Milli Eğitim Dergisi-150

İngiltere ve Türkiye Eğitim Sistemlerinin Karşılaştırılması

Ömer Cem KARACAOĞLU*
Burcu ÇABUK**

Giriş

İngiltere ile Türkiye’nin eğitim sistemleri arasındaki farklılıklar ve benzerlikler karşılaştırılmadan önce bu iki ülke arasında eğitim durumunu etkileyeceği düşünülen bazı temel özelliklerin incelenmesinde fayda görülmektedir: Okur-yazarlık oranı İngiltere’de % 99 iken, Türkiye’de % 82.3’tür. Zorunlu eğitim süresi İngiltere’de 11 yıl iken, Türkiye’de 8 yıldır⁽¹⁾. Avrupa ülkeleri arasında her alanda model olarak kendini kabul ettirmiş olan İngiltere ile gelişmekte olan Türkiye’nin eğitim sistemlerinin karşılaştırılmasının Türkiye açısından faydalı olacağı düşünülmektedir. Bilgi ve iletişim teknolojisinde ileri olan İngiltere tüm eğitim basamakları için internet yoluyla ulaşılabilecek daha fazla kaynağa sahip olduğu görülmektedir.

Öğretimden Faydalanan Nüfus ve Öğretim Dili

1995 yılı verilerine göre Birleşik Krallık’ta zorunlu eğitim çağındaki öğrenci sayısı 8.130.000’dir. Öğretim dili İngilizce’dir. Fakat Galler’de Gal dili de programda yer almaktadır ve her bir yerel yönetimde bir Gal ortaokulu bulunmaktadır⁽²⁾.

Türkiye’de ise 1997 yılı nüfus sayımına göre ülkemizin yıllık nüfus artış hızı % 1.47’dir. Bu nüfusun % 65’i kentlerde, % 35’i kırsal kesimde yaşamaktadır. 1997-1998 öğretim yılı itibarıyla nüfusun yaklaşık % 25’i öğrenim görmektedir. Devlet okullarındaki öğrencilerin sayısı 12.781.278’dir. Bu sayının genel nüfusa göre oranı % 20’dir. T.C. Anayasası’na göre Türkçe’den başka hiçbir dil eğitim ve öğretim kurumlarında Türk vatandaşlarına anadil olarak okutulamaz ve öğretilemez. Okutulacak olan yabancı diller ise yabancı dille eğitim ve öğretim yapan okulların tâbi bulunduğu kanunlarla düzenlenir. Bu durumda milletler arası anlaşma hükümleri saklıdır⁽³⁾.

İdarî Düzen

İngiltere’de zorunlu eğitim yaşındaki bireylerin sayısı 8.130.000’dir. Bu öğrencilerin % 93’ünün giderleri devlet tarafından karşılanan okullarda, % 7’lik kısmı ise özel okullarda kendi imkânlarıyla öğrenim görmektedirler. İngiltere’de millî düzeyde eğitimin idaresi Eğitim ve İstihdam Bakanlığı (DFEE) tarafından, Galler’de ise Eğitim Bakanlığı Ulusal Birliği, Yüksek ve İleri Eğitim, Öğretim ve İstihdam Bakanlığı tarafından yürütülmektedir⁽⁴⁾.

Türkiye’de ise durum oldukça farklıdır. Ülkemizde millî düzeyde eğitimin idaresi Millî Eğitim Bakanlığı’na bağlıdır. Devlet okullarındaki öğrencilerin sayısı 12.781.278’dir. Bu sayının genel nüfusa göre oranı % 20’dir. Özel okullardaki öğrencilerin sayısı, 230.023 olup, genel nüfusa oranı % 04’dür. Özel üniversitelerdeki öğrenci sayısı, 20.176 olup, genel nüfusa oranı %03’tür. Devlet üniversitelerindeki öğrenci sayısı, 1.295.639 olup, genel nüfusa oranı % 2’dir⁽⁵⁾.

Okul türlerine göre öğrenci sayıları incelendikten sonra öğretim kademeleri arasındaki benzerlikler ve farklılıklar tartışılabilir.

Okulöncesi Eğitim

İngiltere’de okulöncesi eğitim zorunlu eğitim kapsamında değildir ve 3 ay-5 yaş arasındaki çocuklar için sağlanmış eğitim imkânının dört çeşidi vardır. Bunlar: Gündüz kreşleri (4,5 yaşa kadar); okulöncesi grupları veya oyun grupları (2-4,5 yaş arası); çocuk bakımı okulları ve sınıfları (3-4,5 yaş arası); özel okullardaki sınıflar (4 yaşından itibaren).

İngiltere’de okulöncesi eğitimde, okullaşma oranı 1995 yılı verilerine göre, 3 yaş için % 45, 4 yaş için % 94’dür⁽⁶⁾.

Türkiye’de de okulöncesi eğitim, ilköğretim çağına gelmemiş çocukların eğitimini kapsar ve isteğe bağlıdır. Türkiye’de okulöncesi eğitimde çocuklar gelişme düzeyine göre gruplara ayrılmışlardır. Bunlar: 0-36 ay (0-3 yaş) kreş; 37-60 ay (4-5 yaş) anaokulu; 61-72 ay (6 yaş) anasınıfıdır.

Türkiye’de okulöncesi eğitimde okullaşma oranı 1996-1997 istatistiklerine göre % 8.9’dur⁽⁷⁾.

VI. Beş Yıllık Kalkınma Plânı sonucunda okulöncesi dönem çocuklarının eğitimde okullaşma oranının % 7.3’e ulaşması hedefi doğrultusunda gerçekleştirilmiştir. VII. Plân döneminde ise bu oranın % 16’ya ulaşması hedeflenmiştir. 1997-1998 eğitim-öğretim yılı itibarıyla okulöncesi eğitim kurumlarında 240.883 çocuğa eğitim ve öğretim verilmektedir⁽⁸⁾.

Zorunlu Eğitim

İngiltere’de; ilkokul 5-11 yaşları arasındaki çocukları, ortaokul ise 11-16 yaşları arasındaki çocukları kapsamaktadır. Bu iki dönemdeki eğitim (5-16 yaş) zorunludur. Devletçe finanse edilmiş orta öğretim, tüm yeteneklerin öğrencilere genel eğitimle sağlandığı çok amaçlı okullarda ve daha fazla akademik eğitim sağlayan Gramer okullarında sağlanmaktadır. Bu çağ nüfusunun tamamının eğitim kademesinden geçtiğini söylemek mümkündür⁽⁹⁾.

Türkiye’de ise ilköğretim 6-14 yaşlarındaki çocukların eğitimini ve öğretimini kapsamaktadır. İlköğretim, kız ve erkek bütün vatandaşlar için zorunludur ve devlet okullarında parasızdır. İlköğretim kurumları 8 yıllık ilköğretim okulları, yetiştirici ve tamamlayıcı sınıflar ile özel eğitime muhtaç çocuklar için kurulan okullar ve sınıfları kapsamaktadır.

Türkiye’de zorunlu eğitimde okullaşma oranı 1996-1997 istatistiklerine göre % 88.9’dur. Bu durum ilk beş yıllık eğitim kademesinde % 99.8 ve 6., 7. ve 8. sınıfları kapsayan eğitim kademesinde ise % 69.6’dır⁽¹⁰⁾.

Giriş Ölçütü

İngiltere’de her okulun kabul kurulu kendisine özgü bir giriş politikası belirlemiştir. Giriş koşullarına uygun olduğu sürece anne-babalar çocukları için istedikleri okulu seçmekte özgürdürler⁽¹¹⁾.

Türkiye’de ise ilköğretim çağına gelen yani 72 ayını dolduran tüm çocuklar sadece okul idaresinin onayı ile istedikleri okula alınabilirler.Giriş için özel bir sınav veya kriter bulunmamaktadır.

Sınıf Mevcutları/Seviye Grupları

İngiltere’de hükûmet 5-7 yaşlarındaki çocuklar için 30 öğrencilik sınıf mevcudunu üst sınırı olarak koymuş diğer yaş grupları için ölçüt belirtmemiştir.Öğrenciler ilk kademelerde karışık sınıflarda eğitim görürler yani yeteneklerine göre gruplara ayrılmazlar. Ortaokulda ise öğrencilerin yeteneklerine göre ve bazı konu veya derslere göre seviye grupları oluşturulabilir⁽¹²⁾.

Türkiye’de ise sınıf mevcutlarını belirleyen bir ölçüt yoktur. Sınıf mevcutları fizikî olanaklar doğrultusunda belirlenir.

Program Düzeni ve İçeriği

İngiltere’deki millî programa göre zorunlu eğitim 4 ana kademeye ayrılmaktadır:I.Kademe: 5-7 yaş,II.Kademe: 7-11 yaş, III. Kademe:11-14 yaş, IV.Kademe:14-16 yaş dönemlerini kapsamaktadır⁽¹³⁾.

Türkiye’de zorunlu eğitim, kesintisiz sekiz yıl olup ilköğretim kademesini kapsamaktadır. Uygulamada iki kademeli olarak karşılaşılmaktadır. Zorunlu eğitimin ilk beş yılı sınıf öğretmenlerinin görevlendirildiği I. Kademe, son üç yılı ise alan öğretmenlerinin görev yaptığı II.Kademe olarak adlandırılmaktadır.İlköğretimin ilk üç sınıfında mihver ders Hayat Bilgisi; 4. ve 5. sınıflarda ise FenBilgisi ve SosyalBilgiler’dir.

Değerlendirme

İngiltere’de değerlendirme, öğrencilerin zorunlu eğitime girişinde ve yukarıda belirtilen her kademenin sonunda yapılmaktadır.Zorunlu eğitim sonunda, öğrenciler OrtaöğretimGenelEğitimSertifikası (GeneralCertificate of SecondaryEducation) sınavına girerler. Bu sınav temel konularda düzenlenir fakat aynı zamanda meslekî açıdan bulunması gereken yeterlilikleri ölçmektedir⁽¹⁴⁾.

Türkiye’de ise ilköğretimde 1., 2. ve 3. sınıflarda öğrenci başarısı sınıf içi etkinlikler aracılığıyla ölçülür.İlköğretim 4. ve 5. sınıflarda ise en çok iki test ya da yazılı sınav yapılabilir.İlköğretim 6., 7. ve 8. sınıflarda her dersten en az iki yazılı yoklama ve bir sözlü yoklama yapılır.Orta öğretim okullarında ise sınav sayısı haftalık ders saati sayısı 3 ve daha çok olan dersler için üçten az, l ve 2 saat olan dersler için ikiden az olamaz. Bunun dışında proje, ödev, işletmelerde beceri eğitimi, ders içi ve ders dışı eğitim öğretim faaliyetleri değerlendirmeye katılmaktadır. Yapılan sınavlar değerlendirme faaliyetlerinin ayrılmaz bir parçasıdır. Öğretim yılı içinde yapılan sınavlar notla değerlendirilerek, hem öğrencinin öğrenme başarısı hem de öğretmenin öğretme başarısının bir göstergesi olarak değerlendirilir ve bir sonraki basamakta yer alacak öğretim faaliyetlerine ışık tutar. Sınavların hazırlanmasından öğretmenler sorumludur. Eğitim programlarında belirlenmiş olan hedefler doğrultusunda öğretmenler tarafından hazırlanan sorulara ve sınav içi gözlemlere dayalı değerlendirmelerle ortaya konulan farklı ulaşma düzeyleri ve genel öğrenci gelişimi, zorunlu eğitimin bütün yıllarını kapsayacak şekilde kayıtlarla saklanır ve konuya ilişkin araştırmalara veri oluşturur⁽¹⁵⁾.

Zorunlu Eğitim Sonrası Eğitim (Orta Öğretim)

Orta öğretim, (zorunlu eğitim sonrası) yani 16-18 yaşındaki öğrenciler için eğitim sağlamaktadır. İngiltere’de bu döneme ait eğitim türleri Ortaokul, İleri Eğitim, Altıncı Sınıf Eğitim, İleri Eğitim Kolejleri, Üçüncü Kademe Kolejleridir.

İngiltere’de ortaokullarda ve Altıncı Sınıf Kolejleri’nde genel eğitim verilmektedir. İleri Eğitim Kolejleri meslekî eğitim sunmaktadır. Üçüncü Kademe Kolejleri ise meslekî ve genel eğitimin bir arada olduğu kurumlardır⁽¹⁶⁾.

İngiltere’de 1996-1997 öğretim yılında orta öğretim okul sayısı 4.438, öğrenci sayısı 3.709.400’dür. 1995-1996 verilerine göre öğretmen sayısı ise 240.000’dir⁽¹⁷⁾.

Türkiye’de ise orta öğretim dönemi, ilköğretime dayalı en az üç yıllık öğrenim veren genel liseler ile meslekî ve teknik liseleri kapsamaktadır. Bu kurumların eğitim sistemimiz içinde en önemli görevi, öğrencilere asgarî ortak bir genel kültür vermek, uygulanacak çeşitli programlarla onları ilgi ve yetenekleri ölçüsünde mesleğe, yüksek öğretime ve iş hayatına hazırlamaktır.

Türkiye’de bu kademedeki okullaşma oranı % 29.9’u, genel liselerde % 23.5’i, meslekî ve teknik liselerde ise % 53.4’ü bulmaktadır. 1997-1998 öğretim yılında 5924 genel, meslekî ve teknik lisede 2.263.396 öğrenci öğrenim görmüştür. Bu okullarda 142.972 öğretmen görev yapmaktadır⁽¹⁸⁾.

Giriş Ölçütü

İngiltere’de bazı okullar ve kolejler Orta Öğretim Genel Eğitim Sertifikası sonuçlarını dikkate alarak bazı bireysel yeterlilik şartları aranmaktadır. Öğrenciler kendi seçtikleri alanlarda başvuruda bulunabilirler. Bu dönemde eğitim 19 yaş altındaki gençler için ücretsizdir⁽¹⁹⁾.

Türkiye’de ise orta öğretime öğrencilerin ilgi ve yeteneklerine göre yönlendirilmeleri konusunda yetersizlikler vardır. Öğrencilerin zorunlu eğitimden mezun olmaları orta öğretime giriş için öncelikli koşuldur ve devlet okullarında parasızdır. Fakat bazı orta öğretim kurumları için özel giriş şartları ve sınavlar söz konusudur⁽²⁰⁾.

Program Düzeni ve İçeriği

Zorunlu eğitim sonrası öğrenim gören gençler için İngiltere eğitim sisteminde zorunlu dersler bulunmamaktadır. Öğrenciler, kendi istekleri ve okulların veya ileri eğitim kurumlarının aradıkları niteliklere göre çalışacakları alanları ve dersleri seçerler⁽²¹⁾.

Türkiye’de orta öğretim kademesinde ise durum İngiltere’deki gibi değildir. Ülkemizde konu merkezli programlar uygulandığı için alınacak dersler bellidir.

Değerlendirme

İngiltere’de zorunlu eğitim sonrasında öğrencilerin niteliklerine göre düzenlemeler yapılmaktadır. Bunların en yaygın olanları şunlardır: General Certificate of Education Advanced Level (GCE A-Level) (İleri Seviyede Genel Eğitim Sertifikası); General National Vocational Qualifications (GNVQs) (Genel Ulusal Meslekî Nitelikler); National Vocational Qualifications (NVQs) (Ulusal Meslekî Nitelikler).

Değerlendirmede, adayların özel meslekler için bazı zorunlu yetenekleri göstermesi gerekmektedir. Değerlendirmeler kişilerin niteliklerine göre veya yazılı, sözlü ve uygulama sınavlarına göre veya sürekli değerlendirmelere göre yapılmaktadır⁽²²⁾.

Türkiye’de değerlendirme yazılı, sözlü ve uygulama sınavlarına göre yapılmaktadır. Fakat İngiltere’deki gibi sertifika programları bulunmamaktadır.

Yüksek Öğretim

Kurumların Çeşitleri

İngiltere’de yüksek öğretimde okullaşma oranı % 64’dür ve yüksek öğretim ikili bir yapıya sahipir: Bir ayağını üniversiteler, diğer ayağını ise politeknik okullar teşkil etmektedir. Fakat bu ayrım 1992 yılında yüksek öğretimin üniversite çatısı altında toplanmasıyla son bulmuştur⁽²³⁾. İngiltere’de bu üniversiteler eski ve yeni üniversiteler olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Eski politeknikler yeni üniversiteleri oluşturmaktadır ve genelde meslekî eğitim kursları düzenlenmektedir. Yeni üniversiteler ise genel akademik eğitim kurslarını düzenlemektedir. İngiltere’de üniversite dışı enstitülerin düzenlemiş olduğu programlara da rastlanmaktadır⁽²⁴⁾.

İngiltere’de hâlen 1994 yılı verilerine göre 96 üniversite ve bu üniversitelere bağlı çok sayıda kolej bulunmaktadır⁽²⁵⁾.

Türkiye’de ise yüksek öğretim, orta öğretime dayalı en az iki yıllık ük-sek öğrenim veren eğitim kurumlarının tümünü kapsamaktadır⁽²⁶⁾.

Türkiye’de 1996-1997 eğitim-öğretim yılında üniversite sayısı 62’ye ulaşmıştır. Yeni kurulan 7 vakıf üniversitesiyle birlikte bu sayı; 69’a yükselmiştir. Üniversitelerin bünyesindeki 522 fakülteden 433’ü, 251 enstitüden 222’si, 183 yüksek okuldan 135’i ve 474 meslek yüksek okulundan 388’i faaliyetlerini sürdürmektedir. 89 fakülte, 29 enstitü, 48 yüksek okul ve 86 meslek yüksek okulu ise, henüz kuruluş aşamasındadır.

Türkiye’de yüksek öğretimde okullaşma oranı 1996-1997 öğretim yılında % 22.4’tür ve aynı öğretim yılında üniversitelerde 759.167 örgün, 463.195’i de açık öğretimde olmak üzere topam 1.222.362 öğrenci ön lisans ve lisans öğrenimi görmüştür. Bu öğretim yılında diğer yüksek öğretim kurumlarında da 9.197 öğrenci öğrenime devam etmiştir. 1996-1997 eğitim-öğretim yılında Türkiye’de yüksek öğrenim gören toplam öğrenci sayısı 1.303.188’dir. Hâlen üniversite düzeyinde okullaşma oranı; % 14.6’sı örgün, % 10.3’ü açık öğretimde olmak üzere toplam % 24.9’dur⁽²⁷⁾.

Giriş Koşulları

İngiltere’de yüksek öğretim kurumları özerk bir yapıdadır ve her bir bölümünün kendi giriş politikası vardır. Yüksek öğretime girişte bazı özel şartlar gerekmektedir. Merkezî bir sınav olmamasına rağmen üniversiteler gerekli görülürse kendileri sınav yapabilmektedirler. Daha önceki bölümlerde belirtilen “İleri Seviyede Genel Eğitim Sertifikası” (GCE A-Level), “Genel Orta Öğretim Sertifikası” (GCSE), “Meslekî Eğitim Sertifikası” (GNVQ) veya bu sertifikalara eşdeğer niteliklere sahip bireyler yüksek öğretim kurumlarına alınmaktadır⁽²⁸⁾.

Türkiye’de ise orta öğretim kurumlarından mezun olanların üniversiteye girebilmeleri için ayrıca bir olgunluk sınavı bulunmamaktadır. Öğrencilerin üniversiteye girmelerine imkân veren diploma, lise ve dengi okulları bitirdikleri zaman okullarca verilen mezuniyet diplomasıdır. Lise ve dengi okul mezunları üniversitelere, Yüksek Öğretim Kurulu Başkanlığınca (YÖK) her yıl düzenlenen ve Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi’nce (ÖSYM) ülke düzeyinde yapılan sınavda başarı gösterdikleri takdirde girmeye hak kazanmaktadırlar. Yüksek öğretim programlarına alınacak öğrencilerin seçimi ve tercihlerine göre yerleştirilmeleri, Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi tarafından tek basamaklı bir sınav sistemi uygulanarak yapılır. Öğrenci Seçme Sınavı (ÖSS) olarak adlandırılan sınavın amacı, sınav sonuçlarına ve tercihlere göre öğrenci alan yüksek öğretim programlarına öğrenci seçmek ve yerleştirmektir. Bununla birlikte, özel yetenek gerektiren yüksek öğretim alanlarına devam etmek isteyen öğrenciler, merkezî sınavdan başarılı oldukları takdirde, istedikleri özel yetenek gerektiren bölümün özel sınavına katılabilmektedirler⁽²⁹⁾.

Yüksek Öğretimin Amaçları

İngiltere’de 1944 Eğitim Yasası ve 1988 Eğitim Reformu İngiliz yüksek öğretiminin evrensel amaçlarını şöyle belirlemiştir: Ekonominin gereksinimini karşılayacak nitelikli insan gücü yetiştirmek, ekonomik ve toplumsal kalkınmayı sürdürmek, bilimsel araştırmaları geliştirmek, bilgiyi çoğaltmak, kültürel zenginliği artırmaktır⁽³⁰⁾.

Türkiye’de ise yüksek öğretimin amaçları 4 ana madde olarak belirlenmiştir. Bunlar; öğrencileri ilgi, istidat ve kabiliyetleri ölçüsünde ve doğrultusunda yurdumuzun bilim politikasına ve toplumun yüksek seviyede ve çeşitli kademelerdeki insan gücü ihtiyaçlarına göre yetiştirmek; çeşitli kademelerde bilimsel öğretim yapmak; ülkeyi ilgilendirenler başta olmak üzere, bütün bilimsel, teknik ve kültürel sorunları çözmek için bilimleri genişletip derinleştirecek inceleme ve araştırmalarda bulunmak; yurdumuzun türlü yönde ilerleme ve gelişmesini ilgilendiren bütün sorunları, hükümet ve kurumlarla da elbirliği etmek suretiyle öğretim ve araştırma konusu yaparak sonuçlarını toplumun yararlanmasına sunmak ve hükümetçe istenen inceleme ve araştırmaları sonuçlandırmak; araştırma ve incelemelerin sonuçlarını gösteren, bilim ve tekniğin ilerlemesini sağlayan her türlü yayınları yapmaktır⁽³¹⁾.

Özel Eğitim

İngiltere’de özel eğitime ihtiyacı olan çocuklar mümkün olduğunca normal okullarda eğitilmektedirler. Şayet bir çocuk normal mevcut okulların sağladığı eğitimden daha fazla yardıma ihtiyacı varsa, yerel yönetici özel eğitim ihtiyaçlarını, zorunlu ilâve koşulları ve gereksinimleri bildirmek zorundadır. 1995 yılı verilerine göre ilkokullarda ve ortaokullarda % l civarında özel eğitime ihtiyacı olan öğrenci bulunmaktaydı. Bu öğrenciler hâlen ayrı okullarda eğitim görmektedir⁽³²⁾.

Türkiye’de ise özel eğitim; özel eğitim gerektiren çocukların eğitimleri için özel olarak yetiştirilmiş personel ve bu çocuklar için geliştirilmiş programlar ile bu çocukların özürlerine ve özelliklerine uygun ortamda sürdürülen eğitim olarak tanımlanmaktadır.

Türkiye’de özel eğitim hizmetleri, engel gruplarına göre oluşturulmuş özel eğitim okullarında yürütülmektedir. Ayrıca, özel eğitime gereksinim duyan öğrencilerin normal okullarda akranlarıyla birlikte eğitim görmeleri de sağlanmaktadır. “Kaynaştırma” olarak tanımlanan bu uygulamanın yaygınlaştırılmasına çalışılmaktadır. Ülkemizde hâlen; görme engelliler, işitme engelliler, ortapedik engelliler, zihinsel engelliler ve uzun süreli hasta çocuklar olmak üzere beş engel grubundaki çocuklara ve gençlere eğitim hizmeti verilmektedir.

Türkiye’de 1997-1998 öğretim yılında 193 özel eğitim okulunda 12.632 öğrenci eğitilmiş, bu okullarda 1.797 öğretmen görev yapmıştır. Ayrıca özel eğitim sınıflarında 11.379 öğrenci bulunmaktadır. 6.825 öğrenci ise kaynaştırma yolu ile eğitimden yararlanmıştır⁽³³⁾.

Öğretmen Yetiştirme

İngiltere’de öğretmen eğitimi genellikle dört yıllık bir Bakalorya derecesi veren bir eğitimi veya bir Bakalorya derecesini takip eden, mezuniyet sonrası bir yıllık sertifika eğitimini içermektedir⁽³⁴⁾. Türkiye’de ise öğretmen yetiştiren yüksek öğretim kurumlarının başında Eğitim Fakülteleri, Meslekî Eğitim Fakülteleri ve Teknik Eğitim Fakülteleri gelmektedir. Bakanlık ihtiyaç duyulduğunda, pedagojik formasyon almış olmak koşuluyla, diğer yüksek öğretim kurumları mezunlarını da öğretmen olarak atamaktadır⁽³⁵⁾.

SONUÇ

Türkiye ve İngiltere Eğitim Sistemlerinin, farklı kültürlerin etkisiyle farklı yapılarda oluştuğu ve oldukça değişik süreçlerden geçtiği anlaşılmaktadır. Geleneksel yapısını sürdürme eğiliminde olan İngiliz halkı, bir yandan da seçkin bir sınıf yetiştirmeye devam etmektedir. İngiliz Eğitim Sistemi, Türk Eğitim Sistemine kıyasla daha esnek, daha fazla bireyselleştirilmiş bir eğitim hizmeti sunmaya yönelmiştir. Eğitim sisteminin yönetsel yapısının ise, Türk eğitim sisteminin tam karşıtı olarak büyük ölçüde yerel odaklı olduğu görülmektedir. İngiltere’de bir Eğitim ve Bilim Bakanlığı mevcutsa da, işlevi Türk Millî Eğitim Bakanlığı kadar kapsamlı değildir.

Okulöncesi eğitimin zorunlu olmayışı İngiltere ile Türkiye arasında bir benzerlik olarak sayılabilir. Okullaşma oranları açısından ise okulöncesi eğitimde büyük bir fark görülmektedir. İngiltere’de okulöncesi eğitimde 3-4 yaşta okullaşma oranı çok yüksek olduğu görülmektedir. İngiltere’de çocuklar 5 yaşında zorunlu eğitime başlarken, Türkiye’de 6 yaşını doldurmuş olmaları gerekmektedir.

İngiltere’de zorunlu eğitim çağı 5-16 yaşlarını kapsamakta ve 11 yıl sürmektedir. Türkiye’de ise 6-14 yaş grubu çocukları zorunlu ilköğretim kapsamındadır ve bu eğitim 8 yıl sürmektedir. İngiltere’de millî programa göre zorunlu eğitim 4 ana kademeye ayrılmaktadır. Türkiye’de ise kesintisiz sekiz yıllık zorunlu eğitim söz konusudur. İngiltere’de değerlendirme konusunda zorunlu eğitim dönemine büyük önem verilmektedir. Öğrencilerin zorunlu eğitime girişinde ve her kademenin sonunda değerlendirme yapılmaktadır. Türkiye’de zorunlu eğitime girişte böyle bir değerlendirme yapılmamaktadır.

Orta öğretimde İngiltere’de meslekî eğitime önem verilmektedir ve ara eleman yetiştirilmesi konusunda öğretim kurumları işlevsel görevini yerine getirmektedir. Türkiye’de ise bu durum böyle olmayıp, öğrencilerin ilgi ve yeteneklerine göre yönlendirilmeleri konusunda yetersizlikler söz konusudur.

Okul binası ihtiyacı Türkiye’de hâlen devam etmektedir. Bu nedenle derslik başına düşen öğrenci yoğunluğu hâlâ makul sınırların çok üstündedir.

Türkiye’de yüksek öğretimde en yetkili karar organı Yüksek Öğretim Kurumu’dur. İngiltere’de ise karar organı yüksek öğretim kurumlarının kendileridir. Ayrıca yüksek öğretime giriş Türkiye’de merkezî sınavladır. İngiltere’de ise öğrencinin orta öğretim başarısı dikkate alınır ve merkezî bir sınav söz konusu değildir. Fakat yüksek öğretim kurumlarının kendileri gerek görürlerse, sınavlar düzenleyebilmektedirler.

İngiltere’de özel eğitime büyük önem verildiği görülmektedir. Türkiye’de bu alandaki çabaların artırılması gerektiği görülmektedir.

Öğretmen yetiştirme İngiltere’de öğretmen yetiştiren kolejlerde, Türkiye’de ise eğitim fakültelerinde gerçekleştirilmektedir. İngiltere’de üniversitelerin başka alanlardan mezun olanlara verilen formasyonla öğretmen yetiştirilmektedir. Türkiye’de de öğretmen ihtiyacını karşılamak amacıyla buna benzer uygulamalar zaman zaman söz konusu olmaktadır.

Bu iki ülkenin programları kıyaslandığında ise İngiltere’de bireylerin ve öğrenci gruplarının öğrenme ve değerlendirilmesine Türkiye’ye oranla daha fazla önem verildiği görülmektedir. İngiltere’de kabul edilen standartlar ve bu standartların kazanılmasını sağlayan sertifika programları vardır. Değerlendirmeler genellikle bu standartların belirlenmesinde önemlidir ve öğrencilerin daha sonraki yaşamlarını bu değerlendirmeler ve standartlar belirler. Bunun ise eğitim sistemlerinin yönetsel yapısından kaynaklandığı söylenebilir. Fakat her iki ülkede de küreselleşmeye önem verildiği görülebilir. Her iki ülkenin eğitim programlarında da manevî, ahlâkî, sosyal ve kültürel konulara değer verilmektedir.

İngiltere’de öğrencilerin, küçük yaşlardan itibaren başarıları, ilgileri, istekleri ve yetenekleri çeşitli değerlendirmelerle ortaya çıkarılması, bu özelliklerine göre eğitim ve öğretim hayatına devam etmelerini sağlamaktadır. Türkiye’de bu konuya yer verilmediği, değerlendirmelerin sıklaştırılmadığı, her çocuğun bireysel özelliklerine göre eğitim alması konusuna dikkat edilmediği görülmektedir. İngiltere Eğitim Sistemi, çağdaş bilim ve teknolojinin gelişmesine önemli katkılarda bulunmaktadır. Bu açıdan Türkiye’nin İngiltere Eğitim Sistemi’nden yararlanmasının faydalı olacağı söylenebilir.

Kaynaklar

http://wvvw.capitals.com

http://www.dfee.gov.uk/a-z/CURRILUM.html

http://www.eurydice.org/Document/Fiches-nationales/FrameSet-Fiches-Nat.html

http://www.eurydice.org/Eurybase/Application/frameset.asp?country=UK&language=VO

http://www.eurydice.org/eurybase/files/UKVO/UKVO.htm

http://www.meb.gov.tr/index2.htm

http://www.meb.gov.tr/stats/ist9900/ist.5html

Dipnotlatlar

* Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Eğitim Programı ve Öğretim Anabilim Dalı Öğretim Elemanı.

** Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi İlköğretim Bölümü Okulöncesi Öğretmenliği Anabilim Dalı Öğretim Elemanı.

(1) http://www.capitals.com