecek yıllara ait giderleri izlemek için kullanılır.
İşleyişi:
Gelecek yıllarla ilgili ve maliyet hesaplarına borç kaydedilecek olan peşin ödenen giderler bu hesabın borcuna kaydedilir. İlgili hesap dönemlerinde bu hesabın alacağı karşılığında dönen varlıklardaki "Gelecek Aylara Ait Giderler" hesabına gerekli aktarmalar yapılır.

3- KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLAR
Kısa vadeli yabancı kaynaklar, dönen varlıkların ayrılmasında kullanılan ölçüye uygun olarak, en çok bir yıl veya işletmenin normal faaliyet dönemi sonunda ödenecek yabancı kaynakları kapsar.
Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar, Mali Borçlar, Ticari Borçlar, Diğer Borçlar, Alınan Avanslar, Ödenecek Vergi ve Diğer Yükümlülükler, Borç ve Gider Karşılıkları, Gelecek Aylara Ait Gelirler ve Gider Tahakkukları ile Diğer Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar şeklinde bölümlenir.

32- TİCARİ BORÇLAR
Kuruluşun ticari ilişkileri nedeniyle ortaya çıkan senetli ve senetsiz borçların kaydedildiği hesapları kapsar.

320- SATICILAR
İşletmenin faaliyet konusu ile ilgili her türlü mal ve hizmet alımlarından kaynaklanan senetsiz borçların izlendiği hesaptır. Ortaklar, ana kuruluş, iştirakler ve bağlı ortaklıklara olan senetsiz ticari borçların bilanço dipnotlarında gösterilmesi gerekir.
İşleyişi:
Senetsiz borcun doğması ile bu hesaba alacak, ödenmesi halinde borç kaydedilir.

326- ALINAN DEPOZİTO VE TEMİNATLAR
Üçüncü kişilerin belli bir işi yapmalarını, aldıkları bir değeri geri vermelerini sağlamak amacıyla ve belli sözleşmeler nedeniyle gerçekleşecek bir alacağın karşılığı olarak alınan depozito ve teminat niteliğindeki değerlerin izlendiği hesaptır.
İşleyişi:
Alınan depozito ve teminatlar bu hesabın alacağına, geri verilenler veya hesaba sayılanlar borcuna kaydedilirler.

33- DİĞER BORÇLAR
Bu hesap grubu; herhangi bir ticari nedene dayanmadan meydana gelmiş ve en çok bir yıl içinde ödenmesi düşünülen borçların kaydedildiği hesapları kapsar.

335- PERSONELE BORÇLAR
İşletmenin personeline olan çeşitli borçlar bu hesapta izlenir.
İşleyişi:
Tahakkuk eden personele borçlar bu hesabın alacağına, ödenmesi halinde borcuna kaydedilir.

336- DİĞER ÇEŞİTLİ BORÇLAR
Ticari olmayıp yukarıdaki hesaplardan hiçbirinin kapsamına alınamayan çeşitli borçların izlendiği hesaptır.
İşleyişi:
Bu hesaba; borcun doğması halinde alacak, ödenmesi halinde ise borç kaydedilir.

34- ALINAN AVANSLAR
Gerek satış sözleşmeleri dolayısıyla gerekse diğer nedenlerle, işletme tarafından üçüncü kişilerden alınan avansların izlendiği hesaptır.

340- ALINAN SİPARİŞ AVANSLARI
İşletmenin satış amacıyla gelecekte yapacağı mal ve hizmet teslimleri ile ilgili olarak peşin tahsil ettiği tutarların izlendiği hesaptır.
İşleyişi :
Alıcılardan alınan avanslar bu hesabın alacağına, malın teslim edilmesi, hizmetin görülmesi halinde borcuna yazılır.

36- ÖDENECEK VERGİ VE DİĞER YÜKÜMLÜLÜKLER
İşletmenin sorumlu veya mükellef sıfatıyla, ödeyeceği vergi, resim, harç, kesinti, sigorta primi, sendika aidatları, icra taksitleri ve benzeri borçlarının izlendiği hesap grubudur.

360- ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR
İşletmenin ekonomik faaliyetlerde bulunmasının sonucu ilgili mali mevzuat uyarınca mükellef veya sorumlu sıfatıyla işletmenin kendisine, personeline ve üçüncü kişilere ilişkin olarak ödenmesi gereken vergi, resim, harç ve fonların izlendiği hesaptır.
İşleyişi :
Vergi, resim, harçların tahakkuk ettirilmesini gerektiren olaylar ve işlemler ortaya çıktıkça anılan hesaplar alacaklanır, ödemeler yapıldıkça borçlanır. Bir yıldan daha az sürede ödenecek ertelenmiş veya takside bağlanmış vergiler varsa, bunlar "368-Vadesi Geçmiş, Ertelenmiş veya Taksitlendirilmiş Vergi ve Diğer Yükümlülükler Hesabı"na aktarılır.

361- ÖDENECEK SOSYAL GÜVENLİK KESİNTİLERİ
İşletmenin, personelin hakedişlerinden sosyal güvenlik mevzuatı hükümlerine göre kesintiye tabi tutmakla yükümlü bulunduğu, personele ait emeklilik keseneği ve sigorta primleri ile bunlara ilişkin işveren katılma payları ve işverence sosyal güvenlik kuruluşlarına ödenecek diğer yükümlülüklerin izlendiği hesaptır.
İşleyişi :
Kesintiler yapıldıkça bu hesap alacaklandırılır ve ödemeler yapıldıkça borçlandırılır. Bir yıldan daha az sürede ödenecek Sosyal Güvenlik Kesintileri varsa, bunlar "368-Vadesi Geçmiş, Ertelenmiş veya Taksitlendirilmiş Vergi ve Diğer Yükümlülükler Hesabı"na aktarılır.

362-ÖDENECEK DÖNER SERMAYE YÜKÜMLÜLÜKLERİ
Bu hesap, döner sermayeli işletmelerde; peşin gelir, Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu payı, idare masraflarına katılma payı, amortisman payı, kâr payı, merkez hissesi gibi hazine veya ilgili idareye ödenecek gelir ve payların izlendiği hesaptır.
İşleyişi :
Kesintiler yapıldıkça bu hesap alacaklandırılır ve ödemeler yapıldıkça borçlandırılır. Bir yıldan az sürede ödenecek döner sermaye yükümlülüğü varsa, bunlar "368- Vadesi Geçmiş, Ertelenmiş veya Taksitlendirilmiş Vergi ve Diğer Yükümlülükler Hesabı"na aktarılır.

368- VADESİ GEÇMİŞ ERTELENMİŞ VEYA TAKSİTLENDİRİLMİŞ VERGİ VE DİĞER YÜKÜMLÜLÜKLER
Kanuni süresi içerisinde ödenmeyen vergi ve yükümlülükler ile erteleme ve taksitlendirme süresi bilanço tarihinde bir yıldan az olan vergi ve yükümlülükleri kapsar.
İşleyişi :
Vadelerinde ödenemeyen vergi ve diğer yükümlülüklerle erteleme veya taksitlendirme süresi bir yıldan az olanlar ile vadesi bir yılın altına düştüğü için 438 nolu hesaptan bu hesaba aktarılanlar, hesabın alacağına kaydedilir. Ödemeleri halinde hesaba borç kaydedilir. Ancak, vadesi geçmiş vergi ve diğer yükümlülüklerde erteleme veya taksite bağlama süresi bir yılı aşanlar bu hesabın borcu karşılığında "438- Kamuya Olan Ertelenmiş veya Taksitlendirilmiş Borçlar Hesabı"na aktarılır.

369- ÖDENECEK DİĞER YÜKÜMLÜLÜKLER
Özel bölümlerinde tanımlananlar dışında kalan yükümlülüklerin izlendiği hesaptır.
İşleyişi :
Tahakkuk ettirilmesini gerektiren olaylar ve işlemler ortaya çıktıkça anılan hesaplar alacaklanır, ödemeler yapıldıkça borçlanır.

37- BORÇ VE GİDER KARŞILIKLARI
Bilanço tarihinde belirgin olarak ortaya çıkan ancak tutarının ne olacağı kesin olarak bilinemeyen veya tutarı bilinmekle birlikte ne zaman tahakkuk edeceği bilinemeyen kısa vadeli borçlar veya giderler için ayrılan karşılıkların izlendiği hesap grubudur. Bu grupta yer alan karşılık hesapları aktifi düzenleyici nitelikte değildir.

373- MALİYET GİDERLERİ KARŞILIĞI
Aylık maliyetlerin belirlenmesinde, gelecek aylarda kesin tahakkuku yapılacak giderlerle aylık maliyetlere pay verilmesinde, tamir-bakım, ikramiyeler, finansman giderleri vb. giderlere ilişkin tahmini gider karşılıklarının izlendiği hesaptır.
Bu hesap, bilanço dönemi sonunda kapatılır.
İşleyişi :
Aylık maliyetlere yüklenen tahmini gider karşılıkları bu hesaba alacak, bu giderlerin kesin tutarları belli olduğunda ise bu hesaba borç kaydedilir.

38- GELECEK AYLARA AİT GELİRLER VE GİDER TAHAKKUKLARI
Bu grup, içinde bulunulan dönemde ortaya çıkan ancak gelecek aylara ait gelirler ile faaliyet dönemine ait olup ödenmesi gelecek aylarda yapılacak giderlerden oluşur.

380- GELECEK AYLARA AİT GELİRLER
Gelecek bilanço dönemlerine ait peşin tahsil olunan gelirlerin bir yıldan kısa süreye ait kısımlarının izlendiği hesaptır.
İşleyişi :
Peşin tahsil olunan gelirler bu hesabın alacağına kaydedilir. Ait olduğu dönemde ilgili gelir hesaplarına devredilir.

381- GİDER TAHAKKUKLARI
Gelecek aylarda ödemesi yapılacak ve kesinlikle belgeye dayalı gider tahakkuklarının izlendiği hesaptır.
İşleyişi :
Yapılan tahakkuklar ilgili gider ve zarar hesaplarına borç, bu hesaba alacak, yapılan ödemeler borç kaydedilir.

385- ÖĞRENCİ HAKKI TAHAKKUKLARI
Belgeye dayalı olarak tahakkuk eden ve ödenen öğrenci haklarının izlendiği hesaptır.
İşleyişi :
Yapılan tahakkuklar ilgili gider ve zarar hesaplarına borç bu hesaba alacak, yapılan ödemeler bu hesaba borç kaydedilir.

39- DİĞER KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLAR
Özellikle kendi bölümlerinde tanımlanmamış olan diğer kısa vadeli yabancı kaynaklar bu grupta yer alır.

391- HESAPLANAN KDV
Bu hesap; teslim edilen mal veya ifa edilen hizmetler üzerinden hesaplanan Katma Değer Vergisi ile işlemi gerçekleşmeyen ya da işlemden vazgeçilen mal ve hizmetlere ilişkin katma değer vergisinin izlendiği hesaptır.
İşleyişi :
Hesaplanan katma değer vergisi bu hesaba alacak kaydedilir. Düzeltmeler bu hesaba borç kaydedilir. Vergilendirme dönemi itibariyle bu hesabın bakiyesi, "191- İNDİRİLECEK KDV" ve/veya "190- DEVREDEN KDV" hesapları ile karşılaştırılır. Yapılan karşılaştırmada bu hesabın bakiyesi "191- İNDİRİLECEK KDV" ve/veya "190- DEVREDEN KDV" hesaplarının bakiyesinden fazla olduğu takdirde vadesinde ödenmek üzere "360- ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR" hesabına aktarılarak kapatılır.

393- MERKEZ VE ŞUBELER CARİ HESABI
Merkezin şubelerle, şubelerin merkezle veya kendi aralarındaki borç ve alacak ilişkilerinin izlendiği borçlu ve alacaklı olarak çalışan hesaptır. Bu hesap dönem içinde kullanılır, füzyon da kapatılır.
İşleyişi:
Merkezin şubelerden, şubelerin diğer şubelerden veya merkezden olan alacakları bu hesaba borç, borçları da alacak kaydedilir. Bu hesap envanter işlemleri sırasında kapatılır.

397- SAYIM VE TESELLÜM FAZLALARI
Sayımlar sonunda tespit edilen kasa, stok ve maddi duran varlıklar fazlalarıyla, üniteler arası yollamada ortaya çıkan fazlaların geçici olarak kayıt edileceği hesaptır.
İşleyişi :
Kasa sayımı fazlasının tespitinde kasa hesabı borcu karşılığında bu hesaba alacak kaydolunur. Belgelerine dayanarak üçüncü şahıslara ödenmesi gereken kasa fazlaları bu hesabın borcuna kaydolunur. Bu hesaptaki kalıntıdan bekleme süresini dolduranlar "671- Önceki Dönem Gelir ve Kârlar" hesabı alacağına aktarılır.
Stok sayım fazlalarının tespitinde, emsal değeri üzerinden bu hesaba alacak, ilgili stok hesabına borç yazılır. Sayım dönemi içinde normal olduğu belgelenen fazlalar ilgili maliyet hesapları karşılığında bu hesaba borç kaydolunur.

5- ÖZKAYNAKLAR
İşletme sahip veya ortaklarının bilanço tarihinde işletmeye yapmış oldukları sermaye yatırımlarının tutarını gösteren ödenmiş sermaye ile, Sermaye Yedekleri, Kâr Yedekleri, Geçmiş Yıllar Kârları ve Geçmiş Yıllar Zararları ve Dönemin Net Kâr veya Zararını kapsar.


50- ÖDENMİŞ SERMAYE
500- SERMAYE
İşletmeye tahsis edilen veya işletmenin ana sözleşmelerinde yer alan ve Ticaret Siciline tescil edilmiş bulunan sermaye tutarı bu hesapta yer alır. Kayıtlı sermaye sistemlerine alınan ortaklıklarda çıkarılmış sermaye gösterilir. Kayıtlı sermaye tavanı ayrıca dipnotlarda belirtilir.

İşleyişi :
Taahhüt edilen sermaye tutarı bu hesaba alacak, ödenmemiş sermaye hesabına borç kaydedilir.
Bu hesap, döner sermaye işletmesine tahsis edilen nominal (itibari) sermayenin kaydına mahsustur. 3423 Sayılı Kanuna göre kurulmuş döner sermaye işletmelerinde bu hesabın alacağında kayıtlı miktar, döner sermaye işletmesinin ödenmiş sermayesini gösterir.
Diğer döner sermaye işletmelerinde ise bu hesabın alacağında kayıtlı olan miktar, döner sermaye işletmesinin ödenmiş sermayesinin ulaşabileceği sınırı, 501 Ödenmemiş Sermaye Hesabı'nın borç artığı ile bu hesabın alacak artığı arasındaki fark ise ödenmiş sermayesini gösterir.

501- ÖDENMEMİŞ SERMAYE (-)
İşletmeye tahsis edilen veya ortaklarca yüklenilen sermayenin henüz ödenmemiş kısmıdır.

İşleyişi :
Taahhüt edilen sermaye tutarı "500- Sermaye Hesabı" alacağı ile bu hesaba borç, ödenen tutarlar alacak kaydedilir.
Bu hesap, tahsis edilen sermayesin tümü ödenmemiş olan döner sermaye işletmelerinde kullanılır. Kuruluşa tahsis edilen sermaye miktarı bu hesabın borcuna, sermaye hesabının alacağına yazılır. Diğer bir ifadeyle hesabın borcunda yazılı miktar, döner sermaye işletmesine tahsis edilen sermayeyi, alacağında yazılı miktar ise tahsis edilen sermayenin çeşitli şekillerde (kârdan ekleme gibi) ödenmemiş olan kısmını gösterir.

57- GEÇMİŞ YILLAR KÂRLARI
Bu bölüm, öz kaynakların geçmiş dönem kârlarından oluşan bölümünü göstermek için açılmış olup, tek hesabı bulunur.

570- GEÇMİŞ YILLAR KÂRLARI
Geçmiş faaliyet dönemlerinde ortaya çıkan ve işletme sahibine veya ortaklarına dağıtılmamış bulunan kârlardan ilgili yedek hesaplarına alınmayan tutarların izlendiği hesaptır.
Önceki yılın bilanço kârı "590-Dönem Net Kârı"hesabından bu hesaba aktarılır.

58- GEÇMİŞ YILLAR ZARARLARI (-)
Bu bölüm, öz kaynaklarda geçmiş dönem zararları sebebiyle meydana gelen azalmaları göstermek üzere açılmıştır.

580- GEÇMİŞ YILLAR ZARARLARI
Geçmiş faaliyet dönemlerinde ortaya çıkan dönem net zararlarının izlendiği hesaptır.
Önceki yılın zararı "591-Dönem Net Zararı"hesabından bu hesaba aktarılır.
İzleyen dönemlerde net kârdan mahsup edilmesi durumunda hesap alacaklanır.

59- DÖNEM NET KARI (ZARARI)
Bu grup işletmenin nihai faaliyet sonucunu gösteren hesapları kapsar.

590- DÖNEM NET KARI
İşletmenin faaliyet dönemine ilişkin vergi sonrası net kâr tutarının izlendiği hesaptır.
Sonuç hesaplarında yer alan "690-Dönem Kârı veya Zararı"hesabından aktarılan tutarlar bu hesaba alacak, aynı hesaba borç kaydedilir.

591- DÖNEM NET ZARARI (-)
İşletmenin faaliyet dönemine ilişkin net zarar tutarının işlendiği hesaptır.
İşleyişi :
Sonuç hesaplarında yer alan "690- Dönem Kârı veya Zararı" hesabından aktarılan tutarlar bu hesaba borç, aynı hesaba alacak kaydedilir.

6- GELİR TABLOSU HESAPLARI
İşletmenin faaliyet dönemine ilişkin brüt satışları, satış indirimleri satışların maliyeti, faaliyet giderleri, diğer faaliyetlerden gelir ve kârlar, diğer faaliyetlerden gider ve zararlar, finansman giderleri, olağandışı gelir ve kârlar ve olağandışı gider ve zararlardan oluşur.

60- BRÜT SATIŞLAR
İşletmenin esas faaliyetleri çerçevesinde satılan mal yada hizmetler karşılığında alınan yada tahakkuk ettirilen toplam değerleri kapsar. Satılan mal ve hizmetlerle ilgili subvansiyonlar, satış tarihindeki vade farkları, ihracatla ilgili dönem içinde ortaya çıkan kur farkları, vergi iadeleri brüt satışlar içinde gösterilir. Brüt Satışlara "Katma Değer Vergisi" dahil edilmez.
Brüt Satışlar; yurtiçi satışlar, yurtdışı satışlar ve diğer gelirler şeklinde bölümlenir.

600- YURTİÇİ SATIŞLAR
Yurt içindeki gerçek ve tüzel kişilere satılan mal ve hizmetler karşılığında alınan ya da tahakkuk ettirilen toplam değerlerin izlendiği hesaptır. İhtiyaca göre bölümlenebilir.
İşleyişi :
Satış gerçekleştiğinde hasılat tutarı bu hesaba alacak kaydedilir.

601- YURTDIŞI SATIŞLAR
Yurt dışında satılan mal ve hizmetler karşılığında alınan yada alınacak olan toplam değerlerin izlendiği hesaptır.
İşleyişi :
Satışlar gerçekleştikçe hasılat tutarı bu hesaba alacak yazılır.

61 SATIŞ İNDİRİMLERİ (-)
Net satış hasılatına ulaşabilmek için brüt satışlardan indirilmesi gereken değerleri kapsar.
Satıştan iadeler, satış ıskontoları ve diğer indirimler şeklinde bölümlenir.

610- SATIŞTAN İADELER (-)
Satılan malların iade edilen bölümünün fatura tutarlarını kapsar.
İşleyişi :
Daha önce yapılan satışlar ile ilgili olarak ilgili hesaplara borç, Brüt Satışlardan ilgili hesaplara alacak kaydedilmiş bulunan malın fatura tutarı; malın kısmen yada tamamen iade edilmesi durumuna göre, "610- Satıştan İadeler Hesabı"nın borcuna, buna karşılık ilgili hesaba alacak kaydedilir.

611- SATIŞ İSKONTOLARI (-)
Satışla ilgili faturanın düzenlenip satışın gerçekleşmesinden sonra yapılan her türlü kasa ve miktar ıskontoları bu hesapta yer alır.
Kasa ıskontosu, kredili satışlarda alıcının mal bedelini vadesinden önce ödemesi dolayısıyla, bu peşin ödeme karşılığında alıcıya belirli oranlarda indirim yapılmasıdır.
Miktar iskontosu ise alıcının belli tutarlar üzerinde alışlarda bulunarak satıcının mal sürümüne katkıda bulunmasından dolayı kendisine belli oran ya da tutarlarda yapılan indirimdir.
İşleyişi :
Uygulanan iskonto ilgili "Alacaklar" hesabına alacak kaydedilirken, "611- Satış İskontoları Hesabı"na borç kaydedilir.

62- SATIŞLARIN MALİYETİ (-)
İşletmenin dönem içindeki stok hareketleri ile satılan mamul, yarı mamul, ilk madde ve malzeme ile ticari mal gibi maddelerin ve satılan hizmetlerin maliyetini kapsar.
Başka bir deyişle dönem içinde alıcılara satılan ya da devredilen mal ve hizmetlerin üretimi (imalatı) ya da satın alınması için yapılan tüm giderleri içerir.

620- SATILAN MAMULLER MALİYETİ (-)
İşleyişi :
Satılan mamullerin maliyet tutarı "152 Mamuller Hesabına" alacak, bu hesaba ise borç kaydedilir.

621- SATILAN TİCARİ MALLAR MALİYETİ (-)
Herhangi bir değişikliğe tâbi olmadan satılmak amacıyla alınan ticari mallar (emtia) ve benzeri kalemlerin maliyetini kapsar.
İşleyişi :
Satılan ticari malların maliyeti tutarı "153-Ticari Mallar Hesabı"na alacak, bu hesaba borç kaydedilir.

622- SATILAN HİZMET MALİYETİ (-)
Üretilen hizmetlerle ilgili olarak yapılan giderlerin kaydedildiği hesaptır.

İşleyişi :
Üretilen hizmetle ilgili giderler niteliklerine göre, dönem sonlarında "741- Hizmet Üretim Maliyeti Yansıtma Hesabı" alacağı ile, bu hesaba borç kaydedilir.

623- DİĞER SATIŞLARIN MALİYETİ (-)
İşletmenin esas faaliyet konusu ile ilgili diğer satış gelirlerinin elde edilmesi için yapılan giderlerin izlendiği hesaptır.
İşleyişi :
Hesaplanan satışların maliyeti bu hesabın borcuna kaydedilir.

63- FAALİYET GİDERLERİ
İşletmenin esas faaliyeti ile ilgili bulunan ve üretim maliyetlerine yüklenmeyen araştırma ve geliştirme giderleri; pazarlama, satış ve dağıtım giderleri ve genel yönetim giderlerinden oluşan hesap grubudur. 7 nci grupta izlenen esas faaliyet dönem giderleri, yansıtma hesapları alacağı ile dönem sonlarında bu grupta yer alan hesaplara devredilir.

630- ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME GİDERLERİ (-)
Üretim maliyetinin düşürülmesi, satışların artırılması ve yeni üretim biçim ve teknolojilerin işletmede uygulanması amacıyla yapılan giderlerden aktifleştirilmeyen araştırma ve geliştirme giderleri ile aktifleştirilmiş olanlardan bu döneme isabet eden itfa payları bu hesapta yer alır.
Bu fonksiyonla ilgili olan ve 7 nci grupta izlenen giderler dönem sonlarında "751- Araştırma ve Geliştirme Giderleri Yansıtma Hesabı"alacağı ile bu hesabın borcuna kaydedilir.

631- PAZARLAMA, SATIŞ VE DAĞITIM GİDERLERİ (-)
Mal ve hizmetlerin pazarlama, satış ve dağıtım faaliyetleri ile ilgili olarak yapılan endirekt malzeme, endirekt işçilik, personel giderleri, dışardan sağlanan fayda ve hizmetler, çeşitli giderler, vergi, resim ve harçlar, amortismanlar ve tükenme paylarından oluşur. Pazarlama fonksiyonu ile ilgili giderler 7 nci grupta izlenir ve dönem sonlarında "761- Pazarlama, Satış ve Dağıtım Giderleri Yansıtma Hesabı" alacağı ile, bu hesabın borcuna kaydedilir.

632- GENEL YÖNETİM GİDERLERİ (-)
İşletmenin genel yönetim fonksiyonu ile ilgili olarak yapılan ve üretimle ya da satılan mal maliyeti ile doğrudan ilişkisi kurulamayan endirekt malzeme, endirekt işçilik, personel giderleri, dışardan sağlanan fayda ve hizmetler, çeşitli giderler, vergi, resim ve harçlar, amortisman giderlerinden oluşur.
İşleyişi :
Genel yönetim fonksiyonu ile ilgili giderler 7 nci grupta izlenir ve dönem sonlarında "771- Genel Yönetim Giderleri Yansıtma Hesabı" alacağı ile bu hesaba kaydedilir.

64- DİĞER FAALİYETLERDEN OLAĞAN GELİR VE KÂRLAR
İşletmenin esas faaliyeti dışında iştiraklerden ve bağlı ortaklıklardan elde edilen temettü geliri ile faiz ve diğer temettü gelirleri, temerrüt faizleri, kambiyo kârları, kira gelirleri, menkul kıymet satış kârları gibi diğer faaliyetlerden elde edilen olağan gelir ve kârlardan oluşur.

642- FAİZ GELİRLERİ
Her türlü kısa ve uzun vadeli mali yatırımlardan sağlanan faiz gelirlerinin izlendiği hesaptır. Faiz gelirleri ve bu hesaba alacak yazılır.

649- DİĞER OLAĞAN GELİR VE KÂRLAR
Yukarıdaki hesaplar kapsamına girmeyen diğer olağan faaliyetlerden sağlanan gelir ve karların izlendiği hesaptır.

65- DİĞER FAALİYETLERDEN OLAĞAN GİDER VE ZARARLAR (-)
Bu grup, işletmenin esas faaliyetleri dışında kalan olağan faaliyetlerle ilgili gider ve zararları içerir.

653- KOMİSYON GİDERLERİ (-)
İşletmenin diğer olağan faaliyetleriyle ilgili olarak acenta, temsilci ve benzeri işletmelere ödediği komisyon giderlerinin izlendiği hesaptır.

659- DİĞER OLAĞAN GİDER VE ZARARLAR (-)
Yukarıdaki hesaplar kapsamına girmeyen diğer olağan faaliyetlerle ilgili gider ve zararların izlendiği hesaptır.

67- OLAĞANDIŞI GELİR VE KÂRLAR
İşletmenin olağan faaliyetlerinde bağımsız olan ve bu nedenle arızi nitelik taşıyan duran varlıkların satışlarından elde edilen kârlar ile olağan dışı olay ve gelişmeler nedeniyle ortaya çıkan gelir ve kârların yer aldığı hesap grubudur.

671- ÖNCEKİ DÖNEM GELİR VE KÂRLARI
Cari dönemden önceki dönemlere ait olan ve bu dönemlerin mali tablolarına hata ya da unutulma nedenleriyle yansıtılamayan tutarların gösterildiği hesap kalemidir.

679- DİĞER OLAĞANDIŞI GELİR VE KÂRLAR
Yukarıdaki hesap kalemleri dışında kalan ve arızi bir karakter taşıyan (duran varlık satışlarından doğan kârlar gibi) gelir ve kârların yer aldığı hesap kalemidir.

68- OLAĞANDIŞI GİDER VE ZARARLAR (-)
İşletmenin olağan faaliyetlerinden bağımsız olan ve bu nedenle sık sık ve düzenli olarak ortaya çıkması beklenmeyen işlem ve olaylardan kaynaklanan gider ve zararların yer aldığı hesap grubudur.

680- ÇALIŞMAYAN KISIM GİDER VE ZARARLARI (-)
Üretimle ilgili giderlerden çalışılmayan döneme ve çalışmayan kısımlara ait giderleri içerir.
İşleyişi :
Üretim ile ilgili olan, ancak çalışmayan kısım veya dönemlere ait giderler, "721 Direkt İşçilik Giderleri Yansıtma" ve "731 Genel Üretim Giderleri Yansıtma" hesapları alacağı ile bu hesaba borç kaydedilir.

681- ÖNCEKİ DÖNEM GİDER VE ZARARLARI (-)
Cari dönemden önceki döneme ait olan ve bu dönemlerin mali tablolarına hata ya da unutulma nedeni ile yansıtılmayan veya sonradan ortaya çıkan tutarların gösterildiği hesaptır.

689- DİĞER OLAĞANDIŞI GİDER VE ZARARLAR
Yukarıda tanımlanan hesaplar kapsamı dışında kalan diğer olağan dışı gider ve zararlardan oluşur.

69- DÖNEM NET KÂRI VE ZARARI
Bu grupta dönem sonunda kullanılan ve dönem kârı ve zararının hesaplanmasına imkan veren aşağıdaki hesap yer alır.

690- DÖNEM KÂRI VEYA ZARARI
Dönem sonlarında sonuç hesaplarında yer alan gelir ve gider hesaplarının aktarıldığı hesaptır. Gelir hesapları bu hesabın alacağına, gider hesapları borcuna kaydedilir. Hesabın kalanı vergiden önceki dönem kârı veya zararını gösterir.
İşleyişi :
"60 Brüt Satışlar""64 Diğer Faaliyetlerden Olağan Gelir ve Kârlar" ve "67 Olağandışı Gelir ve Kârlar" grubunda yer alan gelir hesapları bu hesabın alacağına, ilgili gelir hesaplarının borcuna yazılır.
"61 Satış İndirimleri", "62 Satışların Maliyeti" "63 Faaliyet Giderleri", "65 Diğer Olağan Faaliyetlerden Gider ve Zararlar", "68 Olağandışı Gider ve Zararlar "grubundaki gider ve zarar hesapları bu hesabın borcuna, ilgili gider hesaplarının alacağına kaydedilir.

7 MALİYET HESAPLARI
Maliyet hesapları, mal ve hizmetlerin planlanan biçim ve niteliğe getirilmesi için yapılan giderlerin toplandığı ve maliyet unsurlarına dönüştürülerek izlendiği hesaplardır.

7/A SEÇENEĞİ
Bu seçenekte giderler, esas defterde fonksiyon esasına göre belirlenmiştir. Gider çeşitleri ve gider yerleri de yardımcı defterlerde (alt hesap gruplarında) izlenmektedir.
Bu bölümde yer alan maliyet hesap gruplarının herbiri defter-i kebir hesabı düzeyinde gider hesapları, yansıtma hesapları ve fark hesapları olarak bölümlenir.
Bu uygulamada giderler yapıldıkları anda ilgili defteri kebir hesaplarına "Fonksiyon Esasına" göre kaydedilirken, söz konusu giderler aynı zamanda yardımcı defterde hem çeşit esasına hem de ilgili gider yerlerine göre izlenir. Bu kayıt yönteminde; giderler eş zamanlı olarak aynı anda hem fonksiyonlarına hem çeşitlerine hem de ilgili gider yerlerine göre izleneceğinden; muhasebe kayıtlarında üretim ve hizmet maliyetleri belli bir düzen içinde oluşturulacaktır.

71- DİREKT İLKMADDE VE MALZEME GİDERLERİ
Bu grupta yer alan hesaplar üretilen mamülün bünyesine ana madde olarak katılan ve hangi mamülden ne kadar tüketildiği, ekonomik bakımdan ayrı olarak izlenebilen ilkmadde ve malzemelerle ilgili gider, yansıtma ve fark hesaplarını kapsar.

710- DİREKT İLK MADDE VE MALZEME GİDERLERİ :
Bu giderler, esas üretim gider yerleri ile ilgili olup, mamülün bünyesine giren, mamülün temel öğesini oluşturan, ve mamülün bünyesine doğrudan yüklenebilen maddelerin kullanımı fiili tutarlarla bu hesapta izlenir. Üretimde kullanılmayan ve satılan ilk madde ve malzemenin maliyeti bu hesapta izlenmez.

İşleyişi :
Dönem içinde üretimde kullanılmak üzere ana ve yardımcı üretim yerlerinde ambardan çekilen direkt maddeler bu hesabın borcuna, "150- İlkmadde ve Malzeme Hesabı"nın alacağına kaydedilir. Eş zamanlı kayıt sistemi uygulayan işletmelerde giderlerin tahakkuk kaydının yapılmasını sağlamak üzere düzenlenen fişte, gider çeşidi ile gider yeri kodunun yazılması esastır.
Hesapla ilgili yapılan düzeltmeler hesabın alacağına kaydedilir. Dönem sonlarında bu hesap, "711- Direkt İlk madde ve Malzeme Yansıtma Hesabı" ile karşılaştırılarak kapatılır.

711- DİREKT İLKMADDE VE MALZEME YANSITMA HESABI :
Fiili maliyet yönteminin uygulandığı durumlarda "710- Direkt İlk madde ve Malzeme Giderleri Hesabı"nın borcuna gider çeşidi olarak kaydedilen giderler ile önceden saptanmış maliyet yöntemlerinin uygulandığı durumlarda, önceden hesaplanmış giderler, maliyet unsuru olarak bu hesabın alacağı karşılığında "151- Yarı Mamüller- Üretim Hesabı"na borç kaydedilir. Dönem sonlarında "710- Direkt İlkmadde ve Malzeme Giderleri Hesabı" ile karşılaştırılarak kapatılır. Döner Sermaye İşletmeleri fiili maliyet yöntemini uygulayacaklardır.

72- DİREKT İŞÇİLİK GİDERLERİ
Bu grup, bir mal veya hizmetin üretim maliyetine doğrudan doğruya verilebilen işçilik giderleri ile ilgili gider, yansıtma ve fark hesaplarından oluşur.

720- DİREKT İŞÇİLİK GİDERLERİ HESABI :
Bu giderler esas üretim gider yerleri ile ilgili olup, belli bir mamûl veya hizmetin üretim maliyetine doğrudan doğruya yüklenebilen işçilik giderlerini kapsar. Bu giderler hangi mamûl veya mamûl grubu için harcandığı izlenebilen ve herhangi bir dağıtım anahtarına gerek duymadan, işçi başına düşen çalışma süresi ölçülebilen işçilik giderlerinden oluşur.

721- DİREKT İŞÇİLİK GİDERLERİ YANSITMA HESABI :
Fiili maliyet yönteminin uygulandığı durumlarda "720- Direkt İşçilik Giderleri Hesabı"nın borcuna gider çeşidi olarak kaydedilen giderler ile önceden saptanmış maliyet yöntemlerinin uygulandığı durumlarda önceden saptanmış direkt işçilik giderleri maliyet unsuru olarak bu hesabın alacağı karşılığında "151- Yarı Mamûller-Üretim Hesabı"na borç kaydedilir.
Fiili maliyet yönteminin uygulandığı işletmelerde üretim yapılmayan işçilikler olağan durumlarda bu hesabın alacağı karşılığı "680- Çalışmayan Kısım Giderleri Hesabı"nın borcuna aktarılır.

73- GENEL ÜRETİM GİDERLERİ
Bu grup, işletmenin üretimi ve bu üretime bağlı hizmetler için yapılan direkt ilk madde ve malzeme ve direkt işçilik dışında kalan giderlerle ilgili gider, yansıtma ve fark hesaplarından oluşur.

730- GENEL ÜRETİM GİDERLERİ :
İşletmenin üretimi ve bu üretime bağlı hizmetler için yapılan direkt işçilik ve direkt ilk madde ve malzeme dışında kalan giderlerin izlendiği hesaptır.
Bu giderlerin;
- Üretim ve hizmet maliyeti ile ilgili bir gider niteliğini taşıması,
- Çeşit ve değer yönü ile doğrudan doğruya değil ancak dağıtım yoluyla üretim ve hizmet maliyetlerine yansıtılabilir nitelikte olması gerekir.
Tahakkuk eden giderler bu hesabın borcuna kaydedilir. Dönem sonlarında "731- Genel Üretim Giderleri Yansıtma Hesabı" ile karşılaştırılarak kapatılır.

731- GENEL ÜRETİM GİDERLERİ YANSITMA HESABI :
Önceden saptanmış maliyet yöntemlerinin uygulandığı durumlarda, önceden saptanmış genel üretim giderleri.
Fiili maliyet yönteminin uygulandığı durumlarda, "730- Genel Üretim Giderleri Hesabı"nın borcuna kaydedilen giderleri, bu hesabın alacağı karşılığı "151- Yarı Mamûller Üretim Hesabı" ile diğer aktif, gider ve zarar hesaplarına borç kaydedilir.
Bu hesap, dönem sonlarında "730 Genel Üretim Giderleri" hesabı ile karşılaştırılarak kapatılır.

74- HİZMET ÜRETİM MALİYETİ
Bu grup, hizmet işletmeleri ile ilgilidir. Hizmet işletmelerinde 71, 72 ve 73 gruplarda yer alan hesaplar kullanılmaz. Bu hesaplar yerine bu gruptaki hesaplar kullanılır. Hizmet işletmelerinin üretim maliyetlerinin izlenmesinde kullanılan hesaplar bu grupta yer alır.

740- HİZMET ÜRETİM MALİYETİ :
Hizmet işletmelerinde üretilen hizmetler için yapılan giderlerin fiili tutarları bu hesabın borcuna kaydedilir. Dönem sonlarında bu hesap "741 Hizmet Üretim Maliyeti Yansıtma" hesabı ile karşılaştırılarak kapatılır.
741- HİZMET ÜRETİM MALİYETİ YANSITMA HESABI :
Önceden saptanmış maliyet yöntemlerinin uygulandığı durumlarda, önceden saptanmış hizmet maliyetini oluşturan giderler, fiili maliyet yönteminin uygulandığı durumlarda "740- Hizmet Maliyeti Hesabı"nın borcuna kaydedilen tutarları bu hesabın alacağı karşılığı "622- Satılan Hizmet Maliyeti Hesabı"nın borcuna aktarılır. Dönem sonlarında bu hesap "740- Hizmet Üretim Maliyeti Hesabı" ile karşılaştırılarak kapatılır.

75- ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME GİDERLERİ :
Bu grup araştırma ve geliştirme faaliyetleri ile ilgili gider yansıtma ve fark hesaplarından oluşur.

750- ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME GİDERLERİ :
Üretime devam olunan mamûllerin maliyetlerini düşürmek, satışlarını arttırmak, bulunan yeni üretim çeşitlerinin işletmede kullanılmakta olan yöntem ve işlemlerini geliştirmek ya da yeni yöntem ve işlemler bulmak, üretimde kullanılan teçhizatın yenilerinin ve mevcutlarının geliştirilmesine ilişkin araştırmalar yapmak, satış ve pazarlama faaliyetlerini geliştirmek ve diğer bir deyişle ticari alana uygulanması için yapılan giderlerin kaydedildiği hesaptır.
Aktifleştirilmeyen araştırma ve geliştirme giderleri ile aktifleştirilmiş olanlardan bu döneme isabet eden itfa payları bu hesabın borcuna kaydedilir. Dönem sonlarında bu hesap, "751- Araştırma ve Geliştirme Giderleri Yansıtma Hesabı" ile karşılaştırılarak kapatılır.

751- ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME GİDERLERİ YANSITMA HESABI :
Önceden saptanmış maliyet yöntemlerinin uygulandığı durumlarda, önceden saptanmış araştırma ve geliştirme giderleri fiili maliyet yöntemlerinin uygulandığı durumlarda "750- Araştırma Geliştirme Giderleri Hesabı"nın borcuna kaydedilen tutarlar bu hesabın alacağı karşılığı, sonuç hesaplarında "630- Araştırma ve Geliştirme Giderleri" veya ilgili aktif hesaplara borç kaydedilir. Bu hesap, dönem sonlarında "750- Araştırma ve Geliştirme Giderleri Hesabı"yla karşılaştırılarak kapatılır.

76- PAZARLAMA SATIŞ VE DAĞITIM GİDERLERİ

Bu grup, pazarlama, satış ve dağıtım faaliyetleri ile ilgili gider, yansıtma ve fark hesaplarından oluşur.

760- PAZARLAMA SATIŞ VE DAĞITIM GİDERLERİ :
Mamûlün stoklara verildiği ve hizmetin tamamlandığı andan itibaren bu mal ve hizmetlerin alıcılara teslimine kadar yapılan giderler bu hesaba borç kaydedilir. Dönem sonlarında bu hesap; "761- Pazarlama, Satış ve Dağıtım Giderleri Yansıtma Hesabı" ile karşılaştırılarak kapatılır.

761- PAZARLAMA SATIŞ VE DAĞITIM GİDERLERİ YANSITMA HESABI :
Önceden saptanmış maliyet yöntemlerinin uygulandığı durumlarda, önceden saptanmış pazarlama, satış ve dağıtım giderleri ile, fiili maliyet yönteminin uygulandığı durumlarda "760- Pazarlama Satış ve Dağıtım Giderleri Hesabı" nın borcuna kaydedilen giderler bu hesabın alacağı karşılığı "631- Pazarlama, Satış ve Dağıtım Giderleri Hesabı"na devredilir.
Dönem sonlarında bu hesap, "760- Pazarlama Satış ve Dağıtım Giderleri Hesabı" ile karşılaştırılarak kapatılır.

77- GENEL YÖNETİM GİDERLERİ
Bu grup yönetim fonksiyonu ile ilgili gider, yansıtma ve fark hesaplarından oluşur.

770- GENEL YÖNETİM GİDERLERİ:
Bir işletmenin yönetim fonksiyonları, işletme politikasının tayini, organizasyon ve kadro kuruluşu, büro hizmetleri, kamu ilişkileri, güvenlik, hukuk işleri, personel işleri, kredi tahsilatı da kapsayan muhasebe ve mali işler servislerin giderleri bu hesaba borç kaydedilir.
Dönem sonlarında bu hesap, "771- Genel Yönetim Giderleri Yansıtma Hesabı" ile karşılaştırılarak kapatılır.

771- GENEL YÖNETİM GİDERLERİ YANSITMA HESABI :
Önceden saptanmış maliyet yöntemlerinin uygulandığı durumlarda; önceden saptanmış genel yönetim giderleri, fiili maliyet yönteminin uygulandığı durumlarda "770- Genel Yönetim Giderleri Hesabı"nın borcuna kaydedilen giderleri, hesabın alacağı karşılığı "632- Genel Yönetim Giderleri Hesabı"na borç kaydedilir. Bu hesap, dönem sonlarında "770- Genel Yönetim Giderleri Hesabı" ile karşılaştırılarak kapatılır.
*Tebliğlerden aynen alınanlar normal, Bakanlığımızca yapılan açıklamalar ise koyu renkle yazılmıştır.

772- Genel Yönetim Gider Farkları Hesabı :
Fiili genel yönetim giderleri ile, önceden saptanmış giderler arasındaki olumlu ya da olumsuz farklar bu hesaba alınır ve dönem sonlarında "632- Genel Yönetim Giderleri Hesabı"na aktarılarak kapatılır.

78- FİNANSMAN GİDERLERİ
Bu grupta işletmenin borçlandığı tutarlarla ilgili olarak katlanılan ve varlıkların maliyetine eklenmemiş bulunan faiz ve benzeri giderlerle, yansıtma ve fark hesapları yer alır.
780- Finansman Giderleri Hesabı :
İşletme faaliyetlerinin aksatmadan yürütülebilmesi amacıyla borçlanılan tutarlarla ilgili faiz, kur farkları, komisyon ve benzeri giderler bu hesaba borç kaydedilir.
781- Finansman Giderleri Yansıtma Hesabı :
Önceden saptanmış maliyet yöntemlerinin uygulandığı durumlarda, önceden saptanmış finansman giderleri ile fiili maliyet yöntemlerinin uygulandığı durumlarda "780- Finansman Giderleri Hesabı"nın borcuna kaydedilen giderler bu hesabın alacağı karşılığında sonuç hesaplarındaki "66- Finansman Giderleri" grubunun ilgili hesabına borç kaydedilir.
782- Finansman Giderleri Fark Hesabı :
Finansman giderlerin fiili tutarları ile önceden saptanmış tutarları arasındaki olumlu ya da olumsuz farkların izlendiği hesaptır.
Olumsuz farklar hesabın borcuna olumlu farklar ise alacağına kaydedilir. Dönem sonunda bu hesap "66- Finansman Giderleri" grubunun ilgili hesabına aktarılarak kapatılır.

0-9- GİDER ÇEŞİTLERİ
Gider çeşitleri hesapları, mal ve hizmet üretiminde katlanılması gereken maliyetlerin bünyesindeki harcama çeşitlerini ifade eder.
Bu hesaplar, kuruluşların bünyelerine uygun bir biçimde detaylandırılır. Gider çeşitleri hesaplarının sabit, değişken ve yarı değişken olarak gruplandırılması mümkündür.
Gruplar içindeki gider çeşitlerinin sabit, değişken ve yarı değişken biçiminde ayırımı işletmelerin kendi ihtiyaç ve insiyatiflerine bırakılmıştır.
Gider çeşitleri hesaplarının kodlanmasında aşağıda belirtilen sınıflama esas alınmıştır.
Gider hesapları grupları :
0- İlk madde ve malzeme
1- İşçi ücret ve giderleri
2- Memur ücret ve giderleri
3- Dışardan sağlanan fayda ve hizmetler
4- Çeşitli giderler
5- Vergi, resim ve harçlar
6- Amortismanlar ve tükenme payları
7- Finansman giderleri
0 - İlk Madde ve Malzeme Giderleri
Mal ve hizmetlerin üretilmesini, işletme faaliyetlerinin devamlılığını sağlamak amacıyla tüketilen her türlü direkt ilkmadde ve malzeme, endirekt malzeme ve üretimle ilgili dışarıyla yaptırılan işleri kapsar.
1- İşçi Ücret ve Giderleri
İşletme faaliyetlerini yürütmek, üretim ve hizmetleri gerçekleştirmek amacıyla çalıştırılan işçiler için tahakkuk ettirilen, (Esas işçilik, fazla mesai, üretim primleri, ikramiyeler, yıllık izin ücretleri, S.Sigorta işveren primi, gece primi, hafta tatili ve genel tatil ücretleri, her türlü sosyal yardımlar ve işçilere ait diğer giderler gibi) her türlü tutarları kapsar.
2- Memur Ücret ve Giderleri
İşletme faaliyetlerini yürütmek, üretim ve hizmetler i gerçekleştirmek amacıyla çalıştırılan aylıklı yönetici, memur, büro personeli v.b. için tahakkuk ettirilen her türlü tutarları kapsar.
3- Dışardan Sağlanan Fayda ve Hizmetler
İşletme faaliyetlerini yürütmek, üretim pazarlama ve diğer hizmetleri gerçekleştirmek amacıyla dışardan sağlanan fayda ve hizmetler (elektrik, su, gaz bakım ve onarım, haberleşme, nakliye ile diğer fayda ve hizmetler) için yapılan giderleri kapsar.
4- Çeşitli Giderler
Yukarıda belirtilen giderler dışında, işletme faaliyetlerini sürdürmek için yapılması gerekli olan giderleri kapsar. Sigorta giderleri, kira giderleri, yolluk giderleri, dava icra ve noter giderleri, iştirak payı ve aidat giderleri, çeşitli giderler gibi giderler bu grupta yer alır.
5- Vergi, Resim ve Harçlar
Mevzuat gereğince tahakkuk ettirilen gider niteliğindeki vergi, resim ve harçları kapsar.

6- Amortismanlar ve Tükenme Payları
Maddi ve maddi olmayan duran varlıklar ile, özel tükenmeye tabi varlıklar için ayrılan amortisman giderleri ile tükenme paylarını kapsar.
7- Finansman Giderleri
İşletmenin gerek yatırım gerekse işletme sermayesi ihtiyacını karşılamak üzere yaptığı kısa veya uzun vadeli borçlanmaların faiz, komisyon ve kur farklarını kapsar.
Gider Çeşitleri Hesaplarının İşleyişi
Eş zamanlı kayıt yöntemini uygulayan işletmeler, giderler tahakkuk ettikçe ilgili fonksiyonel gider farklarına kaydedilirken, aynı anda yardımcı defterlerdeki söz konusu çeşit hesaplarına da kaydedilir. Gider çeşitlerinin izlendiği yardımcı defter kayıtlarının gider yerlerini de gösterecek biçimde tutulması esastır.

10-99 GİDER YERLERİ
Gider yeri, üretim ve hizmetlerin yapıldığı ve maliyetlerin oluştuğu, örgütün bir birimini ya da birim içindeki bir yeri ifade eder.
Giderlerin planlanması, kontrol edilmesi ve bu giderlerin dengeli bir biçimde toplanıp dağıtılmasını sağlar.
Gider yerlerinin saptanmasında genellikle kuruluşların organizasyon şeması esas alınır.

Gider yerleri aşağıdaki gibi bölümlenir.
- Esas üretim gider yerleri
- Yardımcı üretim gider yerleri
- Yardımcı hizmet gider yerleri
- Yatırım gider yerleri
- Üretim yerleri yönetimi gider yerleri
- Araştırma ve geliştirme gider yerleri
- Pazarlama, satış ve dağıtım gider yerleri
- Genel yönetim gider yerleri.
Gider yerlerinin bölümlenmesinde yukarıda verilen gider yerleri gruplanması esas olmakla beraber, kuruluşların işletme faaliyet alanı ile faaliyetin teknolojik akımına uygun olarak açılacak gider yerleri, bu verilen ana grup başlıkları altında yer alabilir.

7/B SEÇENEĞİNDE MALİYET HESAPLARI
Ek mali tablo düzenleme zorunda olmayan ticaret işletmeleri, küçük hizmet işletmeleri ve küçük üretim işletmelerinden isteyenler, giderlerin izlenmesinde bu seçeneği uygular.
Bu uygulamada; giderler defter-i kebir de maliyet dönemi boyunca çeşit esasına göre izlenir. Maliyet çıkarma dönemlerinde, söz konusu giderler gider dağıtım tablosu aracılığıyla fonksiyonlarına dönüştürülerek ilgili gider yerlerine ve hizmet veya mamul maliyetlerine veya sonuç hesaplarına aktarılır.
Gider çeşitlerinin fonksiyonlarına dönüştürülmesinde ve ilgili gider yerlerine yüklenmesinde, işletmeler isterlerse gider çeşidi hesaplarından ilgili gider yerlerine ve fonksiyonel gider hesaplarına aktarmalar yapılmasını gerektirecek kayıt düzenini seçerler. İsterlerse, eş zamanlı kayıt düzenini bu seçenek içinde kullanarak, yardımcı defterlerde fonksiyonel gider hesaplarını ve gider yerlerini izleyebilirler. Bu suret ile gider çeşitleri tahakkuk ettikçe ilgili defter-i kebir hesaplarında izlenirken; aynı anda yardımcı defterlerde fonksiyonlarına göre izlenip eş zamanlı olarak gider yerlerine aktarılabilir.
7/B seçeneğinde işletmeler 79 No.lu gruptaki maliyet hesaplarını kullanır.
Bu uygulamada maliyet hesap grupları aşağıdaki gibi bölümlenir:

79 GİDER ÇEŞİTLERİ
790- İlk Madde ve Malzeme Giderleri
791- İşçi Ücret ve Giderleri
792- Memur Ücret ve Giderleri
793- Dışardan Sağlanan Fayda ve Hizmetler
794- Çeşitli Giderler
795- Vergi, Resim ve Harçlar
796- Amortismanlar ve Tükenme Payları
797- Finansman Giderleri
798- Gider Çeşitleri Yansıtma Hesapları
799- Üretim Maliyet Hesabı
Hesapların İşleyişi :
Giderler tahakkuk ettikçe dönem boyunca 790-797 No.lu çeşit esasına göre bölümlenmiş ilgili gider hesaplarının borcuna kaydedilir.
Üretim ve Hizmet işletmelerinde, maliyet çıkarma dönemlerinde düzenlenen gider dağıtım tablosu sonucuna göre fonksiyonlarına ve gider yerlerine göre gruplanan çeşit hesaplarının toplam tutarı, "798- Gider Çeşitleri Yansıtma Hesabı" alacağı ile "799- Üretim Maliyet Hesabı"na ve "630- Araştırma ve Geliştirme Giderleri", "631- Pazarlama Satış ve Dağıtım Giderleri", "632- Genel Yönetim Giderleri", "66- Finansman Giderleri" grubunun ilgili hesabına, "680- Çalışmayan Kısım Gider ve Zararları" hesaplarının ilgili olanlarına veya aktifleşmesi gereken tutarlar ise ilgili aktif hesaplarının borcuna kaydedilir. Dönem sonlarında "799- Üretim Maliyet Hesabı", üretim işletmelerinde "151- Yarı Mamüller Üretim" ve "152- Mamüller" hesaplarına, hizmet işletmelerinde ise "622- Satılan Hizmet Maliyeti Hesabı"na devredilerek kapatılır.
Ticaret işletmelerinde ise dönem boyunca gider çeşitleri hesabının borcuna kaydedilen tutarlar, dönem sonlarında fonksiyonlarına dönüştürülerek sonuç hesapları arasında yer alan 630,631,632 hesapları ile "66- Finansman Giderleri Grubu" ilgili hesabının borcuna, "798- Gider Çeşitleri Yansıtma Hesapları"nın alacağına yazılır. 798 ile 790-797 no.lu hesaplar dönem sonlarında karşılaştırılarak kapatılır.