|
MİLLİ EĞİTİM DERGİSİ |
Sayı 153-154 |
Kış-Bahar 2002 |
Orta Öğretim Tarih Öğretmenlerinin İngiltere'de Eğitimine Genel Bir Bakış |
Yrd.Doç. Dr. İsmail DEMİRCİOĞLU* |
|
Giriş İngiltere’de orta öğretim tarih öğretmeni adayları edebiyat fakültelerinde (art faculty) lisans eğitimlerini tamamladıktan sonra, toplam 36 hafta süren eğitim fakültesi ve uygulama okullarında yapılan çalışmalarla öğretmenliğe hazırlanmaktadırlar. Bu sürede yapılan çalışmalarla, öğretmen adaylarına tarih öğretmenlerinde bulunması istenilen formasyonun kazandırılması hedeflenmektedir.Tarih öğretmenlerinde bulunması istenilen formasyon, tarih eğitimi ve öğretmen yetiştirme alanında yapılan akademik çalışmaların ışığı altında belirlenmiş olup, yeni çalışmalar doğrultusunda yıldan yıla değişmektedir.Ortaöğretime öğretmen yetiştiren kurumların müfredat programları standart olmakla birlikte, programlar arasında küçük farklılıklar bulunduğu görülmektedir(1). Bu çalışmada, İngiltere’de orta öğretim tarih öğretmenlerinin nasıl yetiştirildiği incelenmektedir.Bu amaçla, özellikle Birmingham Üniversitesi Eğitim Fakültesinin Ortaokul tarih öğretmeni yetiştirme kursu (Postgraduate Certificate of Education) tanıtılmaya çalışılacaktır. Öğrenci Seçimi ve Mülakat İngiltere’de orta öğretime öğretmen yetiştirme sisteminin en önemli unsurlarından biri öğrenci seçiminde uygulanan mülakat yöntemidir. Öğretmen olmak isteyenler, eğitim fakültelerine kabul edilmeden önce, eğitim fakültesi öğretim elemanları ve uygulama öğretmenlerinin oluşturduğu bir komisyon tarafından mülakata tabi tutulurlar(2).Mülakatta adaylar daha önceden hazırlanmış kriterlere göre değerlendirilirler.Bu kriterler şu şekilde sıralanabilir: a.Adayın akademik isteği b. Adayın kişiliği c.Daha önce çocuklarla çalışıp çalışmadığı d.Diğer kültürlere karşı ilgisi e.Tarih öğretimine ait ilgisi f. Profesyonel bir kariyer olarak öğretmenliğin öneminin aday tarafından kavranılıp kavranılmadığı g. Daha önce gönüllü olarak adayın değişik işlerde çalışıp çalışmadığı. Mülakatın temel amacı, öğretmen adaylarının eğitim fakültelerince kabul edilmeden önce öğretmenlik mesleğine uygun olup olmadıkları araştırılmasıdır.Bu tür bir uygulamayla, öğretmenlik mesleğine gerçekten ilgisi ve eğilimi olanların bu mesleğe girişinin sağlanması amaçlamakta olup, fizikî ve ahlâkî yönden bu mesleğe uygun olmayanların mesleğe girişinin engellenmesi hedeflenmektedir (3). Birmingham Üniversitesi Tarih Öğretmeni Yetiştirme Programı Birmingham üniversitesinde, tarih öğretmeni yetiştirme programı, sonbahar, ilkbahar ve yaz dönemleri olmak üzere üç ana dönemden oluşmaktadır. Bu süre kendi içinde sekiz alt bölüme ayrılmaktadır.Bu kısımlar aşağıdaki şekilde sıralanabilir: 36 haftalık sürede, Birmingham Üniversitesi Eğitim Fakültesi’nde eğitim gören tarih öğretmeni adayları, İngiliz Eğitim Sistemi’nin genel yapısı ve işleyişi, öğretmenlik mesleğinin ve tarih öğretiminin incelikleri hakkında eğitilirler.Bu çerçevede öğretmen adaylarına ağırlıklı olarak şu konularda eğitim verilir: a.Tarih müfredat programı ve tarih müfredat programının orta öğretimdeki yeri b. Çocukların tarihi nasıl algıladığı c. Tarihte anlaşılması zor olan bazı kavramların ve konuların öğrencinin anlayabileceği seviyeye nasıl indirgenebileceği d. Orta öğretime uygun öğretim yöntemlerinin neler olduğu ve bunların tarih öğretiminde nasıl kullanılabileceği e. Tarih öğretiminde kullanılmak üzere değişik materyallerin nasıl hazırlanabileceği f. Ülke genelinde yapılan sınavların içeriklerinin neler olduğu ve bu sınavlara öğrencilerin nasıl hazırlanması gerektiği g. Eğitim teknolojisinin tarih öğretimi için nasıl kullanılabileceği h. Sınıf yöntemi ve ders plânlanmasının nasıl yapılması gerektiği i.Farklı yetenek ve kültürlere sahip çocuklara tarih dersinin nasıl anlatılması gerektiği Tarih öğretmeni adaylarının yetiştirilmesinde Birmingham Üniversitesi dışından uzmanların deneyimlerinden de faydalanılmaktadır.ÖrneğinBBC’den(İngiliz yayın kurumu) bir uzman, televizyon ve filmlerin tarih öğretiminde nasıl kullanılabileceğini tarih öğretmeni adaylarına fakültede vermiş olduğu birkaç seminerle anlatmaktadır.Ayrıca, üniversite dışından drama üzerine uzman kişiler tarih öğretiminde drama’nın yerinin ne olduğu konusunda öğretmen adaylarının bilgilendirirken uygulama okullarında görev yapan bazı tarih öğretmenleri ise deneyimleri ışığı altında fakültede seminerler vermektedirler.Bu çalışmalar, tarih öğretmenlerinin yetişmesinde sahalarında uzman kişilerden nasıl faydalanıldığı ve okul fakülte iş birliğinin nasıl bir seviyede olduğunu göstermesi açısından önemlidir (4). Program Yapısı Birinci Safha (İki Hafta Bir İlköğretim Okulunda Yapılan Gözlem) Tarih öğretmeni adaylarından, kursa kabul edildikten sonra iki hafta süreyle bir ilkokulda derslere girerek gözlem yapmaları istenmektedir.Bu çalışmayla, öğretmen adayları, ilköğretimde bulunan öğrencilerin derslerde tarihi nasıl algıladıkları ve orta öğretime geldiklerinde hangi seviyede tarihi bilgiye sahip olabileceklerini anlamaya çalışırlar.Ayrıca, öğretmen adayları, gözlem yoluyla, ilkokuldaki çocukların nasıl öğrendiğini, onların algılama kapasitelerinin nasıl geliştiğini, ilkokullarda sınıf idaresinin nasıl yapıldığını, farklı din, etnik yapı ve yeteneğe sahip çocukların nasıl eğitildiğini gözlemler.Bunun dışında ilköğretimdeki, bir öğretmeni izleyerek onun görev ve sorumluluklarının neler olduğu anlaşılmaya çalışılır(5). Bu çalışma, öğretmen adaylarına, tarihin ilköğretimde nasıl öğretildiği ve öğrenildiğini göstermesi açısından önemlidir, çünkü daha sonra program boyunca elde edilen bilgileri bu safhada elde edilen bilgilerin ışığı altında pekiştirmek mümkündür. İkinci Safha (Altı Haftalık Üniversite Çalışması ve Uygulama Okullarında Yapılan Çalışmalar) Öğretmen adayları, programın ilk altı haftasında, iki gün uygulama okullarında üç gün ise fakültede bulunmaktadırlar. Bu safhada bir uygulama öğretmeninin faaliyetleriyle uygulama okullarındaki eğitim öğretim etkinliklerinin nasıl yürütüldüğü gözlemlenir.Bu çerçevede, özellikle aşağıdaki etkinliklerin nasıl yapıldığının kavranılması beklenmektedir(6). Bu etkinlikler şu şekilde sıralanabilir: a.Tarihte farklı konuların nasıl öğretildiği b.Sınıf içinde fırsat eşitliğinin nasıl sağlandığı c. Farklı yeteneklere sahip çocuklara tarihin nasıl öğretildiği d. Tarihsel araştırmaların nasıl yapıldığı e. Ülke genelinde yapılan ulusal sınavlarda tarihin yerinin ve içeriğinin ne olduğunun öğrenilmesi f. Öğrencilerin ülke genelinde yapılan ulusal sınavlara nasıl hazırlanması gerektiği Bu aşamada, fakültede yapılan çalışmalarda, öğretmen adaylarından, tarih dışında bir branş ve özel eğitimle ilgili bir çalışma yapmaları istenmektedir.Bununla birlikte, öğrenciler ders plânlanması ve değerlendirmeyle ilgili olarak eğitim alırlar(7). Bu çalışmalar, tarih öğretmeni adaylarının, orta öğretimde eğitim ve öğretim etkinliklerinin nasıl yapıldığını öğrenmeye başlamaları açısından önemlidir. Üçüncü Safha (Beş Haftalık Uygulama Okulu Çalışması) Beş hafta boyunca aday öğretmenler zamanlarının çok büyük bir bölümünü uygulama okullarında geçirirler.Yalnızca haftada yarım gün fakülteye gelerek kendi deneyimlerini fakültedeki danışman öğretim elemanlarıyla tartışırlar. Bu safhada, öğretmen adayları, bulundukları okulda eğitim-öğretim etkinliklerinin nasıl yapıldığı, orta öğretim seviyesinde bulunan öğrencilerin nasıl değerlendirildiği, okul ile öğrenci velileri ve toplum arasındaki ilişkilerin önemi, tarih dersinin sınıf içindeki küçük gruplara ve tüm sınıfa nasıl öğretileceği ve öğretim yöntemleri gibi konularda bilgilendirilirler. Bunun dışında, öğretmen adayları, kendi sınıflarını, uygulama okullarındaki çalışmaları ve bir öğrencinin okuldaki bir gününü izlerler (8). Bu etkinlikler çerçevesinde, öğretmen adayları, fakültede tarih eğitimi ve genel eğitim alanında almış oldukları teorik bilgilerin pratikte nasıl uygulanmakta olduklarını görme şansına sahiptirler.Öğretmen eğitimi alanında yapılan bu tür uygulamalar, öğretmen adaylarının daha iyi yetişmesinde önemli rol oynamaktadır. Dördüncü Safha (Değerlendirme ve Ders Anlatmaya Hazırlık Safhası) Bu safha iki haftadan oluşmaktadır.Bu zaman zarfında, öğretmen adayları, o ana kadar ki çalışmalarıyla ve kendi gelişimleri ile ilgili olarak hazırlamak zorunda oldukları kişisel gelişim dosyalarını fakültedeki danışman öğretim elemanlarıyla incelerler.Danışman öğretim elemanları, aday öğretmenlere, uygulama esnasındaki çalışmaları ve varsa eksikliklerinin düzeltilmesi konusunda önerilerde bulunur.Bunun dışında, öğretmen adayları bir gün süreyle yeni uygulama okullarına giderek çalışacakları sınıfı, okulu ve okuldaki uygulama öğretmenlerini izlerler.Ayrıca, bu safhada, öğretmen adayları ülke genelinde yapılan ulusal sınavlara orta öğretim öğrencilerini hazırlama ve özel eğitime muhtaç çocuklara tarihin nasıl öğretileceği konusunda bilgilendirilirler. Yukarıda da belirtildiği üzere bu safhada yapılan en önemli çalışmalardan bir tanesi, aday öğretmenler tarafında tutulmakta olan kişisel gelişim dosyasının fakültedeki danışman öğretim elemanlarıyla kontrol edilmesidir.Bu çalışmayla aday öğretmen, uygulama esnasında kendini yetersiz hissettiği konuları gelişim dosyasına kaydeder ve bu bilgilerin ışığı altında fakültedeki danışman öğretim elemanıyla kendini nasıl geliştirebileceğini tartışır.Ayrıca, öğretmen adayları birden fazla uygulama okulunda tarih öğretiminin nasıl yapıldığını görmek suretiyle farklı yetenek ve seviyedeki çocuklara tarihin nasıl öğretildiğini görme şansına sahiptirler. Bahar Dönemi Beşinci Safha (11 Haftalık Ders Anlatma Dönemi) Bu safha bütün bahar dönemini kapsamakta olup, öğretmen adayları tüm günlerini, iki gün hariç, uygulama öğretmenlerinin nezareti altında uygulama okullarında geçirmektedirler.Öğretmen adayları, yalnızca iki gün fakülteye gelerek buradaki çalışmalara katılırlar ve uygulama okullarında bulundukları süre zarfında, bir öğretmen gibi okul faaliyetlerinde de görev alırlar. 11 hafta boyunca, öğretmen adayları, öğretimle ilgili bilgi ve becerilerin nasıl geliştirilebileceği ve tarih derslerini öğrencilerin anlayabileceği seviyeye nasıl indirgeyebilecekleri konusunda eğitilirler. Buna ilaveten, bu süre zarfında alınan eğitimle okul deneyimleri artan öğretmen adayları, okullarda bulunan uygulama öğretmenleriyle yaptıkları farklı seminer çalışmalarıyla bilgilerini arttırırlar. Seminerlerde, eğitimde fırsat eşitliği konusu özellikle vurgulanan konular arasındadır.Bu safhada, fakültedeki danışman öğretim elemanları uygulama okullarını iki kez ziyaret eder ve uygulama öğretmenleriyle aday öğretmenlerin gelişimini tartışarak gelecek dönem için yeni hedefler belirlerler. Yaz Dönemi Altıncı Safha (Beş Haftalık Üniversite ve Okul Çalışması) Programın sonlarına doğru, eğitim ve tarih öğretimi konularında temel bilgi ve deneyimleri elde eden öğretmen adayları, beş haftalık bu safhada, okulun işleyiş sistemi, tarih eğitimi ve eğitimle ilgili bir konu üzerinde detaylı bir biçimde çalışmalarda bulunurlar.Buna ilaveten öğretmen adayları fakülte ve okul arasındaki sıkı iş birliği çerçevesinde herhangi bir tarihi alana bir gezinin nasıl yapılacağı ve ulusal sınavlara öğrencilerin nasıl hazırlanacağı konusunda eğitimden geçerler.Bu çalışmaların sonunda, öğrencilerden adı geçen konularda deneyim sağlamaları beklenmektedir.Ayrıca bu safhada, öğretmen adaylarından, bilgi ve deneyimlerini kendi arkadaşlarıyla paylaşmaları istenmektedir(9). Uygulamada elde edilen bilgi ve deneyimlerin paylaşılması, öğretmen adaylarının bilgilerini daha iyi pekiştirmelerine ortam hazırlamaktadır. Yedinci Safha (Dört Haftalık Profesyonel Deneyim) Bu safhada, öğretmen adayları uygulama okullarında değişik alanlarda deneyimlerini artırmaya çalışırlar. Örneğin, bir yandan özel eğitime muhtaç çocukların nasıl eğitileceği konusunda çalışma yaparken diğer yandan, uygulama eksiklikleri varsa bu eksikliklerini gidermeye çalışarak, kişisel ve sosyal ilişkilerin eğitim ve öğretim faaliyetlerinde nasıl geliştirebilecekleri konusunda bilgilerini artırırlar (10). Sekizinci Safha (Bir Haftalık Üniversite Çalışması) Programın son safhasında, öğretmen adayları üniversitedeki danışman öğretim elemanlarıyla bir araya gelerek öğrencilerin gelişimi ve öğrencilere ait bilgileri ihtiva eden form ve dosyaları doldururlar.Bu çalışmayla, öğrencilerin gelişimi değerlendirilir ve öğrencilere eksik yönleri belirtilerek bu eksik yönlerin nasıl giderileceği üzerinde durulur. Yazılı Çalışmalar İngiltere’de orta öğretime tarih öğretmeni yetiştirme sisteminin en önemli özelliklerinden birisi, aday öğretmenlerden eğitimleri esnasından belirli sayıda yazılı çalışmalar yapmalarının istenmesidir.Birmingham Üniversitesi tarih öğretmeni yetiştirme programında, öğretmen adayları 8 tane yazılı çalışma yapmak zorundadır.Bu çalışmalar yoluyla, tarih öğretmeni adaylarının, tarih öğretimi ve eğitimle ilgili genel konularda bilgilerini artırmaları beklenmektedir. 1998/1999 eğitim ve öğretim döneminde,Birmingham Üniversitesindeki tarih öğretmeni adaylarının yapmak zorunda oldukları çalışmalar şunlardır: Yazılı Çalışma 1: Bu çalışma, İngiliz Tarih Müfredat Programının amaç ve hedeflerinin ne olduğunun araştırılmasıyla ilgilidir. Yazılı Çalışma 2: Çalışma iki kısımdan oluşmakta olup, çalışmanın birinci kısmında, öğretmen adaylarından görsel malzemelerin tarih öğretiminde nasıl kullanıldığını araştırmaları istenerek, kendi uygulamalarında kullanılmak üzere görsel malzemeler hazırlamaları istenmektedir.Çalışmanın ikinci kısmı, hazırlanan görsel malzemelerin tarih derslerinde nasıl kullanıldığını içermektedir. Yazılı Çalışma 3: İki kısımdan oluşan bu çalışmanın birinci kısmı, eğitimde temel fırsat eşitliği konularıyla ilgilidir.İkinci kısım ise, öğretmen adayların eğitimde temel fırsat eşitliğini farklı kültür ve cinsiyette olan öğrencilere nasıl uyguladığı hakkındadır. Yazılı Çalışma 4: Bilgi ve iletişim teknolojisinin tarih öğretiminde nasıl kullanıldığıyla ilgili olan bu çalışma, üç kısımdan oluşur.İlk kısım bilgisayarın kullanımı, ikincisi bilgisayarla tarih öğretimine uygun materyal üretme, son kısmı ise bilgi ve iletişim teknolojisiyle ilgili araştırma yeteneklerinin geliştirilmesinden oluşmaktadır. Yazılı Çalışma 5: Bu çalışmada, ilk aşamada öğretmen adaylarından bir değerlendirme dosyası hazırlamaları istenir ve bu dosyaya tarih öğretimiyle ilgili kriterler kaydedilir. Daha sonra ise, öğretmen adayları, bu kriterleri ilerideki plânlarında nasıl kullanacaklarını yazarlar. Yazılı Çalışma 6: Öğretmen adayları, orta öğretim öğrencilerinin 15-16 yaşlarında girmiş oldukları (GCSE) ülke genelinde yapılan bir sınavın içeriğini açıklarlar. Yazılı Çalışma 7: Bu çalışma, özel eğitim, değerlendirme, sınıf yönetimi ve okuldaki öğrencilerin problemleriyle nasıl ilgilenilebileceğiyle ilgili konulardan bazılarının tanımı ve analiziyle ilgilidir. Yazılı Çalışma 8: Bu çalışma çerçevesinde, öğretmen adayları, arkadaşlarıyla bir öğretim dosyası hazırlamaktadırlar. Dosya, tarih müfredat programındaki konuların bir kısmı ve daha önce öğretmen adaylarının tarihi bir mekâna yaptıkları bir gezinin sonucuyla, o gezi hakkında yazılmış olan notlardan oluşmaktadır. Kişisel Gelişim Dosyası İngiltere’de orta öğretime öğretmen yetiştirme sisteminde, kişisel gelişim dosyasının özel bir önemi bulunmaktadır.Çünkü, bu çalışmayla, öğretmen adaylarının kendi gelişimlerini kolaylıkla izleyebileceklerine inanılmaktadır.Öğretmen adayları, eğitimlerinin başlangıcında kişisel gelişimlerini nasıl kaydedeceklerine dair bilgilendirilirler ve eğitimleri süresince gelişimlerini ve karşılaştıkları problemleri kaydederler. Daha sonra bu bilgiler, fakültedeki danışman öğretim elemanları tarafından incelenerek, öğretmen adayının gelişimi değerlendirilir (11). Kişisel bilgilerin kaydedilmesiyle, öğretmen adayları eğitim ve öğretim açısından eksik olduklarını düşündükleri yönlerini kaydederek, onları düzeltmeye çalışırlar.Bu çalışma, iyi bir öğretmen olma yolunda önemli bir yöntem sayılabilir (12). Görev ve Sorumluluklar İngiliz tarih öğretmeni yetiştirme sisteminde, öğretmen adaylarının yetiştirilmesi okul ve fakülte arasında eşit görev dağılımı ile yapılmaktadır.Bu münasebetle, fakülte ve uygulama okulları arasındaki ilişkiler çok önem kazanmaktadır.Bundan dolayı, aday öğretmenlerin, fakültede ve uygulama okullarındaki danışmanlarının performansı da önemlidir.İngiltere’de fakülte ve uygulama okullarında bulunan danışmanların görevleri için ortak bir terminoloji bulunmamaktadır. Fakültedeki Danışman Öğretim Elemanı (University Tutor) Fakültedeki danışman öğretim elemanları, öncelikle öğretmen adaylarının fakültedeki çalışmalarından sorumludurlar(13). Buna ilaveten okullardaki faaliyetlerde de önemli görevler üstlenmektedirler.Fakültedeki danışman hocaların görev ve sorumlulukları son on yılda önemli değişimler göstermiştir(14). Öncelikle programın organizesinden sorumlu olan danışman öğretim elemanları, program öncesi ve esnasında önemli görevler üstlenirler.Fakültedeki danışman öğretim elemanları, program öncesi, programa alınacak öğrencilerin seçiminden sorumlu olmanın yanısıra, okuldaki danışman öğretim elemanı kursun organizesi ve işleyişi hakkında toplantılar yaparlar(15).Buna ilaveten, onların en önemli görevlerinden biri aday öğretmenlerin kendi sahalarında iyi birer uzman olmalarını sağlamaktır.Bu çerçevede, fakülte danışman öğretim elemanları aşağıdaki konularda öğretmen adaylarını eğitir ve onlara yardımcı olurlar: a.Tarih Müfredat Programı. b. Çocukların tarihi nasıl öğrendiği. c. Tarih dersleri için değişik malzemelerin nasıl hazırlanacağını ve değişik öğretme stratejilerinin nasıl geliştireceği. d. Öğrencilerin problemlerinin çözümü ve onların nasıl motive edileceği. Buna ilaveten, fakülte danışman öğretim elemanları, öğretmen adaylarının kişisel gelişim dosyalarıyla onların gelişimlerini yakından inceleyerek, karşılaştıkları problemleri çözmeye çalışırlar.Aday öğretmenlerin değerlendirilmesi ve referans mektuplarının yazılması da fakültedeki danışman öğretim elemanının görevleri arasındadır(16).Uygulama okullarında yapılan çalışmalar da ise, öğretmen adaylarını izleyerek onlara tavsiyelerde bulunan danışman öğretim elemanları (17) idarî görevlerinin yanısıra, akademik çalışmalara da danışmanlık yapmaktadırlar. Uygulama Okullarındaki Uygulama Öğretmeni (Mentor) Uygulama okullarındaki uygulama öğretmenleri, aday öğretmenlerin uygulama okulundaki faaliyetlerinden sorumludurlar.Bu çerçevede, kendi deneyimlerini aday öğretmenlere aktararak, orta öğretim kurumlarında tarih dersinin nasıl öğretileceğinin yanısıra iyi bir öğretmenin nasıl olması gerektiği konusunda bilgi verirler(18). Bu çerçevede, uygulama okullarındaki uygulama öğretmenlerinin görevleri şu şekilde sıralanabilir: a.Aday öğretmenlere uygulama için imkân sağlama b.Öğretmenlik mesleği hakkındaki gelişmelerden öğrencileri haberdar etme c.Aday öğretmenlerin uygulamasını koordine etme d.Aday öğretmenlere rahat ders anlatma ortamı sağlama e.Öğretmen adaylarına kendilerinin ve arkadaşlarının eğitim ve öğretim faaliyetlerini değerlendirme Bunlara ilaveten, uygulama okullarında bulunan uygulama öğretmenleri, aday öğretmenleri izleyerek onların gelişimi hakkında fakültedeki danışman öğretim elemanıyla görüşmeler yaparak öğretmen adayının başarılı ya da başarısız olduğu konularda değerlendirmede bulunurlar. Fakültedeki danışman öğretim elemanlarıyla, plânlı bir şekilde görüşmeler yapan uygulama okullarındaki uygulama öğretmenleri fakültedeki bazı eğitim ve öğretim faaliyetlerine de katılırlar.Örneğin,Birmingham Üniversitesinde, tarih öğretmenlerinin yetiştirilmesinde, uygulama okullarındaki uygulama öğretmenleri fakültede yapılan çalışmalara katılarak deneyimlerini öğretmen adaylarına aktarırlar. Uygulama Okullarında Bulunan Uygulama Koordinatörü (Senior Mentor) Uygulama okullarında bulunan Uygulama Koordinatörü, okuldaki tecrübeli öğretmenlerden birisi olup, uygulama okulunda bulunan bütün aday öğretmenlerden sorumlu olan kişidir.Uygulama koordinatörü, üniversitedeki danışman öğretim elemanıyla, uygulamayla ilgili toplantılar yapar ve uygulama okulundaki tüm aday öğretmenlerle ilgilenir. Buna ilaveten,Uygulama Koordinatörü, uygulama okullarındaki branş eğitimi dışında, eğitim ve öğretimle ilgili bazı konuları da öğretmektedir. Öğretmen Adayı (Student Teacher) İngiltere’de tarih öğretmeni yetiştirme programına kabul edilen öğretmen adaylarından, tarih öğretmeni olabilmeleri için devlet tarafından belirtilen yeterliliklere kurs sonunda ulaşmış olmaları beklenmektedir. Fakültede yapılan çalışmalarda, öğretmen adayları, tarihin öğretimiyle ilgili konularda eğitilirler.Bu çerçevede, tarih müfredat programı, tarihin orta öğretimdeki yeri ve önemi, tarih öğretiminin özellikleri, çocukların tarihi nasıl öğrendiği, tarih derslerinin değişik yöntemlerle nasıl ilginç hâle getirileceği, bilgisayar teknolojisinin tarih öğretiminde nasıl kullanılabileceği, tarih dersleri için ne tür malzemeler hazırlanacağı ve bu malzemelerin nasıl kullanılacağı ve değişik yöntem ve tekniklerin tarih öğretiminde kullanılmasının önemi hakkında eğitilirler(19). Tarih öğretimiyle ilgili eğitimin yanısıra, ders plânlaması, ders anlatma, sınıf yönetimi, öğrencileri izleme, öğrencileri değerlendirme, öğrencilerin gelişimini kaydetme ve öğrencilerin gelişimlerine dönük bilgi verme, farklı din, kültür ve yeteneklere sahip çocukların nasıl eğitileceği konularında bilgilendirilirler(20). Sonuç İngiltere’de orta öğretimde tarih öğretmeni olmak isteyen öğretmen adayları, fakültelerinde ve uygulama okullarında yoğun bir eğitimden geçirilmektedirler.Fakültede yapılan çalışmalarla, tarih öğretiminin yapısı ve etkili bir şekilde nasıl öğretileceği, öğrencinin gelişimi üzerine etkisi, farklı yetenek ve kültürlerden gelen çocukların nasıl eğitileceği, sınıf yönetimi, ders plânlaması ve değerlendirme konularında eğitilen öğretmen adayları fakültede öğrendikleri bilgileri farklı okullarda uygulama olanağına sahiptirler.Uygulama okullarında uzman uygulama öğretmenleri tarafından eğitilen aday öğretmenler, 24 hafta boyunca iyi bir tarih öğretmeni olabilmenin yanında nasıl iyi bir öğretmen olunabileceği konusunda yoğun bir çalışma yaparlar.Öğretmen adayları, yukarıda belirtilen etkinliklere ilaveten, tarih öğretimi ve genel eğitim konularında yazılı çalışmalar yapmak zorundadırlar.Fakültede yapılan çalışmalarla, teori kısmı oluşturulan bu etkinliklerin bir kısmı uygulama okullarında pratiğe geçirilerek, yazılı çalışma yapılan konuların daha iyi kavranılması amaçlanmaktadır.Bunlara ilaveten, aday öğretmenler tarihin nasıl öğretileceği ve eğitim tarihi konusunda akademik çalışmalar yapan fakültedeki danışman öğretim elemanları sayesinde kendi alanlarındaki son gelişmelerden haberdar edilme şansına sahiptirler. İngiliz tarih öğretmeni adaylarının, tarihin nasıl öğretileceği ve genel eğitim konularında öğretmen adaylarına yoğun bir eğitim ve iyi bir uygulama ortamı sağladığı gözükmektedir. Bunun yanında, İngiltere’de orta öğretime öğretmen yetiştirme sistemi, ‘teknisyen tipi öğretmen’ yetiştirdiği gerekçesiyle eleştirilmektedir.Özellikle, hükûmetin öğretmen yetiştiren kurumları sıkı denetim altında tutması, öğretmen adaylarından yalnızca ölçülebilir yeterlilikler beklemesi ve öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik yaratıcılıklarını geliştirici faaliyetlerin yeterli olmayışı bazı İngiliz eğitimcileri tarafından eleştirilmektedir(21). Bunun dışında,İngiliz öğretmen yetiştirme programları incelendiğinde, kısa bir süre içinde öğretmen adaylarına çok fazla bilgi verilmeye çalışıldığı görülmektedir.
* Karadeniz Teknik Üniversitesi Fatih Eğitim Fakültesi Tarih Eğitimi Ana Bilim Dalı. (1) İsmail H.Demircioğlu, ‘Educating Secondary School HistoryTeachers in Turkey and England:a comparative approach’ (Yayınlanmamış Doktora Tezi, The University of Birmingham, 1999), s.66. (2) Ruth Watts, PGCEHistory, Birmingham, 1997a, s.13. (3) R.Watts, a.g.e., s.13. (4) İ.H.Demircioğlu, a.g.e., s.66-77. (5) RuthWatts, PGCEHistory at the University of Birmingham 1997-1998, Birmingham, 1997b, s.4 (6)The University of Birmingham,School Placement Handbook, Birmingham, 1999, s.1. (7) The University of Birmingham, a.g.e., s.1-5. (8) The University of Birmingham, a.g.e., s.3. (9) Ruth Watts, PGCEHistoryHandout, Birmingham, 1996, s.7. (10) R.Watts, a.g.e., s.8. (11) R.Watts, a.g.e., 1997a, s.9. (12) İ.H.Demircioğlu, a.g.e., s.77. (13) S.Barker,V.Brooks,K.March, P.Swatton. Initial Teacher Education in Schools, Warwick, 1994, s.4. (14) Anna Williams.Perspectives on Partnership, London, 1994, s.118. (15) R.Watts, a.g.e., 1997a, s.3. (16) R.Watts, a.g.e., 1997a, s.3-7. (17) Chris Husbands. ‘The Context of Mentoring’, The Good Mentor Guide,Buckingham, 1997, s.12. (18)A.Pendry, C. Husbands, J. Arthur, J.Davision.History Teachers in The Making,Buckingham, 1998, s.36-52. (19) İ.H.Demircioğlu, a.g.e., s.82-84. (20) DFEE, Standards for the Award of Qualified Teacher Status(Circular 10/97), London, 1997, s.1-2. (21) İ.H.Demircioğlu, a.g.e., s.84-87.
|
© T.C. MEB Yayımlar Dairesi Başkanlığı |
|
[ yukarı ] |