|
MİLLİ
EĞİTİM DERGİSİ |
Sayı
149 |
Ocak,
Şubat, Mart 2001 |
Öğretmen Yetiştirmede Ankara Yüksek Öğretmen Okulu
Uygulaması*
|
Yrd.Doç.Dr. Yücel GELİŞLİ
(**) |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
KURULUŞ VE TARİHÇETürkiye’de öğretmen yetiştirme
ile ilgili ilk uygulama Fatih Sultan Mehmet’in sıbyan mektebi öğretmeni
olacaklar için medreselerde ayrı bir program uygulamasına kadar gider . Ancak
bu ilgi daha sonra devam etmemiş, Tanzimat dönemine kadar öğretmen
yetiştirmede hiçbir gelişme olmamıştır. 1848 yılında ilk Darülmuallimin
kurulmuş, yönetmeliği de yayınlanarak öğretmen yetiştirmede önemli adım atılmıştır.
(1) 1959 yılına kadar lise ve
dengi okullara öğretmen yetiştirmek amacıyla kurulan tek okul İstanbul Yüksek
Öğretmen Okulu’dur. Türkiye’deki hızlı nüfus artışı nedeniyle, hızla sayıları
artan ve yenilerinin açılması planlanan liselerin öğretmen ihtiyacını
karşılamak için çeşitli tedbirler düşünülmüştür.(2) I, III ve IV. Maarif
Şura’larında hazırlanan öğretmen yetiştirme ile ilgili raporlarda,
ortaöğretimin öğretmen ihtiyacı için İstanbul Yüksek Öğretmen Okulu’nun
geliştirilmesi ve yeni bir modelle Ankara’da ikinci Yüksek Öğretmen Okulu’nun
açılması istenmiştir.(3) Kodamanoğlu;(4)
Ankara’daki Yüksek Öğretmen Okulu’nun kuruluşu ile ilgili olarak; “1959 yılında Talim ve Terbiye Kurulu üyesi
iken ortaöğretime öğretmen yetiştirme konusunda yeni bir görüş önerdim;
İlköğretmen Okullarındaki; fakir, ancak başarılı çocuklar arasından öğrenci
seçelim, bu çocukların eğitimlerinin devam etmesi, yükseköğretime geçişteki
sosyal dengesizliği ortadan kaldıracak politikadır. Bu kaynağa yönelmedeki
diğer sebep de Fen Fakültesi mezunlarının mühendisliğe yönelme arzularıdır;
bu durum öğretmen açığını da giderek artırmaktadır. Böylece hem oluşturulacak
yeni okula öğrenci kaynağı teşkil ettirilecek hem de maddî imkânlardan yoksun
öğrencilere üniversite eğitimi sağlanmış olacaktır. Okulun
branş eğitiminin üniversite düzeyinde olsun ve üniversitelerde verilsin,
meslek dersleri eğitimi de Yüksek Öğretmen Okulu’nda verilsin, şeklindeki
düşüncelerimi Millî Eğitim Bakanı’na ilettim, o da kabul etti ve hazırlıklara
başlandığını”söylemektedir. Muhalif
görüşlere rağmen Adnan Menderes hükümeti, 1959 yılında lise ve dengi
okulların öğretmen ihtiyacı sorununu çözmek için farklı bir Yüksek Öğretmen
Okulu modeli geliştirmiştir. Bu çözüm yolu Kodamanoğlu’nun belirttiği gibi
öğrencilerini İlköğretmen Okullarından seçecek olan yatılı bir Yüksek
Öğretmen Okulu’nu Ankara’da açmak fikridir. Bütün bu
korkular, duraksamalar ve direnmeler başta zamanın Millî Eğitim Bakanı Tevfik
İleri olmak üzere bakanlık yetkililerini yıldırmamış, Ankara Yüksek Öğretmen
Okulu muhalefetin gazetelerde “ bir seçim okulu daha açıldı” şeklindeki
aleyhte propagandalarına rağmen, (5) Talim Terbiye Kurulu’nun 3.7.1959 tarih
ve 209 sayılı kararı ile kurulmuş; kuruluş kararı 13 Temmuz 1959 tarihli
Tebliğler dergisinde yayımlanmıştır. (6) Okulun
kuruluş gerekçesi olarak kuruluş kararında;
Halkımızın
ısrarlı ve şükrana değer istekleri ve sosyal zaruretler çerçevesinde çeşitli
eğitim kurumlarımızın son yıllarda süratle arttığı görülmekte ve bu artışın
önümüzdeki yıllarda da artarak devam edeceği anlaşılmaktadır. Daha şimdiden
liselerimizin ve bunlara paralel ortaöğretim kurumlarında gerek sayı gerekse
nitelik bakımından öğretmen ihtiyacı had safhaya gelmiş ve eğitimimizin bazı
kurumlarda tatminkar olmaktan kısmen uzaklaşmaları(7) gerekçe olarak
gösterilmiştir. Talim ve
Terbiye Kurulu’nun kuruluş kararını
yayımlanmasının hemen ardından Ankara Yüksek Öğretmen Okulu 13 Temmuz
1959 tarihinde açılmış, 1 Ağustos 1959 yılında öğretime başlamıştır.(8) Millî
Eğitim Bakanı Tevfik İleri, 12 Ağustos 1959 tarihinde Ankara Yüksek Öğretmen
Okulu’nun açılışını yapmıştır. Açılış töreninde yaptığı konuşmada “ Türk
Milleti’nin isteği doğrultusunda kifayetli, sağlam ve yeteri kadar
öğretmenin” yetiştirileceğini ifade etmiştir.(9) Okulun
kurucu müdürü Hasan Erk;(10) Ankara Yüksek Öğretmen Okulu’nun açılması
kararının, 1958-1959 ders yılı sonunda alındığı için uygulamanın ancak,
1959-1960 öğretim yılında gerçekleştiğini; zaman kazanmak için yeni bir
kararla 10 Ağustos 1959 ile 5 Ekim 1959 tarihleri arasında Ankara’da o yıl
İlköğretmen Okullarından çok iyi derece ile mezun olan öğrenciler için bir
kurs açılması, bu kursta öğrencilerin devlet lise bitirme imtihanına
hazırlanması, kazanmaları halinde ise A.Ü. Fen Fakültesi’nde öğrenimlerine
devam etmesinin uygun görüldüğünü ifade etmektedir.(11) Okulun açılması ile
ilgili olarak Erk; (12) “O tarihlerde görevim bakanlık müfettişliği
idi, 11 Temmuz 1959 tarih ve 4228 tarihli bakanlık emri ile, Ankara Yüksek
Öğretmen Okulu’nda açılacak olan lise tamamlama kursunun ve okulun kurucu
müdürlüğüne tayin oldum; 13 Temmuz 1959’da Ankara’ya geldiğimde kendim
dışında okula başka bir atama yapılmadığını, idare kadrosunun ilerde
tamamlanacağını öğrendim; Kurs için Atatürk Lisesi’nin bir bölümü daha
doğrusu bodrum katı ile ikinci katında birbirine dik iki koridordan birindeki
odalar tahsis edilmişti, bakanlık proje hazırlayarak tahsis edilen yer amaca
uygun hale getirildi; bodrum katı kısa zamanda yemekhane, ikinci kat
koridorundaki bir kısım duvarlar yıkılarak yatakhane ve dershane yapıldı,
işlerin planlandığı gibi çabuk bitirilmesi için her türlü imkân ve ödenek
okul emrine verilmiş, bir taraftan derslikler, yatakhane ve mutfaklar için
lüzumlu araç ve gereç sipariş edilmiş, bir taraftan da öğretmen kadrosu ve
kursta takip edilecek müfredat tespit edildiğini” belirtmektedir Okulun ilk
müdür yardımcısı Cevdet Ekemen’de okulun kuruluşu hakkında 16 Mart
Gazetesi’nde bir öğrenciyle yaptığı görüşmede;(13) “Öğretmen
Okulları Genel Müdürlüğü kurulduktan sonra hemen ele alınan konulardan birisi
de liseler ve dengi okullar için öğretmen yetiştirme sorunu idi. Dönemin
Genel Müdürü Osman Bener bu konuda çeşitli araştırmalar yapmak üzere beni
görevlendirmişti. Konu bakanlık katında görüşülmekte idi. 1959 yılı Temmuz
başında yaz iznimi tamamlamadan bakanlığın çağrısı üzerini Ankara’ya döndüm,
Genel Müdür Osman Bener beni kabul etti, hemen Talim ve Terbiye Kurulu üyesi
Hikmet İlaydın’ın odasına indik, orada bakanlık müfettişlerinden Hasan Erk’te
bulunuyordu, Osman Bener beni onlara göstererek şöyle tanıttı, işte okulun
yeni müdür yardımcısı Cevdet Ekemen, Hasan Erk’i göstererek işte okulun
müdürü dedi. Ben şaşırmıştım, okul nerede açılmıştı, bu iş ne çabuk bitmişti,
diye düşünüyordum. Hasan Erk beyle bakanlıktan çıktığımız zaman şöyle
düşünüyorduk, şimdilik ilk işimiz uygun bina bulmak ve kiralamaktı. Çeşitli
araştırmalardan sonra Atatürk Lisesi’nin bir kısmının Ankara Yüksek Öğretmen
Okuluna tahsis edilmesini sağladıklarını belirtmektedir.” Okulun
öğretime başlamasında, bina araç ve gereç temininde, ilk öğrencilerin
seçilmesinde, kurucu müdür Hasan Erk, müdür başyardımcısı Cevdet Ekemen ve
müdür yardımcısı Nusret Güvenç’in önemli katkısı olmuştur Ankara
Yüksek Öğretmen Okulu için kampüs şeklinde yapılanma düşünülmüş bunun içinde
Amerika Birleşik Devletleri ile okulun yapımı için protokol imzalanarak kredi
desteği sağlanmıştır.(14) Okula verilmek istenen modelle ilgili olumsuz
düşünceler okulun yeni binalarının yapımına başlayınca da devam etmiştir.
Özellikle Gazi Eğitim Enstitüsü öğretim elemanları okul aleyhinde görüş
belirtmişler, Yüksek Öğretmen Okulu modelini tasvip etmemişler, Amerikalı
uzmanları kendi modelleri için ikna
etmeye çalışmışlardır. Bu çerçevede Amerikalı uzmanlar kendi önerdikleri
modelin olması için; okulu ziyaret etmişler
sonuç alamayınca; Millî Eğitim Bakanı’nı binalar için yapılacak yardımları
kesmekle tehdit etmişler ancak başarılı olamamışlardır. Millî Eğitim Bakanı
bu olayla ilgili olarak, “Amerika’lılar Türkiye’yi Amerika’nın müstemlekesi
mi sanıyorlar, ben Türkiye Cumhuriyetinin bakanıyım, okulun nasıl olacağını
ben tayin ederim” (15) şeklindeki ifadesi ile tepkisini dile getirmiştir. Ankara
Yüksek Öğretmen Okulu 1972 yılına kadar geçici yönetmelikler ve okulun
kuruluş kararında belirlenen ilkelere göre öğretim faaliyetini sürdürmüştür.
Okul müdürlüğü tarafından İstanbul Yüksek Öğretmen Okulu için hazırlanan 1955
tarihli Yüksek Öğretmen Okulu Yönetmeliğinin, öğrenci kayıt kabul şartları
dışında aynen uygulanması bakanlıktan istenmiştir.(16) Bakanlık okulun bu isteğini
olumlu karşılamış, İstanbul Yüksek Öğretmen Okulu Yönetmeliğinin
uygulanabileceği belirtilmiştir.(17) 1966-67
öğretim yılında okul Beşevler semtindeki yeni binalara taşınmış; taşınmadan
dolayı üç aylık gecikme ile 26 Aralık 1966 tarihinde yeni binalarında
öğretime başlayabilmiştir. Bu gecikme; hazırlık sınıflarında haftalık ders
saatlerinde yapılan artırma, sömestr tatili yapmadan öğretimi daha uzun
tutarak telafi edilmiştir.(18) Ankara
Yüksek Öğretmen Okulu modeli tüm tartışmalara rağmen 1972 yılına kadar
korunmuş; 1972 yılında çıkarılan Yüksek Öğretmen Okulları Yönetmeliği ve 1973
yılında çıkarılan 1739 sayılı Millî Eğitim Temel kanunuyla önemli
değişmelerle karşı karşıya kalmıştır. 1972
yılında çıkarılan Yüksek Öğretmen Okulları Yönetmeliği’ne göre okula;
üniversitelerde okuyan öğrenciler arasından burslu öğrenci alınabileceği
hükmü getirilmiştir.(19) 1973’te yayımlanan 1739 (20) sayılı Millî Eğitim
Temel Kanunu’nun İlköğretimi sekiz yıla çıkarma ve buna uygun öğretmen
yetiştirme isteği öğretmen yetiştirme sisteminde önemli değişikliklere sebep
olmuştur. Kanunun uygulamasında öncelikle öğretmen yetiştirmeye yüksek
öğrenim şartı getirilmiş, İlköğretmen Okulları kapatılarak Öğretmen
Liselerine dönüştürülmüştür. Bu uygulama ile “Yüksek Öğretmen Okulu”
bünyelerindeki “Hazırlık Sınıfları” işlevlerini yitirmiştir. Bu gerekçe ile
1974-1975 öğretim yılından başlayarak “Yüksek Öğretmen Okulu” bünyelerindeki
“Hazırlık Sınıfları” uygulamasına son verilmiştir.(21) Böylece Yüksek Öğretmen Okullarının
hazırlık sınıflarının İlköğretmen Okullarından özenle seçilen öğrenci kaynağı
kurumuş;(22) 10.9.1973 tarih ve 19475 sayılı Millî Eğitim Bakanlık emri ile
hazırlık sınıfları İlköğretmen Okulu son sınıflarına dönüştürülmüştür. 1975 yılından itibaren hazırlık sınıflarının
kapanması sonucu, farklı alanlarda okuyan nitelikli gençlerin Yüksek Öğretmen
Okuluna çekilerek öğretmen olarak yetiştirilmesi amacıyla, üniversite
imtihanını kazanmış lise mezunları arasından; açılan sınavlarla öğrenci alınmaya başlanmıştır.(23) Kaya’ya
göre; (24) 1970’li yıllardan sonra bakanlık felsefe değiştirmiş ve Yüksek
Öğretmen Okulu öğrencilerini üniversite giriş sınavları ile almaya
başlamıştır. Bunun anlamı Yüksek Öğretmen Okulunun kapılarını diğer
fakültelere giremeyen lise mezunlarına açmak ve yetenekli ilkokul
öğretmenlerinin ileri eğitim olanaklarını sınırlamaktır. Bakanlığın bu
uygulaması nedeniyle Yüksek Öğretmen Okulu öğrenci sayısında düşme
başlamıştır. Yüksek
Öğretmen Okulu için arayışlar devam etmiş Fen Bilimleri ağırlıklı Deneme Yüksek
Öğretmen Okulu uygulaması başlatılmıştır. Deneme Yüksek Öğretmen Okulu;
Ankara Yüksek Öğretmen Okulu bünyesinde 1974- 1975 öğretim yılında açılmış,
bu okulun öğretim elemanı ihtiyacı 22.8.1974 tarih ve 21487 sayılı bakanlık
onayı ile Ankara Yüksek Öğretmen
Okulu’nun hazırlık sınıflarında görev yapan yönetici ve öğretmenlerden
karşılanmıştır. Ancak bu okul bir yıl denenmiş ve sonra da kapanmıştır. ANKARA YÜKSEK ÖĞRETMEN OKULU’NUN AMACI Ankara
Yüksek Öğretmen Okulu ortaöğretim kurumlarına, kültür dersleri
öğretmeni yetiştirmek amacıyla açılmıştır. Okulun amaçları kuruluş
kararında; (25) a.
Liselerimize ve bunlara paralel ortaöğretim müesseselerimize yeter sayıda ve
yüksek nitelikte öğretmenler yetiştirmek, b.
İlköğretmen Okullarımızın üstün başarılı öğrencilerine üniversiter tahsilin
yolunu açmak ve böylelikle bu okullardaki öğrencilerin gayretlerini ve
verimlerini artırmak, c. Sonuç
olarak İlköğretmen Okullarımızın ve İlköğretim kurumlarımızın uzman
öğretmenlerle takviyesi suretiyle umumi Talim ve Terbiyemizin kemmiyet ve
keyfiyet bakımından inkişafını birinci kademeden itibaren itibaren sağlamak”
olarak belirlenmiştir. TEŞKİLÂT VE YÖNETİM İŞLERİ Ankara
Yüksek Öğretmen Okulu, Millî Eğitim Bakanlığı’na bağlı öğretmen yetiştiren
yüksek öğretim kurumudur. Okulun idari teşkilatlanması; müdür, müdür
yardımcıları ve müzakereci öğretmenler şeklinde yapılanmıştır. Ayrıca
öğretmenler kurulu da öğrenci işlerinde karar alma organı olarak idari
yapıdaki yerini almıştır. Ankara Yüksek Öğretmen Okulunda kuruluşundan
itibaren görev yapan müdürler ve görev yaptıkları tarihler aşağıda
verilmiştir.(26) 1. Hasan
ERK ( 1959 - 60 ) ,2. Ömer Faruk
BAYIN ( 1960 - 61 ), 3. Mustafa SARICALI
( 1961 - 62, 1963 - 64 ), 4. İbrahim Hilmi OLGUN ( 1964 - 65, 1965 - 66 ), 5. Doç. Dr.
Ferruh SANIR ( 1965 - 66, 1966 - 67 ), 6. Yunus MURAT ( 1967- 68 , 1968 - 69 ), 7. Kemal AKGÜN ( 1969-70, 1970 -71 ), 8.
Orhan Halit ÖZTÜRK ( 1970 -71, 1971 -72 ), 9. M. Salih ÖNEN ( 1972 -73, 1974
-75), 10. Yılmaz TERZİ; (1975 - 76, 1977 - 78 ), 11. Muharrem U⁄URLU; (
1978 -79 -1979 - 80 ) Ankara
Yüksek Öğretmen Okulu uyguladığı yönetmelik hükümleri, okul personelini; hem
görevlerine göre guruplandırmış, hem de personelin işlerini ayrı ayrı belirlemiştir. Okul personeli
için; ambar, kütüphane, demirbaş işleri, öğrenci işleri, hesap işleri ve iç
hizmetler ile ilgili bürolar oluşturulmuştur.(27) ÖĞRETİM KADROSU Ankara
Yüksek Öğretmen Okulu’nun kuruluş aşamasında üniversite düzeyinde doktora ve
master eğitimi verebilecek bir yüksek öğretim kurumu olarak yapılanması
planlanmıştır. Amerika Birleşik
Devletleri ile yapılan AİD projesi;
hem yeni binaların yapımını hem de okulun ihtiyacı olan eğitici kadronun
yetişmesini de kapsamıştır. Bu amaçla Amerika Birleşik Devletleri’ne
lisansüstü eğitim için Eğitim Enstitüleri ve Öğretmen Okullarında görevli
yirmi öğretmen seçilmiştir. Bu öğretmenler kurs için Ankara’ya çağrılmış ve
dokuz ay İngilizce kursu verilmiştir. Ancak kurs sonunda 27 Mayıs 1960
İhtilali olmuş; öğretmenlerin Amerika Birleşik Devletleri’ne gönderilmesinden
vazgeçilmiş, Millî Eğitim Bakanlığı Yüksek Öğretmen Okulu projesini
değiştirmiştir.(28) Ankara
Yüksek Öğretmen Okulu açıldığında öğretim kadrosu için başlangıçta atama
yapılmamıştır. Okulun başlangıçtaki öğretim kadrosuna ilk olarak müdür Hasan
Erk, baş muavin Cevdet Ekemen, bir
süre sonrada ayniyat ve muhasebe işlerinde Nusret Güvenç müdür muavini olarak
atanmıştır.(29) Hazırlık
sınıfları öğretmenliği için kuruluş aşamasının ardından arayışlar devam
etmiş; öğretmen kadrosu; Millî Eğitim Bakanlığı’nda görevli yöneticiler ve
Ankara’daki çeşitli liselerde çalışan başarılı öğretmenler arasından
seçilmiştir.Millî Eğitim Bakanlığı müsteşarı,Teftiş Kurulu Başkanı, Talim ve
Terbiye Kurulu Başkanı, üyeleri ve genel müdürler de bu kadroda yeralmıştır.(30)
Ankara
Yüksek Öğretmen Okulunda görev yapan öğretmenleri üç grupta ele almak
mümkündür; 1. Hazırlık
Sınıfı Öğretmenleri;Öğrencileri lise bitirme imtihanlarına hazırlayan orta
dereceli okul branş ve genel kültür dersleri öğretmenleri, 2. Meslek Dersleri
Öğretmenleri; Asıl sınıf öğrencilerinin öğretmenlik sertifikası derslerini yürüten öğretmenler, 3.
Müzakereci Öğretmenler; Hazırlık ve asıl sınıfların ders dışı çalışmalarında,
etüdlerde ve nöbetlerde görev alan öğretmenlerdir. EĞİTİM VE ÖĞRETİM Ankara
Yüksek Öğretmen Okulu 3 Temmuz 1959 tarihinde kurulmuş; 01 Ağustos 1959
tarihinde de öğretim faaliyetine başlamıştır. Ankara Yüksek Öğretmen Okulu
modeli daha çok öğrenci kaynağı ve oluşturulacak hazırlık sınıfları ile
kendine has özellik göstermiştir. Ankara Yüksek Öğretmen Okulu’nun kuruluş
kararında okulun öğretim biçimi ve öğrenci seçimi ile ilgili hükümlere yer
verilmiştir. Kuruluş kararına göre; (31) 1. Ankara
Yüksek Öğretmen Okulu öğrencileri branş öğrenimlerini üniversitelerin ilgili
fakültelerinde göreceklerdir, 2.
Öğrencilerin meslek formasyonu kazanmaları, branşlarında iyi yükselmeleri ve
yabancı dil öğrenmeleri bakımından gerekli tedbir alınacaktır. 3. Yüksek
Öğretmen Okulu’na “Devlet Lise Mezuniyetine” haiz olanlar kabul edilecektir. 4.
İlköğretmen Okullarının öğretim bünyesinde bu okulların başarılı
öğrencilerini yukarıdaki şartlara göre lisans eğitimine hazırlama bakımından
gerekli tedbirler alınacaktır. 5.
İlköğretmen Okulları’nın 1958-59 yaz dönemi mezunları arasından seçilecek
öğrenciler, bakanlıkça alınacak tedbirler sonucunda, “Devlet Lise Bitirme
İmtihanlarını” vermek suretiyle Yüksek Öğretmen Okuluna alınacağı
belirtilmiştir. Talim ve
Terbiye Kurulu’nun ilan ettiği okulun kuruluş kararında, Ankara Yüksek
Öğretmen Okulu’nun hangi ilkeler çerçevesinde eğitim ve öğretim
faaliyetlerini yürüteceği, belirlenmiştir.
Kuruluş kararında öğrenci seçimi,
kayıt ve kabul şartları hariç İstanbul Yüksek Öğretmen Okulu’nun
öğretim biçimi esas alınmıştır. Okul için
kuruluş kararında belirlenen ilkeler gereğince çalışmalara başlanmış; üç ve
altı yıllık 52 İlköğretmen Okulları’ndan 1959 Haziran’ında mezun olmuş ve
öğrenimleri boyunca derslerinde en başarılı oldukları okul yönetimleri
tarafından dosyalarından saptanarak seçilmiş bir ya da iki öğrenciden oluşan
ikiyüz öğrenci yeni okula aday öğrenci olarak seçilmişlerdir. Köy okullarına
atanmalarını bekleyen bu genç öğretmenler bakanlığın çektiği telgraflarla
Yüksek Öğretmen Okulu’na aday seçildiklerini öğrenerek Ankara’ya gelmişlerdir.
Yapılan seçim sonunda başarılı olan altmış beş genç öğretmen, burada en
tanınmış öğretmenlerin gözetiminde geceli gündüzlü üç ay süren Devlet Lise Bitirme İmtihanlarına
hazırlama kurslarına devam etmişler, Ankara Atatürk Lisesi’nde bitirme
imtihanlarına girerek lise diploması almışlardır. Okulun lise
kısmı ( hazırlık sınıfları) sade bir törenle 1959-60 öğretim yılı başında
açılmıştır. Hazırlık sınıfları öğretim yılı sonuna kadar hiç bir problem
olmadan yürütülmüş; öğrencilere yoğun lise programında zihinsel problemleri
olmasın diye yemek tabelası yüksek tutulmuştur. 1959-60 ders yılında üniversitelerde derslere başlayan
öğrenciler için ayrı etüd odaları hazırlanmış, öğrenciler okula gitmedikleri zaman bu odalarda zamanlarını
ders çalışarak geçirmişledir. (32) Lise
bitirme sınavındaki güçlükler dikkate alınarak 1959-1960 öğretim yılı için
alınan ikinci grup öğrenciler; Eylül ayı başında, İlköğretmen Okulları’nın
son sınıflarına geçen ve okullarınca
aday gösterilen başarılı ve zeki elli öğrenci arasından seçilerek
oluşturulmuştur; bu öğrencilerle
hazırlık sınıfı uygulaması başlatılmıştır.(33) Böylece bu öğrencilerin
hazırlık sınıflarında bir yıllık öğretimden geçirilerek lise diploması
almaları yoluna gidilmiştir.(34) Kavcar’a
göre;(35) hazırlık sınıfı, kısa süreli düzenlenen kursların ve bunun sonucu
yapılan lise bitirme sınavlarının ortaya çıkardığı çeşitli güçlükleri ortadan
kaldırmak amacıyla açılmıştır. 1960-61
öğretim yılında Fen Kolunun yanı sıra ilk kez benzer yöntemle Edebiyat Koluna
öğrenci alınmıştır. Fen koluna alınan öğrencilerden daha az sayıda olan bu
adaylarda, hazırlık sınıfını bitirdikten sonra 1961-1962 öğretim yılında
Edebiyat, Tarih, Felsefe, Coğrafya, yabancı dil ve Sanat Tarihi öğretmeni
olmak üzere A.Ü. Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi’nin ilgili bölümlerine kayıt
yaptırmışlardır.(36) Ankara
Yüksek Öğretmen Okulu parasız ve yatılıdır,
mezunları okula girerken verdikleri taahhüt ve kefalet senetlerine
göre Millî Eğitim Bakanlığı adına mecburi hizmete tabidir. (37) Okulda
öğrenim meslekî bir bütün teşkil eder.
Bu öğrenime hazırlık sınıfından başlanır; Yüksek Öğretmen Okulu’na ve
üniversiteye devam etmek suretiyle tamamlanır. Yukarı sınıflara öğrenci alınmaz ve öğretim süresi boyunca
öğrenim dalı değiştirilemez. (38) Ancak bu durum 1972 tarihli yönetmeliğin
yayımından sonra değişmiş, okula
burslu ve fakültelerin ara sınıflarından da öğrenci alınmaya başlamıştır.
(39) Bu yönetmeliğe göre; okuldaki eksik kalan meslekî formasyonunu
tamamlamak şartıyla üniversitelerin ilgili bölümlerinin ara sınıflarından
ihtiyaca göre öğrenci alınmıştır. (40) Ankara
Yüksek Öğretmen Okulu hazırlık sınıfını başarı ile tamamlayanlardan, Üniversitelerin ilgili fakültelerine
girmeye hak kazanıp kayıt yaptıran öğrenciler Yüksek Öğretmen Okulu asıl
sınıf öğrencisi olurlar. Bu
öğrenciler branşları ile ilgili derslerin lisans eğitimini sürdürdükleri
fakültelerde, öğretmenlik meslek
dersleri ve yabancı dil derslerini Yüksek Öğretmen Okulu’nda alırlar. Fakültelerdeki dersler gündüz; öğretmenlik
meslek dersleri ve yabancı dil dersleri ise Yüksek Öğretmen Okulu’nda gece verilir; bu dersleri farklı bölümlere
devam eden öğrenciler birlikte alırlar. Ankara
Yüksek Öğretmen Okulu’nun öğrenci kayıt ve kabulü, 1972 yılında yayımlanan
Yüksek Öğretmen Okulu Yönetmeliği ile değişikliğe uğramıştır. Bu yönetmelikle
hazırlık sınıfları yanında, üniversitelerin öğretmenlikle ilgili bölümlerini
kazanmış öğrencilerden Ankara Yüksek Öğretmen Okulu’na yatılı statüde öğrenci
alınmaya başlamıştır. Ankara
Yüksek Öğretmen Okulu’na; 1972 tarihli yönetmelik hükümleri üniversitelerden
burslu statüde de öğrenci alma uygulamasını getirmiştir. Burslu öğrenci alımı
uygulaması ile ilgili çalışmalar, bakanlıkta 1970 yılından itibaren
başlamıştır. Aşağıdaki
tabloda Ankara Yüksek Öğretmen Okulu’nun, öğretmen, öğrenci ve mezun sayıları
verilmiştir. TABLO 1:
ANKARA YÜKSEK ÖĞRETMEN OKULU'NUN
GELİŞİMİ (41)
PROGRAMLAR Ankara
Yüksek Öğretmen Okulu programları üç aşamalı olarak değerlendirebilir.
Programlar, öncelikle öğrencileri üniversiteye hazırlayan hazırlık sınıfı
programları; öğrencilere asıl sınıflarda öğretmenlik formasyonunu kazandıran
meslek dersleri programları ve alan bilgisini kazandıran fakültelerdeki
ilgili bölüm programlarından oluşur. Hazırlık
sınıfı programları; İlköğretmen Okullarının eksiklerini tamamlama,
öğrencileri lise bitirme ve Üniversiteye giriş imtihanlarına hazırlamaya
yöneliktir. Ankara Yüksek Öğretmen Okulu Programlarında dersler üç grupta
toplanmıştır; bu ders grupları; Genel Bilgi Dersleri, Özel Alan Dersleri ve
Öğretmenlik Meslek Bilgisi derslerinden oluşmaktadır. Genel Bilgi Derslerinin
bir kısmı Üniversitelerde bir kısmı da Yüksek Öğretmen Okulu’nda, Öğretmenlik
Meslek Bilgisi dersleri Yüksek Öğretmen Okulu’nda, Özel Alan Derslerinin
tamamı ise Üniversitelerin ilgili
fakültelerinde verilmektedir. Programlarda
Özel Alan Dersler i% 63,6; Öğretmenlik Bilgisi Dersleri % 36,4
oranındadır.(42) Öğretmenlik Meslek Bilgisi Derslerinin sınıflara göre
programlarındaki ağırlığı ise; birinci sınıf ikinci yarıyıl % 4; ikinci sınıf
birinci yarıyıl % 16, ikinci yarıyıl % 16; Üçüncü sınıf birinci yarıyıl % 16,
ikinci yarıyıl % 16; dördüncü sınıf birinci yarıyıl % 16, ikinci yarıyıl % 16
oranındadır.(43) STAJ
İŞLERİ Yüksek
Öğretmen Okulu öğrencileri yedinci ve sekizinci sömestriler içinde
hazırlanacak programa göre, Bakanlıkça belirlenen liselerde branşları ile
ilgili derslerde yirmi saatten az olmamak üzere staj çalışmalarına katılmak
zorundadır. Öğrencilerin meslekî uygulamalara ve zamanı belli edilen staj
çalışmalarına devamı mecburi tutulmuştur. (44) ÖĞRENCİLERE YAPILAN AYNİ ( MADDİ ) YARDIMLAR Ankara
Yüksek Öğretmen Okulu; 1965 geçici ve 1972 tarihli Yüksek Öğretmen Okulu
Yönetmeliklerine göre parasız yatılı statüde yükseköğretim kurumu olduğu için
öğrencilerin; yiyecek, giyecek, barınma, kırtasiye ve sağlık gibi ihtiyaçları
okul tarafından karşılanmıştır. YATILILIK VE TAZMİNAT İŞLEMLERİ Ankara
Yüksek Öğretmen Okulu, parasız yatılı okul olma özelliğini kapanışına kadar
sürdürmüştür. Okula yeni kayıt olan öğrencilerden mezun olduklarında mecburi
hizmete tabi oldukları için Taahhütname ve Kefalet senetleri alınmıştır.
Taahhütname ve Kefalet senetleri ile öğrenciler mali sorumluluk altına
alınmıştır. Ankara
Yüksek Öğretmen Okulu’nda tazminat uygulaması yönetmeliklerce düzenlenmiştir.
Bu çerçevede; Yönetmelik
hükümlerine göre okulla ilişkisi kesilen öğrencilerden; hazırlık sınıfını
bitirip, Üniversite Giriş İmtihanını kazanan fakat okuldan ayrılmak isteyen;
“öğrenciler okul dışında bir görev kabul edemezler” hükmüne aykırı bir görev
kabul ettiği tespit olan ve okuldan çıkarılan; mezun olduktan sonra mecburi
hizmetini yerine getirmeyen öğrencilere;
tazminat tatbikatı yapılacağı belirtilmiştir.(45) MEZUNLARIN ATAMALARI Öğrenciler
mecburi hizmetle yükümlü oldukları için öğretmenlik atamaları mezun oldukları
yıl Millî Eğitim Bakanlığı tarafından yapılmıştır. Mezun olan öğrencilerin
listesi ve atama evrakları okul tarafından düzenlenip, ilk atama döneminde
bakanlığa gönderilerek öğrencilerin görev yerleri belirlenirdi. Öğrencilerin
görev yapacakları iller belirlendikten sonra atama listeleri Yüksek Öğretmen
Okulu’na bildirilir, okul müdürlüğü de öğrencilere görev yerlerini
tebliğ ederdi. TABLO 2: ANKARA YÜKSEK ÖĞRETMEN OKULU MEZUNLARININ
GÖREVLENDİRİLME YERLERİ (46)
BİNA ARAÇ VE GEREÇLERİ Ankara
Yüksek Öğretmen Okulu’nun açılması gerektiği daha önceleri Millî Eğitim
Şuralarında belirtilmesine rağmen; okul bina, araç gereç ve öğretmen ihtiyacı
belirlenmeden çok ani kararla hazırlıksız açılmıştır. Ankara Yüksek Öğretmen
Okulu açıldığında kendine ait bir binası olmamış, Atatürk Lisesi’nde öğretime
başlamıştır. Atatürk
Lisesi’nin ihtiyaca cevap vermemesi ve hazırlık sınıflarındaki öğrenci
sayısındaki artışlar okul müdürlüğünü çeşitli arayışlara yöneltmiştir.
Maltepe semtinde Ticaret Yüksek Öğretmen Okulu tarafından kullanılan daha
sonra tahliye edilen bina okul müdürü Mustafa Sarıcalı’nın teşebbüsü ve
bakanlık aracılığı ile kiralanarak hazırlık sınıfı öğrencilerinin derslikleri
ve mütaala salonları olarak kullanılmıştır.(47) 1959-60
ders yılı ortalarına doğru bir gün dönemin Başbakanı Adnan Menderes yanında
Millî Eğitim Bakanı Tevfik İleri ile okulu ziyaret etmiş, Nuri Kodamanoğlu’nun
ders işlediği sınıfta yaptığı konuşma ile memnuniyetini ifade etmiş;
öğretmenlik mesleği ve öğretmenlik hakkında güzel sözler söylemiştir. Okul
hakkında okul müdürü Başbakan’a bilgi
vermiş, okulun Türkiye’nin ortaöğretimdeki öğretmen ihtiyacını bir liseye sığınarak gideremeyeceğini,
daha büyük kapasiteli modern binalara ihtiyacı olduğunu ifade etmiş, Başbakan
dinledikten sonra Millî Eğitim Bakanına dönerek “ bak müdür ne istiyor”
demiş, bakan da gereğini düşünüyoruz şeklinde cevap vermiştir.(48) Bu
ziyaretten sonra okulun yeni binaları için planlamalar yapılmaya başlamıştır.
Okul
binalarının yapımı için Amerika Birleşik Devletleri Uluslararası Yardım ve
İşbirliği Teşkilatı Türkiye Misyonu ile Millî Eğitim Bakanlığı arasında
5.7.1960 tarih ve CR 44-66-14 sayılı bir protokol imzalanmıştır. Proje ile
Amerika Birleşik Devletleri’nden okul yapımı için finansman desteği
sağlanmıştır. Projeye göre okul; sınıfları, laboratuvarları ve
yatakhaneleriyle, dört yıl öğretim süreli ve 1000 öğrenci kapasiteli olarak
planlamıştır.(49) İhale
edilen binaların yapımında ve teslim anında bir çok problem yaşanmış, bu
durum okulun kendi binalarına taşınma sürecini geciktirmiştir. Bütün
zorluklara rağmen 1966-67 öğretim yılından itibaren otuz milyon lirayı aşan
bir harcama ile yapılmış olan Beşevler semtindeki binalara önce hazırlık
sınıfları taşınmış, kız ve erkek öğrencilere ait iki yurt binası, Matematik,
Tarih ve Coğrafya binalarının geçici kabulü yapılmış bu binalarda da öğretime
başlanmıştır. (50) ÇIKAN SORUNLAR VE KAPATILMA Ankara
Yüksek Öğretmen Okulu kurulduğu günden itibaren öğretim biçimi, öğretmenleri,
öğrenci seçimi, mezunlarının atama yerleri itibarıyla hep tartışma konusu
olmuştur. Bağımsız yönetmeliğinin olmaması uygulamada çeşitli sorunlara yol
açmıştır. Hazırlık sınıflarına öğrenci seçiminde yaşanan yanlışlıklar,
hazırlık lisesi oluşturma isteği, disiplin suçları ve benzeri konularda
belirsizlikler öğretmenler kurullarında da tartışılmıştır. (51) Ankara
Yüksek Öğretmen Okulu modeli kısa zamanda başarılı bir grafik çizdiği için
Yüksek Öğretmen Okulu öğrencilerini yalnızca Fen ve Edebiyat Fakültelerine
değil Eğitim Fakültesi, Ziraat Fakültesi ve Orta Doğu Teknik Üniversitesi ile
Hacettepe Üniversitesi’nin farklı fakültelerine de göndermiştir. Bu yayılım,
mezun öğrencilerin öğretmen olarak atanmalarında bazı sorunlar çıkarmıştır. Kavcar’a
göre 1970 yılından sonra Yüksek Öğretmen Okulu’nun karşılaştığı sorunlar
şunlardır; (52) 1. Hazırlık
sınıfına seçilipte Devlet Lise Bitirme İmtihanlarını başaramayan öğrencilerin
durumu; 2. Lise
mezunu olup fakülte sınavlarını başaramayan öğrencilerin durumu; 3. Okuldan
mezun olduktan sonra öğretmenlik yapmak istemeyenlerin durumu; 4.
Yöneticilerin, hazırlık sınıfı hocaları ve öğretmenlik meslek derslerine
seçilecek öğretmenlerin durumu; 5. Geceleri
yürütülen meslek derslerinin durumu; 6. 1968
yılından itibaren başlayan terör olayları; 7. 1974 -
75 öğretim yılından itibaren, öğretmen okullarının kapanması ve Yüksek
Öğretmen Okulları’nın öğrenci kaynağının belirsizleşmesi ya da kuruması; 8.
Öğretmenlik meslek derslerinin üniversitelerde de verilmeye başlamasıdır. Düzgüneş’e
göre; (53) Yüksek Öğretmen Okulları aslında kendi başlarına öğretmen
yetiştiren kurumlar değildir. Okulun sistemi 1970’li yıllarda giderek artan
sakıncalar getirmiştir. Bu sakıncalar şöyle sıralanabilir; Yüksek
Öğretmen Okulu öğrencilerinin alan eğitimi aldıkları üniversitelerde; a. Sık sık
ortaya çıkan boykotlar, işgaller, kavgalar ve silahlı çatışmalar ciddi bir
öğretimi imkânsız hale getirmiştir. b. Sınıflar
gittikçe kalabalıklaşmakta bunun neticesinde öğretim üyeleri öğrencilerle
yeterince ilgilenemediği için öğretimin kalitesi düşmüştür. c. Öğretim
üyeleri ve asistanlar üniversitelere politikayı sokmuş, öğrenciler arasında
ayrımlar yapılmaya başlanmıştır. Bu
sorunlara ilave olarak; 1. 1972
yılında çıkarılan Yüksek Öğretmen Okulu yönetmeliği ile sistemin değişmesi, 2. Okula
yapılan politik müdahaleler; 3.Öğrenci
seçiminde objektif ölçütlerden uzaklaşma ve yanlı tutumları da bozulma
sebepleri olarak sayabiliriz. Bu
sorunlar, düşülen bir takım yanlışlıklar ve olumsuz gelişmeler Yüksek
Öğretmen Okulu’nu giderek yozlaştırmaya başlamıştır. Bu arada 1972 yılında
çıkarılan Yüksek Öğretmen Okulları yönetmeliği ile Millî Eğitim Bakanlığı
felsefe değiştirmiş, parasız yatılı öğrenciler yanında burslu öğrenciler;(54)
de alınabileceği şeklindeki yönetmelik maddesine dayanılarak, 1975 yılından
itibaren de hazırlık sınıfları kapandığı için üniversitelerin farklı
sınıflarından öğrenci almaya başlamıştır.(55) Öğrenci seçimindeki bu değişim;
imtihanlar sonucu seçilmiş başarılı ve öğretmenliğe motive olmuş öğrencilere
okulun kapılarını kapamıştır. 1970’li
yıllardaki olumsuz gelişmelerden sonra Millî Eğitim Bakanlığı’na bağlı üç
kişilik müfettişler kurulunun Ankara Yüksek Öğretmen Okulu’nda yaptığı
inceleme ve soruşturma sonucunda düzenledikleri 31.05.1978 gün ve 85.22.11
sayılı rapor; Öğretmen Okulları Genel Müdürlüğü’nce bakanlığa yazılan,
18.7.1978 gün ve planlama 770 sayılı yazı ve Millî Eğitim Bakanlığı Müdürler
Komisyonunun 04.8.1978 tarih ve 405.1. 37 sayılı toplantısında aldığı karar
ile Yüksek Öğretmen Okullarına
öğrenci alınması tümüyle durdurulmuştur.(56) Müdürler Komisyonun hazırladığı
raporda; Yüksek Öğretmen Okullarının
öğrenci tabanının lise diploması vermeyen İlköğretmen Okullarının son
sınıflarından seçilen öğrencilerden oluştuğu ancak İlköğretmen Okullarının
Öğretmen Liselerine dönüştürülmesiyle öğrenci tabanını yitirdiği; Yüksek
Öğretmen Okullarından yetiştirilecek öğretmenlerin dört yıl öğretim süreli
Eğitim Enstitülerinden yetiştirilebileceği; bu nedenle Yüksek Öğretmen
Okulu’nun öğretmen yetiştirme fonksiyonunu tamamladığı;(57) belirtilmiştir. Kavcar’a
göre; (58) Yüksek Öğretmen Okulları 1970’li yıllardan itibaren artan siyasi
olaylardan oldukça etkilenmiştir, ancak siyasi olaylara ve okulun öğrenci
tabanının kalmadığını ileri sürerek bu okulu kapatmak doğru değildir. Ankara
Yüksek Öğretmen Okulu müdürlerinden Sarıcalı’ya göre; (59) Yüksek Öğretmen Okullarının
kapatılmasında; Eğitim Enstitüsü
mezunlarının Yüksek Öğretmen Okulu mezunlarına karşı takındıkları hasmane ve
kıskançlık duygularının yarattığı çatışma ile 1970’li yıllardan sonra öğrenci
seçimindeki politik tutum ve tavırlar ile terör olaylarının önemli rolü
vardır. Yüksek
Öğretmen Okullarının kapatıldığı dönemde Öğretmen Okulları Genel Müdürü olan
Şentürk, Yüksek Öğretmen Okullarının kapatılmasıyla ilgili olarak; 1739
sayılı Millî Eğitim Temel Kanunu ile ilköğretmen okullarının lise durumuna
düştüğünü, böylece Yüksek Öğretmen Okulları’nın öğrenci kaynağının kuruduğunu
belirtmektedir. Ayrıca Yüksek Öğretmen Okulu öğrencilerinin hem fakültelerde
lisans öğrenimi görmelerinin, hem de akşamları okulda meslek dersleri
öğrenimi görmelerinin yetersiz bir eğitim biçimi olduğunu ifade etmektedir.
Yüksek Öğretmen Okulları denilen yerlerin bir tür öğrenci yurtlarına
dönüştüğünü; meslek derslerinin çoğu kez yapılmadığını söyleyerek; “ Bir tür
yatakhane olarak kullanılan bu okulları kapattık. Kısaca 1739 sayılı yasa
karşısında okul işlevini yitirmiştir, bizde yasanın gereğini yerine getirdik
” (60) ifadesiyle kapatılma gerekçelerini ifade etmiştir. Ankara
Yüksek Öğretmen Okulu’nun son dönemlerindeki müdürlerinden Terzi’ye göre(61);
Yüksek Öğretmen Okullarını kapatma düşüncesi 1971-72 öğretim yılında Millî
Eğitim Bakanlığı Müsteşarı Nusret Kuşcuoğlu döneminde ortaya atılmıştır.
Terzi kapatılma ile ilgili olarak müsteşarla görüştüklerini, okulun
kapatılmasında politik tavırların ön plana çıktığını ifade etmektedir. Okulun mevcut öğrencileri, 14
Mayıs 1979 tarihinden itibaren parasız yatılılık durumundan burslu hale
dönüştürülmüştür, bu tarihten itibaren yurt binaları işlerliğini yitirmiştir.
Öğrenciler Ankara’daki Yüksek Öğrenim
Kredi ve Yurtlar Kurumu’na bağlı yurtlara yerleştirilerek okul
binaları tamamen boşaltılmıştır.(62)
(*)Bu çalışma Ankara
Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsünde Prof.Dr.Yahya AKYÜZ’ün
danışmanlığında hazırlanan “Öğretmen Yetiştirmede Ankara Yüksek Öğretmen
Okulu Uygulaması” adlı doktora tezinin bir bölümünün özetidir. (**) Gazi Üniversitesi Meslekî
Eğitim Fakültesi Öğretim Üyesi (1) Akyüz,Yahya; Türk Eğitim Tarihi Başlangıçtan 1999’a
(Geliştirilmiş 7.Baskı), Alfa Yayınları, İstanbul.1999 (2) Karmuk, Ziya; Cumhuriyetin 50. yılında Millî Eğitimimiz, Millî Eğitim Basımevi,
İstanbul 1973, s.149. “Okulumuzu
Tanıyoruz”, Yüksek Öğretmen Okulu
Yıl 1, Özel Sayı:1, s.4. Murat,
Yunus; Okul Açılış Konuşması, Yüksek
Öğretmen Okulu, Yıl 1, Özel Sayı 1, s.8-9 (3) Duman,Tayyip; Türkiye’de Ortaöğretime Öğretmen
Yetiştirme Problemi ( Tarihi Gelişim) Millî Eğitim Yayınları,1991,s.7 (4) Kodamanoğlu,Nuri;
28.04.1998 tarih ve saat 14.30’da Ankara’da yapılan görüşme (5) Erk, Hasan; Ankara
Yüksek Öğretmen Okulu ile ilgili 07.4.1999 tarih ve saat 17’de İstanbul’da
yapılan görüşme. Erk,Hasan; “Ankara Yüksek Öğretmen Okulu’nun Kuruluş
Yılları” Yüksek Öğretmen Okulu Yıllığı,
Tüyomed, İstanbul,1998, s. 5. Kaya, Y.Kemal; İnsan Yetiştirme Düzenimiz, Geliştirilmiş 4.Baskı, Ankara, 1984,
s.206. (6) M.E.B; Ankara Yüksek
Öğretmen Okulu Kuruluş Kararı, Tebliğler
Dergisi, 13 Temmuz 1959, Cilt: 22,
Sayı:1065, s.87 (7) M.E.B;Aynı, s.87-88 (8) T.C.Ankara Maarif
Müdürlüğü; 19.8.1959 tarih ve 300/27921 sayılı yazı (9) Zafer Gazetesi; “ Millî
Eğitim Bakanı Tevfik İleri’nin Ankara Yüksek Öğretmen Okulu Açış Konuşması”,
13.8.1959, Yıl:10,Sayı 5354, s.1-4 (10) M.E.B; 31 Temmuz 1959
tarih ve 122.( 60 ).1.5236 sayılı yazı (11) Erk; A.g.m, s.5. Erk; 07.4.1999 tarihli
görüşme (12) Erk; Aynı, s.5. Erk; 07.4.1999 tarihli
görüşme (13) Uzun,Şevket; Ankara Yüksek Öğretmen Okulunun Tarihçesi,
( Müdür Baş Yardımcısı Cevdet Ekemen’le Yapılan Görüşme ) 16 Mart Özel Sayı, 16 Mart 1966, s.1,6 (14) Millî Eğitim Bakanlığı
ve Amerikan Faaliyetler Misyonu, Eğitim Dairesi arasındaki 5 Temmuz 1960
tarih ve CR 44-66-14 numaralı Protokol metni ( Teksir ) (15) Sarıcalı, Mustafa;
Ankara Yüksek Öğretmen Okulu ile ilgili 8.4.1999 tarih ve saat 14.oo’ te
İstanbul’da yapılan görüşme. (16) Ankara Yüksek Öğretmen
Okulu 11.4.1960 tarih ve 510/ 360 sayılı yazı. (17) M.E.B;Öğretmen
Okulları Genel Müdürlüğü, 07.5.1960 tarih ve 329.0/2.2945 sayılı yazı (18) Murat,Yunus; Okul
Açılış Konuşması, Yüksek Öğretmen
Okulu, Yıl 1, Özel Sayı 1, A.g.m, s.9 (19) M.E.B; ; Yüksek
Öğretmen Okulu Yönetmeliği, Tebliğler
Dergisi, 5.6.1972 , Cilt 35, Sayı: 1701 Madde 6 (20) M.E.B; Millî Eğitim Temel Kanunu; (Ankara: Millî Eğitim Basımevi, 1990 ) (21) M.E.B;Öğretmen Okulları Genel Müdürlüğü
1973-1974 Yı|lığı, s.28 (22) Kavcar; “Yüksek
Öğretmen Okul’larının Öğretmen Yetiştirmedeki Yeri”, Gazi Üniversitesi, Gazi Eğitim Fakültesi, Teknik Eğitim Fakültesi,
Mesleki Eğitim Fakültesi Öğretmen Yetiştiren Kurumların Dünü Bugünü Geleceği Sempozyumu; Ankara: 8-11
Haziran 1987, s.45 (23) M.E.B; Öğretmen
Okulları Genel Müdürlüğü,19 Şubat 1974 tarih ve 2215 sayılı yazı. Hasan,
Arıkazan; Ankara Yüksek Öğretmen Okulu ile ilgili 24.04.1998 tarih ve saat 14.30’da Ankara’da yapılan görüşme (24) Kaya, A.g.e, s.207 (25) M.E.B;Yüksek Öğretmen
Okulu Kuruluş Kararı,Tebliğler Dergisi, Sayı 1065, s. 87-88 (26) Ankara Yüksek Öğretmen
Okulu Müdürlüğü Arşivi; Öğretmenlere ait sicil dosyaları (27) Ankara Yüksek Öğretmen
Okulu; Geçici Yönetmeliği ( 1963 ) 1965, Madde 23 (28) Binbaşıoğlu, Cavit;
Ankara Yüksek Öğretmen Okulu ile ilgili 20.3.1998 tarih ve saat 15 ‘de
Ankara’da yapılan görüşme. (29) Kardaş,Rıza;
“118.Yıldönümü,” Ülkücü Öğretmen
Dergisi, Cilt 7 Nisan 1966, Sayı 83 s.6 (30) Erk; A.g.m, s.6. Erk; 07.4.1999 tarihli
görüşme (31) M.E.B;Yüksek Öğretmen
Okulu Kuruluş Kararı,Tebliğler Dergisi, Sayı 1065 s. 87-88 (32) Erk; A.g.m, s.7. Erk; 07.4.1999
tarihli görüşme (33) Uzun; A.g.m, s.6 (34) Erk; A.g.m, s.6. Erk; 07.4.1999
tarihli görüşme. Kodamanoğlu; 28.04.1998 tarihli görüşme (35) Kavcar; A.g.m,1987,s.41. Arıkan, İbrahim;
“Yüksek Öğretmen Okulu Gerçeği” Yüksek
Öğretmen Okulu Yıllığı ( Tüyomed, İstanbul,1998 ) s.III (36) Ankara Yüksek Öğretmen Okulu 02.4.1962
tarih ve 329.10 sayılı yazı. Kavcar; A.g.m,1987,s.41 (37) Ankara Yüksek Öğretmen
Okulu;Aynı,( 1963 )1965, Madde
5, (38) Ankara Yüksek Öğretmen
Okulu; Aynı, (1963)1965, Madde 6.
M.E.B;A.g.yön, 1955, Madde 3, 4 (39) M.E.B; Öğretmen
Okulları Genel Müdürlüğü, 11 Kasım
1975 tarih ve 26476 ve 26477 sayılı
yazı. Ankara Yüksek Öğretmen Okulu Müdürlüğü; 08 Aralık 1975 tarih ve 2215
sayılı yazı (40) M.E.B;A.g.yön, 1972, Madde
7 (41) Ankara Yüksek Öğretmen Okulu;
1959-60,1960-61,1961-62,1962-63,1963-64,1964-65, Öğretim Yılı Başı
İstatistikleri. M.E.B:Öğretmen Okulları Genel
Müdürlüğü; 1964-65,1973-74 Öğretim Yılları Yıllıkları. Ankara Yüksek Öğretmen Okulu; 3.4.1970 tarih ve 060/ 932 sayılı,
23.3.1971 tarih ve 060/841 sayılı, 6.1.1973 tarih ve 500/90
sayılı,14.1.1973tarih ve 60/221 sayılı, 14.02.1974 tarih ve 010/616 sayılı,
25.2.1975 tarih ve 010/748 sayılı, 6.2.1976 tarih ve 010/274 sayılı
İstatistik Yazıları, DİE: Millî
Eğitim İstatistikleri:Yüksek Öğretim,1978-79,S-9,23,31,Ankara:1980 ; DİE: Millî Eğitim
İstatistikleri;1974-1978, s.19,35,68,Ankara:1978. (*) Prof.Dr.İsa Eşme
tarafından Yüksek Öğretmen Okullarıyla ilgili anılara dayalı bir çalışma
yayımlanmak üzeredir. (42) Doğan, Hıfzı; “
Öğretmen Yetiştiren Kurumlar ve Sorunları”, A.Ü. Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 1977, Cilt,10. Sayı
1-4, s. 108- 110 TABLO 3:ANKARA YÜKSEK ÖĞRETMEN OKULU MEZUNLARININ BRANŞLARA GÖRE DAĞILIMI (43) Doğan; A.g.m, s. 113 (44) M.E.B; A.g.yön, 1972, Madde 57 (45) Ankara Yüksek Öğretmen
Okulu; A.g.g.yön, ( 1963 ) 1965 ,
Madde 67. M.E.B; A.g.yön, 1972,
Madde 68. M.E.B Öğretmen Okulları Genel Müdürlüğü; 18.9.1975 tarih ve
208.0.22250 sayılı yazı (46) M.E.B: Öğretmen
Okulları Genel Müdürlüğü 1965-66,1972-73 Öğretim Yılı Yıllıkları. (47) Sarıcalı; 8.4.1999
tarihli görüşme (48) Erk; A.g.m; s.7. Erk; 07.4.1999
tarihli görüşme (49) Millî Eğitim Bakanlığı
ve Amerikan Faaliyetler Misyonu, Eğitim Dairesi arasındaki 5 Temmuz 1960
tarih ve CR 44-66-14 numaralı Protokol metni ( Teksir ) (50) Ankara Yüksek Öğretmen
Okulu Müdürlüğü; 22.8.1966 tarih ve 700 / 1883 sayılı yazı. Murat; A.g.m, s. 9 (51) Ankara Yüksek Öğretmen
Okulu; 4.12.1968 tarih ve 2 karar nolu, 22.12.1968 tarih ve 1 karar
nolu, 29.4.1970 tarih ve 6 karar nolu
Öğretmenler Kurulu Toplantı Tutanakları. (52) Kavcar; A.g.m,1987, s.44 (53) Düzgüneş,Orhan;
“Yüksek Öğretmen Okullarının Geleceği”, Ülkü
Pınarı, Sayı:8,1976, s.7-8 (54) M.E.B; A.g.yön, 1972, madde 6 (55) Erdem, A.Naili; 2.
Basın Toplantısı, Tebliğler Dergisi,
17 Kasım 1975, s.454 (56) Kavcar; Cahit;”Tarihe Karışan Bir Öğretmen
Yetiştirme Modeli:Yüksek Öğretmen Okulu “ A.Ü. Eğitim Fakültesi
Dergisi,Cilt:15 Sayı:1,Ankara 1982. s.205 (57) M.E.B. Öğretmen
Okulları Genel Müdürlüğü, 14.8.1978 tarih ve 770.01.( 60 )40704 sayılı
yazı (58) Kavcar; A.g.e, 1982, s.206,207 (59) Sarıcalı,
Mustafa; 8.4.1999 tarihli görüşme. (60) Şentürk,Celal; “
Öğretmen Yetiştirme Üzerine”, Abece,
Aralık,1991, s.65 (61) Terzi, Yılmaz; Yüksek
Öğretmen Okulları ile ilgili, 28.07.1999 tarih ve saat 16.oo da Ankara’da yapılan görüşme (62) Ankara Yüksek Öğretmen
Okulu Müdürlüğü; 12 Ekim 1979 tarih ve 429.3 / 950 sayılı yazı |
İçindekiler...
o
Geleceğimizin Teminatı
Dilimizdir o
Mustafa Necati’nin Türk
Eğitiminin Gelişimine Katkıları o
Atatürkçü Düşüncede Eğitim
Sistemi ve Boyutları o
Sınıf Öğretmenlerinin
Kendi Meslekî Gelişimleriyle İlgili Görüşleri,Beklentileri ve Önerileri o
İdeal Öğretmen Üzerine Bir
Araştırma o
Eylem Boyutuyla
İlkokuma-Yazma ve Ezberleme o
Bilişim Teknolojisi Işığı
Altında Matematik Eğitiminin Değerlendirilmesi o
Lise
Öğrencilerinin Işık Hakkındaki Yanlış Kavramları o
Avrupa Birliği Eğitim
Programları “Sokrates Programı” o
Öğretmen Yetiştirmede
Ankara Yüksek Öğretmen Okulu Uygulaması o
Sanat Eğitiminde
Yaratıcılık o
Cumhuriyetin
Kuruluşundan Plânlı Döneme Kadar Eğitimin Finansmanı:1923-1960 © T.C. MEB Yayımlar Dairesi Başkanlığı |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
[ yukarı ] |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
