Bu araştırma ile Avrupa Birliği (AB)Eğitim programlarının ne olduğu, nasıl işlediği ve neyi kapsadığını ortaya koymak ve Türkiye’nin bu programlardan yararlanma yol ve yöntemi için ne yapması gerektiği yönünde çözüm önerileri geliştirmektir.Ayrıca Avrupa Birliği EğitimProgramlarından ne gibi sosyal ve ekonomik katkı almamız gerektiği amaçlanmaktadır.

Bu araştırma,ABüyesi ülkelerin eğitim seviye ve standartlarını ortaya koyma ve TürkEğitim sisteminin de bu seviyeye ulaşması için gerekli çalışmalar yapması, yapılan çalışmalar kapsamında ABeğitim programlarından yararlanmayı zorlaması bakımından önem taşımaktadır.

Ayrıca bunun Türkiye’de sahasında yapılan en yeni ve farklı bir çalışma olması nedeniyle gerekMillî Eğitim Bakanlığı ve gerekse YüksekÖğretimKurumu (YÖK)’na ve diğer eğitim araştırmacılarına yeni araştırmalar için bir kaynak olacağı ümit edilmektedir.Bununla birlikte araştırmanın sonucuna göre geliştirilen öneriler yine hem eğitim politikaları üretenMillîEğitimBakanlığı’na hem YÖK’e ABEğitimProgramlarından yararlanmak için yön vereceğinden önemli sayılmaktadır.

AVRUPA BİRLİĞİ EĞİTİM PROGRAMLARI

Avrupa Birliği Eğitim programlarını ve diğer işlevlerini tam kavramak için başta “Avrupa Birliği” olmak üzere aşağıdaki temel kavramların tanımlanmasına ihtiyaç vardır.

1951 tarihinde Paris Antlaşması’yla Avrupa Kömür ve ÇelikTopluluğu (AKÇT)’nun Fransa,Almanya,İtalya ve Benelux ülkeleri (Belçika, Hollanda ve Lüksemburg) katılımıyla kurulan ve 1957 Roma Antlaşması’yla devam edenAvrupa EkonomikTopluluğu (AET)ve Avrupa AtomEnerjisi Topluluğu (EURATOM)’nun kurulmasıyla gelişen ve Şubat 1992’de imzalanan ve Kasım 1993’te yürürlüğe girenMastricht Antlaşması ile “Avrupa Birliği” adını alan günümüzde de 15 tam üye ülke ile 13 aday ülkeden oluşan ve daha da aday olmak isteyen tüm Avrupa’yı kapsayan ekonomik ve sonunda siyasal birAvrupa bütünlüğünü hedefleyen birlik olarak anlaşılmaktadır(1).

Avrupa Birliği üye ve aday ülkeleri ile antlaşmalarına taraftar diğer ülkelerin bütçelerinden katkı yapıp, kabiliyetlerine göre yararlandıkları, eğitimlerini geliştirip hedeflenen standart seviyeye ulaştırmaya yönelik eğitim ile ilgili yardım programlarıdır.

ABEğitim ve gençlik programlarından yararlanabilmek için her üye ve aday ülkenin bünyesinde kurduğu, nitelikli uzmanlardan oluşan, malî ve idarî özerkliğe sahip bir kurul tarafından yönetilen, programların ulusal düzeyde yürütülmesinin koordinesinden sorumlu bağımsız kurumdur(2).

Avrupa Birliği’nin üç temelEğitimProgramı vardır.Bunlar; Socrates,Leonardo Da Vinci ve Youth (Gençlik)’tur.

I. SOCRATES:

SocratesProgramı, okul eğitiminden, yüksek öğretime, yeni teknolojilerden yetişkin eğitimine kadar sekiz alanda Avrupalılık iş birliğini destekleyen bir eğitim programıdır. Bu programın birinci aşaması 1995-1999 yıllarını kapsamaktadır. Bu aşamadan Türkiye yararlanamamıştır. Programın ikinci aşaması 10 Ocak 2000-31 Aralık 2006 yıllarını kapsamaktadır. Bugüne kadar Türkiye bundan da yararlanamamıştır. 2004 yılına kadar olan süre Türkiye’nin programlara katılım öncesi hazırlık aşaması olacaktır.Programa katılım ise 2004 yılından itibaren söz konusudur.

Socrates,Avrupa Birliği Antlaşması’nın 149 ve 150. maddelerine dayanmaktadır.Antlaşmanın 149. maddesi eğitim kalitesinin yükseltilmesini esasa bağlar(3). Bununla aday ülkelerin Avrupa Birliği’ne üye ülkelerin eğitim seviyesine yakınlaşıp, ulaşması hedeflenmektedir.Antlaşma, aynı zamanda tümAvrupa Birliği vatandaşlarını “YaşamBoyu Öğrenmeye” teşvik etmektedir.

a)Programın Dayanağı:

Avrupa Birliği Antlaşması’nın 149 ve 150. maddelerine dayanılarakABParlamentosu ve ABKonseyi’nin 24 Ocak 2000 tarih ve 253/2000 sayılı kararı ile oluşturulmuştur.

b)Amacı:

Socrates’in amaçları şunlardır.

• Bütün seviyelerde eğitimde yakınlaşma ve iş birliğini sağlamak,

• Avrupa Birliği dillerinin bilgisini (özellikle de sınırlı konuşulup öğretilen dillerin) nitelik ve nicelik boyutlarını artırmak,

• Eğitim alanında özellikle eğitim kurumları arası, açık ve uzaktan eğitim, eğitim-öğretim dönemleri, bilgi ve deneyim değişimi ile diploma denkliği gibi konularda iş birliğini sağlamak,

• Eğitim uygulamaları ve materyallerinde yeniliklerin geliştirilmesini sağlamak,

• Eğitim alanlarında ortak politikalar geliştirmek ve yaygınlaştırmak,

• Program, bunlarla birlikte eğitimde kadın-erkek ve özürlüler arasında eşit yararlanmayı da amaçlamaktadır.

c)Aktiviteleri:

Socrates Programı şu aktiviteleri destekler;

• Avrupa’da insanların eğitim alanında uluslar üstü değişkenliğini sağlamak,

• Eğitimde kaliteyi artırmaya ve yeniliğe yönelik uluslar üstü projelerde iş birliği yapmak,

• Dil becerilerini yükseltmek ve farklı kültürlerin anlaşılmasını sağlamak,

• Eğitimde bilişim teknolojisinin kullanımını sağlamak,

• Uluslar arası deneyim ve iş birliği akışını sağlamak,

• Eğitim sistem ve politikalarının karşılaştırmalı inceleme ve analizini yapmak ve benzeri aktiviteleri kapsar.

Socrates Programı, ayrıca alışkanlık ve değişimleri, iş birliği projelerini ve eğitim sektörlerinin çeşitli ağlarını da kapsar.

d)Programda Kimler Yararlanabilir?

ı-Ülkeler:

Programdan 15 ABüyesi olan Almanya, Avusturya, Belçika, BirleşikKrallık(İngiltere,İskoçya,Galler,Kuzeyİrlanda), Danimarka, Finlandiya,Fransa,Hollanda,İrlanda,İspanya, İsveç,İtalya,Lüksemburg,Portekiz ve Yunanistan,İzlanda,Liechtenstein ve Norveç gibi EFTAülkeleri ile ABüyeliğine aday orta ve doğu Avrupa ülkelerinden 13 ülke olan; ÇekCumhuriyeti, Estonya, Letonya,Litvanya, Macaristan, Polonya, Kıbrıs, Malta, Slovakya, Slovenya, Bulgaristan,Romanya ve Türkiye yararlanabilir.

Aday ülkelerin programdan yararlanmaları yasal yükümlülüklerini yerine getirmelerine bağlıdır.Türkiye’nin programdan yararlanabilmesi için eğitim ile ilgili “UlusalAjans”ın kurulmasına bağlıdır.

ıı-Kişi ve Kurumlar:

Socrates Programı, eğitimin her tip ve seviyesinden yararlananların hemen hemen bütününü kapsar. Bunları sıralamak gerekirse;

• Okul öğrencileri (ilk ve orta öğretim) ve diğer öğrenciler(yüksek öğrenim ve açık, uzaktan öğrenim görenler),

• Eğitimpersoneli,

• Eğitim kurumları,

• Ulusal, bölgesel ve yerel eğitim sistem ve politikalarından sorumlu kişi ve kurumlar,

• Eğitim birlik ve dernekleri gibi sivil organizasyonlar (öğrenci, öğretmen, veli dernekleri),

• Araştırma merkezleri.

e)Socratesi Yürüten ve Yönetenler:

ı-Avrupa Birliği Komisyonu SocratesKomitesi

ıı- Merkezî ve Merkezî Olmayan Aksiyonlar

Merkezî aksiyonlarda; müracaat, seçim ve kontrat işlemi komisyon tarafından yürütülür.Merkezî olmayan aksiyonlarda; müracaat, seçim ve kontrat işlemi katılımcı ülkenin ulusal ajansı tarafından yürütülür.

ııı-Ulusal Ajanslar:

Ulusal ajanslar, programların ulusal düzeyde yürütülmesinin koordinesinden sorumlu bağımsız kuruluşlardır.

f)Programın Bütçesi:

Socrates Programının ikinci aşaması olan 7 yıllık süre için(2000-2006) 1.850 milyon Euro bütçe ayrılmıştır.Program AB’ye üye ülkelere,EFTAülkelerine ve ABaday ülkelerine açıktır.

SOCRATES PROGRAMININ ALT PROGRAMLARI:

1- ERASMUS (Yüksek Öğretim):

“Erasmus” programı adını filozof, teolog ve hümanist Roterdam Erasmus’undan alır.(1465-1536)

Erasmus uzun vadede Avrupa’nın gelişmesini amaçlamaktadır.Buna da yüksek öğretim ve hayat boyu eğitim ile ulaşılabilir.

1987 yılından beri, üniversiteler arası iş birliği programlarını kapsayan, bir çok üniversite öğrencisi ve öğretim elemanının karşılıklı değişimini ve programlardan yardım almalarını sağlayan okullar, üniversiteler ve yetişkin öğretim kurumları ile eğitim birliklerine yönelik Avrupa Birliği eğitim programıdır. Bu program ile bugüne kadar,Tarım,Biyoloji, DilEğitimi,Fizik,Turizm,Arkeoloji, Kimya,Öğretmen eğitimi ve kadınlara yönelik çalışmalar ile Tarih,Matematik ve Psikoloji gibi konuları kapsayan alanlarda faaliyet gösterilmiştir.

Erasmus’un temel fonksiyonu öğrenci değişimidir.Bununla bilgi, kültür, program birliği amaçlanmaktadır.Program, öğretmen değişimine de açıktır.Program, 15 ABüyesi ülke ile EFTAülkeleri (İzlanda,Liechtenstein ve Norveç) ve 13 ABaday ülkesine açıktır. Programdan sayılan ülkelerin yüksek öğretim öğrencilerinden 1. sınıfı tamamlayanlar ve yüksek lisans öğrencileri dahil yüksek öğretimdeki bütün öğrenciler yararlanmaktadır.Buna göçmen öğrenciler ile oturum hakkı elde eden diğer öğrenciler de dahildir.

Erasmus Programı kendi alanıyla uyumlu olmak kaydıyla üç ay ile bir akademik yıl sürelidir.Erasmus programı kapsamında üniversiteye herhangi bir ödeme gerekmez.Fakat barınma ve iaşe öğrencinin kendisine aittir. Ancak herhangi bir kurum/şahıs ya da ulusal ajanstan veya üniversiteden burs veya kredi sağlanabilir.Gidilen ülkenin dilini iyi derecede bilmek gerekmektedir.Program öncesi dil kursu da alınabilmektedir.Gidilen ülkede eğitim-öğretim süresince yarım zamanlı iş bulup çalışma imkânı da araştırılabilir.

1987’den 2000 yılına kadar 750.000 üniversite öğrencisi Erasmus programı çerçevesinde kendi ülkesinin dışında eğitime katılmıştır ve 1800 üniversite ya da yüksek öğretim kurumu programda yer almıştır.

Avrupa Birliği, Erasmus programı için 2000-2006 yıllarına yönelik 950 milyonEuro’luk bütçe ayırmıştır.Bunun 750 milyon Euro’su öğrenci kredileri içindir.

Erasmus kısaca şu alanlarda faaliyet göstermektedir:

• Avrupa Üniversiteler arası iş birliği programları.

• Öğrenci ve üniversite eğitim personeli mobilite (hareketi) burs programları.

• Konusal ağ projeleri.

• Yoğun programlar.

• Ortak MüfredatProgramı Geliştirme (4).

2-COMENIUS (OkulEğitimi):

Avrupa Birliği ülkelerinin okul eğitimini ve bu eğitim içinde dört hedefi kapsamaktadır. Bunlar;

1. Okul eğitiminde kalite,

2. Avrupalılık yapısal boyutunun güçlendirilmesi,

3. Dil öğrenimini teşvik etmek,

4. Farklı kültür bilincini oluşturmak.

Comenius’un 3 boyutu vardır. Bunlar;

Comenius-1: Okul iş birliği, okul projeleri, dil projeleri ve okul gelişim projelerini kapsar.

Comenius-2: Okul eğitim personeli, okul personeli eğitim projesi ve bireysel eğitimi kapsar.

Comenius-3: Comenius iletişim ağları; bununla kişiler ve kurumlar arası her türlü iletişimin sağlanması hedeflenmektedir.

Comenius, okul eğitiminin her alanını ana okulu, ilk okul ve orta okul dahil meslekî ve teknik eğitim gibi çok geniş bir alanı kapsamaktadır.Buna öğretmen ve diğer personel de dahildir. Ayrıca Comenius eğitim ile ilgili sivil toplum örgütlerini (veli dernekleri, iş sektörü ve sosyal sektörler) de kapsamaktadır.

Comenius’un amacı; öğretimde kalite,Avrupalılık bilinci ve dil öğretimini en iyi şekilde gerçekleştirmektir.Bütün bunlarla Avrupa vatandaşlılığı hedeflenmektedir.

Comenius bütçesinden okul projeleri kapsamında koordinatör okul için yıllık 2000 Euro, partner okul için yıllık 1500 Euro,

Dil projeleri için, her okul için yıllık 1500-2000 Euro’dur.

Comenius programında bugüne dek 15.000 okul, 150.000 öğretmen ve diğer personel ile 2 milyon öğrenci bütün Avrupa çapında yer almıştır.Bununla öğretmenler, projede beraber oldukları diğer ülke öğretmenlerinden kendi eğitim sistemleri, eğitim programları ile ilgili ilgi değişiminde bulunmakta ve bildikleri yabancı dilleri karşılıklı pratik yapma şansı bulmaktadırlar.

Öğrencilerin kişisel ve profesyonel gelişim gösterme yönünde kabiliyetleri gelişmekte, karşılıklı kültür değişimi çerçevesinde birbirlerini anlamakta, bildikleri yabancı dilleri pratik yapabilme imkânı bulmaktadır.

İletişim alanında ise telefonun pahalı olabileceği düşünülürse, mektup, faks, e-mail ve hatta computer- konferansla daha az masraf ve mutlu bir ortamda iletişim sağlama imkânı bulmaktadır(5).

3-LINGUA (DilEğitim ve ÖğrenimininTeşvikEdilmesi):

Lingua programının amacı; Avrupa Birliği’ndeki 11 dil ve artı İrlanda’ca ve Lüksemburg’çanın eğitim ve öğretimini teşvik etmek bu dillerin hayatta kullanımlarının sağlanmasına yardımcı olmaktır. Bu programla iki tür proje Avrupa Birliği Komisyonu’nca desteklenmektedir. Bunlar;

Lingua-1: Dil öğrenimini teşvik:Avrupa vatandaşlarınınAvrupa Birliğinin dil zenginliğini kavramaları, dil öğrenmeyi teşvik etmeyi ve dil öğreniminde yeni teknoloji ile birlikte yeni yaklaşım, metod ve tekniklerin kullanılması ile desteklenmesi amaçlanmaktadır. Bununla yeni dillere ve onları öğrenme kaynaklarına ulaşma ve sahip olma olanağı sağlanmaktadır.

Lingua-2: Dil araç ve materyallerinin geliştirilmesi:Lingua’nın bu ikinci bölümünün amacı, dil öğrenme araçlarının uygun bir düzey pazarının varlığını garantilemektir.ABKomisyonu tarafından desteklenen uluslar arasındaki geçiş projeleri, bu pazar için eksik olan alanlarda değerlendirilmelidir.Ayrıca yeniliği de testeklemelidir.ÖrneğinFince’yi öğrenmek için yeni metotlar, Portekizce’deki ilerlemenin uzaktan değerlendirilebilmesi için internete dayalı test girişimi, Yunan’ca çalışmak isteyen öğrenciler için video tasarımı gibi yenilikler bu programla desteklenebilir(6).

4-MINERVA: Open & Distance Learning andInformation & Communication Technologies in Education (AÇIK VE UZAKTAN ÖĞRENİM VE EĞİTİM’de BİLİŞİM TEKNOLOJİLERİ):

Bu program, süre, kapsam, içerik, nitelik, öğrenim kaynaklarına veya eğitim sistemlerine ulaşmada daha esnek bir öğrenim süreci sunmak amacı taşır. Öğretmen eğitimi dahil bütün teknik ve en yeni medya vasıta ve kaynaklarının kullanımı ile yakından ilgilidir.Programın amaçları;

1. Alanda çalışan örgütler ve kurumlar arasında bilgi ve deneyim değişimi ile kamuyu ilgilendiren konularda üniversite, okullar ve diğer eğitim kurumları arasında deneyim ve bilgi akışını sağlayarak Avrupalılık düzeyinde pratik bir sinerji oluşturmak,

2. Açık ve uzaktan eğitim metot ve tekniklerinde öğretmen, eğitmen ve yöneticilerin becerilerini artırmak,

3. Alanda kullanılan metot ve tekniklerin eğitim düzey ve kalitesine uygunluğunu sağlamak,

4. Alanda uygulanan yaklaşımların niteliğini geliştirmek,

5. Kapsam alanında yeni hizmetlerin gelişimini, teknoloji ve nitelikli insan kaynakları desteklemek.

Program, öğretmen eğitimi, teknolojiyi kullanma dahil açık ve uzaktan eğitimde uzmanlaşmayı ve Avrupa’lılık bilincinin gelişmesini hedeflemektedir.

Programdan yüksek öğretimdeki eğitim-öğretim ve yönetim personeli, okul müdürleri, eğitmenler, okul öğretmenleri, yabancı dil öğretmenleri, öğrenciler, yetişkinler, müfettişler, eğitim ve program danışmanları, yayıncılar ve yerel ve ulusal eğitim otoriteleri yararlanabilmektedir.

Program, açık ve uzaktan öğretim programı, öğretmen eğitimi, teknolojiyi kullanma dahil açık ve uzaktan öğretimde uzmanlaşmayı ve Avrupalılık kültürel boyutunun gelişimini kapsar(7).

5-GRUNDTVIG: Adult Education (YETİŞKİN EĞİTİMİ):

Yetişkin eğitimi programı, yetişkinlerin Avrupalılık boyutunu kapsayan bir programdır. Bu programla genel, kültürel ve sosyal alanlardaki eğitimle birlikte Leonardo da Vinci programının istihdam ve girişimle ilişkili meslekî ve ekonomik yönü de içeren eğitim desteklenmektedir.

Program, Socrates ve Leonardo da Vinci programlarının“Hayat boyu öğrenme”nin Avrupalılık düzeyindeki katılımcı ülkeleri kapsar.Program;

• Yetişkin eğitiminde hayat boyu öğrenmeyi,

• Katılımcı ülkeler arasında deneyim, bilgi, yenilik ve iyi düzeyde uygulama imkânı bulmayı,

• Yetişkinlere ülkeler arası kültür bilgisini, örf ve âdetleri, dilleri, sosyal ve ekonomik yaşam şekil ve pratiğinin aktarılmasını,

• Yetişkinlere ABvatandaşlığı gözü ile siyasî, ekonomik ve yönetim alanlarını öğrenmeyi ve anlamayı amaçlamaktadır.

• Meslek edinerek yeniden işsizlere iş bulma imkânı getiren eğitim imkânı sağlamayı da amaçlamaktadır.

Programın hedefi ve hedef kitlesi “Minerva” ile aynıdır(8).

Grundtvig’in dört temel çalışma alanı vardır.Bunlar;

1. Avrupa iş birliği projeleri:Bu, aktif vatandaşlık ve demokrasi bilinci ve bilişim teknolojilerine ulaşma ve yararlanma gibi temel beceriler ile problem çözme, karar alma, çok kültürlü toplumlarda yaşama alışkanlığı, dil öğrenme, Avrupa vatandaşlığı bilinci, medyayı anlama ve bilgiyi kullanma gibi sosyal beceriler ile, pedagojik yaklaşımları, yetişkin eğitiminde mahallî ve bölgesel stratejileri, finans ve insan yönetimi, rehberlik ve danışmanlık hizmetlerini kapsar.

2. Öğrenim ortaklığı:Bu alan, değişik ülkelerden gelenlere uzmanlarca uygulanan çeşitli yerel kurs ve ortaklıkları kapsar.Yemek, resim, müzik gibi.

3.Yetişkin eğitim personelinin eğitiminde hareketlilik:Bu alan, yetişkin katılımcıların kendi ülkesi dışında katılacağı kısa süreli AB destekli burslarla sağlanan kursları kapsar.

4. Grundtvig iletişim ağları:Bu alan, yetişkin eğitiminde genel kaliteyi artırmayı, kültürel yaşam biçim organizesini, finans metotlarını, üçüncü sektör ve yetişkin -yaşlıların ve özürlülerin- eğitimlerini kapsar (9).

6-OBSERVATION AND INNOVATION (GÖZLEM VE YENİLİK):

a)Amaç: Programın amacı, diğer ülkelerin eğitim sistemlerini izlemek ve farklı çalışmalar yapabilmek için değişik yaklaşımları da göz önüne almaktır.Bu açıdanAvrupa’nın çeşitliliği, yenilik ve eğitimin kalitesini iyileştirmede bir etken olur.

b)Aktiviteler:

• Veri toplama, değişik ülkelerin nicel ve nitel olarak analizi.

• Eğitim sistem ve politikalarının karşılaştırılması.

• ABtarafından kabul edilen eğitim sistemlerindeki yenilikçi reform ve yaklaşımların farklı ülkelerden gelen eğitim uzmanları tarafından benimsenmesine yönelik ziyaretler.

• Başka bir ülkede kazanılan akademik özelliklerin iyileştirilmesine yönelik çalışmalar.

• Eğitim politikasındaki tartışmaları hızlandırmak amacıyla seminer, pilot projeler, kısa çalışmaların örgütlenmesi.

Program çerçevesinde şu projeler yürütülmektedir.

EURYDICE: Avrupa’da eğitim bilgi ağları.

ARION: Amacı, çalışma ziyaretleri ile karar organları ve eğitim uzmanları arasında genel, meslekî ve teknik eğitim alanlarında katılımcı ülkeler arasındaki bilgi ve deneyim değişimini kolaylaştırmaktır(10).

7-JOINTACTIONS [BAĞLANTILI (Ortak) FAALİYETLER]:

Eğitim, meslekî ve teknik eğitim, genel eğitim, gençlik politikaları ve araştırma gibi tüm alanların etkileşim içerisinde olduğu bir bilim dalıdır. Bu yüzden“Socrates Programı” tüm diğer program ve etkinliklerle sıkı ilişki içerisindedir.Bu da bağlantılı faaliyetlerin merkezî noktasını oluşturur.Eğitim, öğretim ve gençlik politikalarına bütünsel bir yaklaşımı desteklemek üzere tasarlanmıştır.

8-ACCOMPANYING MEASURES (İLİŞKİLENDİRME ÖLÇÜTLERİ):

Bu program, socrates programının alt programlarındanComenius,Erasmus,Lingua, Minerva ve Grundtvig etkinlikleri arasında etkin bir rol oynar.

a)Desteklenen aktiviteler:

• AB’de eğitime verilen öneme paralel olarak özel hedef kitleler arasında dikkat çeken aktiviteler; konferans, seminer vb.

• Proje yönetimi ve problem çözmede eğitim sağlayarak socrates’in işlevselliğini iyileştirme.

• AB’de ortaya çıkan ürün ve süreçlerin yayılımı aracılığıyla eğitimde AB’ye ilişkin sonuçların adil ve yerinde kullanılması.

Socrates programının alt programlarındanComenius,Erasmus,Lingua,Minerva ve Grundtvig gibi aktiviteler arasındaki sinerjide başarıya ulaşmak programın hedefidir(11).

II. LEONARDO DA VINCI:

a)Amaçlar:

Leonardo da Vinci Avrupa Birliği meslekî eğitim politikasının işlevselliği, desteklenmesi ve üye ülkeler tarafından alınan ortak kararın uygulanabilirliğine ilişkin bir hareket programıdır.

Amacı kaliteyi artırmak, yeniliği teşvik etmek ve meslekî eğitim sistemleri ve uygulamalarının Avrupa boyutunu desteklemek için milletler arası iş birliğini kullanmaktır.

Leonardo da Vinci, spesifik olarak üç merkezî amaç ortaya koymaktadır.Bunlar; meslekî bütünleşmeyi kolaylaştırmak, eğitimin kalitesini iyileştirmek ve eğitime ulaşmayı sağlamak ayrıca yenilikte eğitimin katkısına destek vermektir. Bu şekilde aşağıdaki konuları hedeflemektedir:

Özellikle genç insanların beceri ve yeterliklerini meslekî eğitimin tüm seviyelerinde güçlendirmek. Meslekî bütünleşmenin kolaylaştırılması ve çalışmanın teşvik edilmesine ilişkin bir görüş ile iş bağlantılı eğitim ve çıraklık ile bu elde edilebilir.

Sürekli meslekî eğitimin kalitesinin ve yaşam boyu beceri ve yeterliklerin iyileştirilmesi. Bu sırada teknolojik ve örgütsel değişimin uyumlu olması da göz ardı edilmemelidir.

Yenilik sürecine meslekî eğitimin katkısını güçlendirmek ve teşvik etmek, rekabet ve girişimciliği daha üst seviyelere çıkarmak ve yeni iş fırsatları yaratmak.Üniversiteler ve iş sektörü de dahil olmak üzere meslekî eğitim kurumları arasındaki iş birliğini güçlendirmek.

Tüm bu hedefler ışığında vurgu aşağıda sıralananlaradır:

• Yaşam boyu eğitim,

• Yeni bilgi ve iletişim teknolojilerinin kullanımı,

• SME(KOSGEB) ve diğer endüstriyel kuruluşların katılımı,

• İş dünyasında özürlü insanlar da dahil olmak üzere en özel kategoriler için destek,

• Kadın ve erkekler için eşit fırsatlar prensibi,

• Yaşamın tüm alanlarındaki insanlar arasındaki ortaklığı güçlendirme.

b) Programa hangi ülkeler katılmaktadır?

Programda toplam olarak 31 ülke yer almaktadır:

15 Avrupa Birliği ülkesi:Almanya,Avusturya, Belçika,Danimarka, İspanya, Finlandiya, Fransa,Yunanistan,İrlanda,İtalya, Lüksemburg, Hollanda,Portekiz,İngiltere ve İsveç.

• Üç tane ETA/EEAülkesi:İzlanda,Liechtenstein ve Norveç.

• Orta ve doğu Avrupa’nın 10 ABaday ülkesi:Bulgaristan,ÇekCumhuriyeti, Estonya, Macaristan,Litvanya, Letonya,Romanya, Polonya,Slovakya ve Slovenya.

• Kıbrıs,Malta ve 2001’den itibaren Türkiye.

c)Programdan kimler yararlanmaktadır?

Program çok geniş bir kitleye hitap etmektedir.

Herhangi biri programdan burs alabilir fakat projelere ilişkin fon kaynağı istekleri bireysel olarak kabul görmeyebilir.

Leonardo Da Vinci eğitim alanında faaliyet gösteren tüm kamu ve özel sektör kurumlarına, meslekî eğitim kurumlarına ve uluslar arası alanda ortak çalışan gruplara açıktır.Bu aşağıdakileri içermektedir:

• Tüm düzeylerde, üniversteler de dahil olmak üzere meslekî eğitim kuruluşları, merkezleri ve örgütleri.

• Araştırma merkezleri ve kurumları.

• Tüm endüstriyel kurumları içeren iş sektörünü.

• Profesyonel örgütleri.

• Sosyal ortakları.

• Yerel ve dinî otoriteler ve kurumları.

• Kâr amacı gütmeyen birlikleri.

• Gönüllü örgütleri.

d)Yasal Dayanak:

Avrupa Konseyi’nin 150. maddesi, 26Nisan 1999 Konsey Kararı.

e)Malî Kaynaklar:

Leonardo da Vinci’nin yedi yıl içerisindeki toplam bütçesi 1.15 milyar eurodur.

f)Program ne kadar sürecek?

Leonardo da Vinci’nin ikinci aşaması yedi yıl sürecektir. (2000-2006)

g)Hangi etkinlikleri içermektedir?

Program beş çeşit etkinliğe denk gelen beş tür toplumsal ölçüyü ortaya koymaktadır:

1. Hareketlilik(Değişkenlik): Meslekî eğitimde özellikle genç insanlar ve eğitimden sorumlu kişiler için uluslar arası değişkenlik projelerine destek.

Bunun gerçekleşmesi için üç olası seçenek bulunmaktadır. Bunlar:

• Uluslar arası yerleştirme projeleri.,

• Uluslar arası değişim projeleri,

• Çalışma ziyaretleri.

2. Pilot Projeler:Özellikle eğitimde bilgi ve iletişim teknolojilerinin kullanımına odaklananmeslekî eğitimde kalite ve yeniliği geliştirmeyi ve transfer etmeyi amaçlayan pilot projelere destek verilmesi.

3. DilBecerileri:İki tür proje aracılığıyla meslekî eğitimde dil ve kültürel becerilerin teşvikinin desteklenmesi mümkündür. Bunlar:

• Uİuslar arası pilot projeler,

• Uluslar arası değişim projeleri.

4.Uluslar Arası İletişim Ağları (network):Bunlar, Avrupa uzmanlığı ve yenilikçi yaklaşımlar üzerine fikirlerini inşa etmeyi, gerekli becerilerin analizini iyileştirmeyi ve Avrupa boyunca projelerin çıktı ve sonuçlarını yaymayı amaçlar.

5. Referans Materyali:Veri, araştırma ve analizlerin karşılaştırılması, iyi uygulamaların gözlenmesi ve yayılımı, tüm bu çalışmaların İstatistik Ofisi ve Meslekî Eğitimin geliştirilmesine ilişkinAvrupa Merkezi ile bağlantılı olarak yürütülmesi.

h)Projeler ne kadar sürmektedir?

• Değişkenlik projelerinin maksimum süresi iki yıldır.

Yer değiştirme;

• Eğitimde yeni başlayanlar için üç ile dokuz hafta arasındadır.

• Öğrenciler için üç ile on iki hafta arasında.

• Yeni çalışanlar ya da henüz kalifiye olmuş personel için iki ile on iki ay arasındadır.

• Değişimler bir ile iki hafta arasında sona ermektedir.

• Tüm yukarıdakilere ilişkin projeler en fazla üç yıl süreyle devam etmektedir.

i)Diğer Programlarla Bağlantısı Nedir?

Leonardo Da Vinci’nin ikinci aşaması “bağlantılı (ortak) hareketler” adı altında yeni bir kategori ortaya koymaktadır.Bu da “Youth” ve “Socrates” programları arasında köprü kurulmasını sağlamaktadır.Buna bir örnek olarak problemli bir bölgedeki meslekî okul verilebilir.

j)Malî Destek:

Her ölçüt için özel finansal düzenlemeler yapılmıştır.

• Değişkenlik:Her yer değiştirme için Komisyon’un finansal katkısı 5.000 Euro’yu geçmeyebilir.

• PilotProjeler:Her projede ve her yıl 200.000 Euro sınırı ile uygun giderin % 75’i.

• DilBecerileri:Her projede ve her yıl 200.000 Euro sınırı ile uygun giderin % 75’i.

• Uluslar arası iletişim ağları:Her şebekede ve her yıl 150.000 Euro sınırı ile uygun giderin % 50’si.

• Referans Materyali:Bazı ayrıcalıkları da göz önüne alarak her proje ve her yıl için 200.000 sınırı ile uygun giderin% 50-100’ü.

• Bağlantı Hareketleri:Uygun giderlerin % 75’ine kadar.

k)Kim ne yapmaktadır?

Leonardo Da Vinci programı ve ilgili ölçütlerKomisyon tarafından uygulamaya konmaktadır.

Katılımcı ülkelerdeki ulusal kurumlar işe koşulmuştur.Görevleri potansiyel destekçilere bilgi ve yardım içermektedir.Yönetimin önemli bir kısmı üye ülkelerde ve diğer katılımcılardadır.Leonardo da Vinci’nin ikinci aşamasında, kaynakların %75’inin ulusal düzeyde elde edilebileceği tahmin edilmektedir.

l)Katılım nasıl olur?

Teklifler, her yıl başvurularda belirtilen son katılım tarihleri içerisinde gönderilebilir. Teklifler için ilk başvuru üç yıl için geçerlidir.İkinci ve üçüncüsü iki yıl için geçerli olacaktır.

Bir projedeki seçicilik şartları rehberlerde detaylandırılmaktadır.Leonardo da Vinci programından destek alabilmek için en az dört şart bulunmaktadır:

Proje uluslar arası bir birliğin parçası olmak zorundadır.Avrupa ortaklığı, en az bir ülkenin Avrupa’dan olması şartıyla üç katılımcı ülkeyi içermektedir.Değişkenlik ve dil projeleri için gereken iki ülkedir, bunlardan biri Avrupa Birliği’ne üye olmak zorundadır.

Proje, program tarafından ortaya konan hedeflerden bir veya daha fazlasını karşılamalı ve uygulanan ölçüyü de belirtmelidir.

Proje, zaman çizelgelerine uymalı ve teklifler için yapılan çağrılarda oluşturulan önceliklerle de ilişkili olmalıdır.

Projeye, desteklenenler ve ortaklar tarafından oluşturulan kaynaklarca fon sağlanmaktadır.Çünkü Topluluk harcamanın sadece bir kısmını ele alacaktır.

Proje teklifleri aşağıdaki amaçlarla götürülecektir:

• Konulara ilişkin çalışmalar(pilot projelerin özel kategorileri), birbiri ile bağlantılı çalışmalar ve referans materyali, Brüksel’deki Avrupa Komisyonu’na gitmek üzere.

• Değişkenlik(Hareketlilik) çalışmaları, pilot projeler, dil becerileri ve uluslar arası iletişim ağları, başvuran ülkenin UlusalKurumlarına olmak üzere (12).

III.YOUTH: (GENÇLİK):

a) Amaçlar:

Gençlik programı, gençlik ile ilgili konularda iş birliğini teşvik etme üzerine özel olarak yoğunlaşmaktadır.

Normal eğitim ve öğretim sistemleri üzerine çalışırken, tüm genç insanları hedef almaktadır.Amacı; genç insanların Avrupa’yı keşf etmeleri için önlerindeki uygun seçenekleri artırmak, etkin ve sorumlu vatandaşlar olarak yapılandırılmasında rol almalarını sağlamaktır.

Gençlik programı, Avrupa gönüllü hizmetleri ve aktiviteleri ile birliğe bağlı olan ve olmayan ülkeler aracılığıyla genç insanların eğitimine katkıda bulunmayı hedeflemektedir. Sorunlu genç insanların programın etkinliklerine ulaşmasını kolaylaştırırken yerel olarak da genç insanların yararı için çalışmayı arzulamaktadır.

Program, genç bir insanı mantıksal bir dizi içerisinde bir etkinlikten diğerine kolayca geçebilmesi işlevini görmektedir.

b)Program Kapsamında Hangi ÜlkelerVardır?

Programda toplam 31 ülke yer almaktadır. 15 ABüye ülkeleri, 3 EFTAve EEAülkeleri ve AB’ye aday 10 orta ve doğu Avrupa ülkesi ile Kıbrıs,Malta ve 2001’den itibaren de Türkiye.

Ayrıca bu programın alt birimlerinden olan; Youth forEurope, EuropeanVoluntary Service,Youth Initiatives,Joint Actions ve bunun gibi etkinliklere üye olmayan ülkeler de destek sağlamaktadır.

c)Hedef Kitle:

Gençlik programı, 15 ABüye ülke ve programda yer alan diğer ülkelerde yasal olarak yaşayan 15-25 yaş arası grubu hedeflemektedir.European VoluntaryService (Gönüllü AvrupalılıkHizmeti) 18-25 yaş arasındaki genç insanlara açıktır.Bu programın desteği altında:

• Genç insanların değişiminde yer almayı ve bulundukları yerel toplumda bir insiyatif oluşturmayı arzulayan genç insanlar grubu,

• Gönüllü Avrupa hizmetlerinde sorumluluk almayı isteyen genç insanlar,

• Gönüllü hizmet dönemlerinden sonra deneyimlerine dayalı olarak proje tabanlı bir çalışma yapmak isteyen genç gönüllüler,

• Gençlik örgütleri,

• Gençlik liderleri,

• Proje liderleri ve örgütleyicileri,

• Yerel otoriteler,

• Gönüllü kuruluşlarda çalışan örgütler,

• Yerel, dinî, millî ve toplumsal düzeydeki gençlik politika lider ve koordinatörleri,

• Gençliğe ilişkin konular ve gayrî resmî eğitim kapsamında bulunanlar.

d)YasalDayanak:

Avrupa Konseyi sözleşmesinin 149. maddesi.

e)Malî Kaynak:

520 milyon Euro.

f)Programın Süresi:

Programın süresi 7 yıldır(2000-2006)

g)Kim Ne Yapmaktadır?

Komisyon programın ana hatlarını tanımlama işlevselliğinden ve işleyen mekanizmasının taslağını oluşturmaktan sorumludur.

Avrupa birliği bünyesinde yukarda sayılan üç temel program ve bunlardan Socrates programının sekiz alt programından başka şu programlar kapsamında da çalışmalar yapılmaktadır.

TEMPUS:Bu program 1990’da oluşturulmuş olup yüksek eğitimde iş birliğine dayalı bir geçiş programıdır.Doğu ve orta Avrupa ülkelerinde ve Sovyetler coğrafyasındaki ülkelere ekonomik ve sosyal reformlara destek olmak amacıyla oluşturulan program, Pazar ekonomisinin gereklerine uyum sağlamak amacıyla bu ülkelerdeki yüksek eğitim sistemlerinin yeniden yapılandırılmasına yardımcı olma amacını taşır.Program üç alanda iş birliğini ön görmektedir.Bunlar;

• Yüksek eğitim sistemlerinin yapılandırılması.

• Eğitim programlarının geliştirilmesi.

• Endüstri dünyası ile ekonomik reform süreci arasında eğitimin geliştirilmesi ile bir köprü kurma.

CULTURE-2000:

Programın amacı,Avrupalı insanlar arasında ortak bir kültür mirası ve kültürel ve sanatsal farklılık ile oluşturulan ortak bir kültürel alan geliştirilmesine yardımcı olmaktır.

Hedefi; kültür ve tarih bilgisi ile diyalog, uluslar arası kültürlerin ayırımı, yaratıcılık ve kültür gelişiminin üst düzeye çıkarılması, sosyo ekonomik gelişimde kültürün rolünün önemsenmesidir.

MEDIA-PLUS:

Amacı, Avrupa’da sinematoğraf, audio- visual ve multi-medya endüstrisinin büyümesine paralel bir çevre yaratırken, yapısal eksiklikleri en aza indirmektir.

Hedefi; Avrupa ve dünya pazarlarında Avrupa’nın Audio-visual endüstrisinin rekabet alanını genişletmek, Avrupa’nın dil-bilim ve kültürel farklılıklarına saygı göstermek,Avrupa’nın Audio-visual mirasına ışık tutmak, düşük audio-visual üretim kapasitesine sahip ülke veya bölgelerde bu sektörü geliştirmek ve özellikle KOSGEB’ler arasındaki üretim ve dağıtım sektörünü güçlendirmektir.

TÜRKİYE’NİN AVRUPA BİRLİĞİ EĞİTİM PROGRAMLARINDAN YARARLANMA KABİLİYETİ:

Türkiye’nin AB Eğitim programlarından AB’ye aday ülke olarak yararlanabilmesi için öncelikle bağımsız UlusalAjansını kurması ve işletmesi gerekmektedir.

AB Eğitim programlarından yararlanmanın ön ve en birinci koşulu ülkede kurulmuş bir bağımsız ulusal ajansın olmasıdır. AB üye ülkeleri ve aday ülkeler bu kurumlarını kurmuş bulunmaktadırlar ve programlardan da hazırladıkları projeler ölçüsünde pay ve yardım almaktadırlar.Türkiye ise bu sahada da geç kalmış durumdadır.Henüz söz konusu “UlusalAjansı”nın yasal kuruluşunu tamamlayamamıştır. Bu nedenle de AB eğitim programlarına katılamamaktadır ve bu programlardan da yardım almada gecikmiştir.

Türkiye’nin programlara tam katılımı 2004 olarak tespit edilmiştir.Ancak bu tarihe kadar programlardan hazırlayacağı proje önerilerine göre katılım ve pay almak da mümkündür.Ayrıca UlusalAjans’ın kurulmuş olması programlardan pay almayı garantilemez.Programlardan pay alınabilmesi geçerli proje önerilerinin hazırlanması ile mümkündür.Unutmamak gerekir ki programların bütçesine ülkemiz de millî geliri nispetinde katkı vermektedir.Onun için katkı verip yararlanamama durumuna düşmemek için çok titiz ve ciddî proje önerileri ile iştirak etmek en önde gelen hedefimiz olmalıdır.

A.ULUSAL AJANS NEDİR?

ABeğitim programlarına katılacakABüyesi ülkelerin ulusal yetkililerince ulusal düzeyde programların etkinliklerinin koordineli bir şekilde yönetimini kolaylaştırmak için oluşturdukları yasal, malî ve idarî özerkliğe sahip bağımsız kurumlardır.

Bu kurumlar programların işlevselliğinde önemli rol oynar.Yerel etkinliklerde bu kurumlar destek için başvuruları kabul etme, başvuru yapanların seçiminde yetkililere tavsiyede bulunma, başarılı proje sahipleri ile kontrat yapma ve projeleri için kaynak ödeme ve projelerinin uygulanması ile ilgili rapor almaktan sorumludurlar. Ayrıca ulusalAjanslar merkezî etkinliklere ilişkin destekler için de görüş bildirir ve program içerisinde bir bütün olarak da diğer önemli iş ve işlemleri yürütürler.Bu işlemler; bilginin yayılımı, uygun proje işbirlikçileri bulmada yardım sağlama, başvuruların kabulünde rehberlik yapmak, Projelerin uygulanmasını izleme ve değerlendirmeyi kapsar(13).

B.TÜRKİYE’DE ULUSAL AJANS ÇALIŞMALARI:

En son bazı dış zorlamalarla da olsa Türkiye bağımsız olmamakla birlikte Devlet Plânlama Teşkilâtı (DPT) Müsteşarlığı bünyesinde müsteşarlığa bağlı UlusalAjans’ın görev, iş ve işlemlerini yürütecek bir daire başkanlığı kurmuş bulunmaktadır.Bu daire başkanlığı esas görev yapacak olan UlusalAjansın kuruluş alt çalışmalarını da yürütmektedir. Bu çerçevede ABeğitim programlarına Türkiye’nin tam katılımını sağlamak içinDPT’de çalışmalar başlatılmış ve Türkiye’nin UlusalAjansı’nın oluşturulmasına karar verilmiş bulunmaktadır.

Bunun için Bakanlar Kurulu 15Ocak 2002 tarih ve 2002/3547 sayılı kararı ile geçici olarakUlusalAjansın görevini görecekDPT. Müsteşarlığı Avrupa Birliği Eğitim ve Gençlik Programları Daire Başkanlığını, 29 Ocak 2002 tarih ve 24655 sayılı resmî gazetede yayımlayarak yürürlüğe koymuş bulunmaktadır.Çalışmalarına başlayan daire başkanlığı; bir daire başkanı, program koordinatörleri ve her program için birer alt koordinatör görevlendirilerek görevlerine başlamış bulunmaktadırlar.

Daire,ABprogramlarına katılım hazırlık çalışma ve tedbirlerinin hayata geçirilmesini sağlayacak iş plânları hazırlamaktadır. Haziran 2002’de ABile ilk resmî temaslar yapılmış ve iş plânları ile bütçe üzerinde müzakereye başlanmıştır.Kuruluş aşamasında Türkiye UlusalAjansı bütçesinin % 20’si Türkiye,% 80’i AB komisyonu taraından karşılanmaktadır.

Kurulmuş birUlusalAjansın kuruluş ve işletimi yerinde incelenmek üzere MacaristanUlusalAjansı’na bir çalışma ziyareti gerçekleştirilmiştir.Böylece yaşanması muhtemel problemler ilk elden öğrenilmiş ve ülkemizde de olabilecek bu ve benzeri problemlere çözüm için tedbirler geliştirilmektedir.

Bu çerçevede ilk etapta daire başkanlığı bir merkez hâline dönüştürülerek, etkin ve verimli çalışmalar için gerekli yapının kurulmasını hedefleyen bir kanun tasarısı hazırlanarak Başbakanlığa sevk edilmiştir.Bu kanun tasarısıyla idarî ve malî özerkliğe sahip, tüzel kişiliği haiz yeni bir birim kurulması hedeflenmektedir.Birim, yürütme ve danışma kurullarına sahip olacak ve birimde sözleşmeli personel çalıştırılacaktır.Birim bir çok yönde modern yönetim anlayışına göre yapısal ve işlevsel bir yönetim anlayışına hâkim olacaktır.

Kurum, ilk etapta 36, gelişme aşamasında 70 civarında personel istihdam kapasitesine sahip olacaktır.

Kanunlaşması ön görülen tasarıda Daire başkanlığının görevleri şöyle özetlenebilir:

• AB eğitim ve gençlik programlarının tanıtılması ve bu amaçla gerekli alt yapının oluşturulması.

• Programlara ilişkin belgelerin Türkçe’ye kazandırılması.

• Programlara katılım şartları, başvuru ve seçilebilirlik ile ilgili konularda bilgi sağlanması.

• Programlardan yararlanmaya yönelik proje önerileri hazırlama konusunda başvuru sahiplerine ve finanse edilmek üzere seçilen proje önerilerinin uygulanması konusunda katılımcılara rehberlik yapmak.

• Proje başvurularının kabul edilmesi ve değerlendirilmesi.

• Türkiye’de programlardan yararlanacak kişi ve kurumlarla ABkomisyonu arasında gerekli sözleşmelerin yapılması ve programlardan yararlanma hakkı kazananlara ödeme işlemlerini yapma.

• Başkanlık muhasebe sisteminin kurulması ve işletilmesi.

• Kabul edilen projelerin uygulamasının izlenmesi ve değerlendirilmesi.

SONUÇ VE ÖNERİLER:

A. SONUÇ:

Bu araştırmanın “ABEğitim programları” bölümünde, programların incelenmesinde görüldüğü gibi insanların eğitim seviyelerinin yükseltilerek Avrupalılık kimliğine kavuşturulması hedeflenmiştir.Bu programların her biri insanların eğitim ile fert bazında ve toplum bazında refah ve mutluluğunun en üst düzeyine erişmesi amaçlanmıştır.Bu programlardan bu güne kadar en büyük payı ABüye ülkeleri ve bunlar içinde de İngiltere,Almanya, Fransa ve İtalya almıştır.ABaday üye ülkeleri de proje hazırlama kapasiteleri ve UlusalAjanslarını kurma kabiliyetleri ölçüsünde programlardan 1997 yılından beri yararlanmaktadırlar.

Türkiye, programların birinci aşamasından yararlanamamıştır.Ancak programlara uyum için bazı çalışmalar gerçekleştirmiştir.Örneğin yüksek öğrenimde diploma eki olarak“transcript” verilmesi gibi.

Türkiye’nin programların ikinci aşaması olan 2000-2006 döneminden azamî yararlanması için her türlü alt yapı çalışmalarını tamamlaması gerekir. Türkiye, programlardan yararlanma nispetinde insanını ve toplumunu kalkındıracak ve Avrupa ailesinin bir üyesi olabilecektir.

BütünABeğitim programları arasında sıkı bir ilişki vardır.Farklı sektörleri içeren bu programlar arasında (Socrates-Geneleğitim,Leonardo da Vinci-Meslekî ve Teknik eğitim, Youth-Gayrî resmî eğitim) yenilikçi bir bağlantının oluşturulması özel olarak desteklenmektedir.Bütün bu ABeğitim programlarının hedefi de iyi eğitim ve ortak kültür ile donatılmış bir“Avrupalı” kimliğine ulaşmaktır.

B. ÖNERİLER:

• Türkiye, idarî ve malî özerkliğe sahip bağımsız UlusalAjansının yasal kuruluşunu bir an önce tamamlamalıdır.

• Türkiye UlusalAjansı yönetim ve danışma kurullarında üye ve uzman sıfatı ile görev yapacaklar,Türkiye menfaatini her şeyden üstün tutan, bilgi, birikim sahibi araştırma ruhu taşıyan, aşağılık kompleksi bulunmayan üstün vasıflı kişilerden olmalıdır.

• Türkiye ulusal Ajansı ve diğer ilgili kurumlar, proje üreten girişimci firma, kurum ve kişiler önünde engel ve tıkaç olmama özelliği taşıyan bir yapıda ve kalitede olmalıdır.

• ABEğitim programlarından azamî yararlanmak içinTürkiye genelinde bütün eğitim ve diğer kurumlar ile ilgilenebilecek herkes ile bütün iletişim vasıtaları ile ilişki içinde olmaya gayret edilerek proje hazırlamaları teşvik edilmelidir.

KAYNAKÇA:

Çakır,ArmağanEmre. Avrupa BirliğininTarihçesi.ATAUMders notu, Ankara, 2002.

European Commision,Guide to Programmes andActions, Brussels, 2000.

______ Socrates Programmes Guidelines, for Applicants, Brussels, 2000.

______ What is Socrates/Erasmus, Brussels, 2000.

______ Comenius School Education,Brussels, 2000.

______ Guide to Programmes, -Lingua-Brussels, 2000.

______ The Community ActinProgramme, Brussels, 2000.

______ Education and Culture,Brussels, 2000.

______ Guide to Programmes, -Leonardo Da Vinci,Brussels, 2000.

Gordon,Jean vd. Open and distance learning,European Com., Brussels, 2000.

Yayan, Melik. ATAUMders notları.

İNTERNET ADRESLERİ:

Socrates:

http//europa.eu.int/comm/education/socrates.html

LeonardodaVinci:

http//europa.eu.int/comm/education/leonardo.html

Youth:

http//europa.eu.int/comm/education/youth.html

Türkiye-AB Genel Sekreterliği:

abgs.@Gov.tr.

---

*MEB, EARGED Başkanlığı Şube Müdürü, Kamu Yönetimi, AB ve Uluslar Arası İlişkiler Uzmanı.

(1)ArmağanEmre Çakır, AB’nin Tarihçesi,ATAUMDersNotu, s.2.

(2)MelikYayan, ATAUMDersNotu.

(3) European Commision, EuropeanCommunities,Guide to programmes & Actions, Brussels, 2000, s.10. 

(4) EuropeanCommision,What is SocratesErasmus, 2000, s.1-8.

(5)EuropeanCommission, Comenius:School Education, 2000, s.8-10.

(6) EuropeanCommission,Programmes & Actions, (Lingua) 2000, s.5-16.

(7) Jean Gordon,E.Com.Open & Distance Learning, 2000, s.294-297.

(8) A.g.e., s.310-312.

(9)E.Com.The community action programme, 2000, s.9-11.

(10) E.Com.SocratesProgramme, 2000, s.105.

(11) E.Com.Education & Culture, 2000, s.22.

(12) E.Com.Guide to Programmes & Actions(Leonardo Da Vinci), 2000, s.23-27.

(13) E.Com.Socrates Programme Guidelines forApplicants., 2000, s.11.