Problem Durumu

Örgütlerin klâsik yönetim yaklaşımlarıyla, bilgi çağındaki, teknolojik gelişmelerin gereklerini yerine getirmeleri ve müşterilerinin beklediği kalitede üretim gerçekleştirmeleri artık olanaklı değildir.Değişen çevresel koşullar, özellikle insan unsurunun baskın olduğu örgütlerde TKYuygulamalarının her geçen gün daha fazla önem kazanmasını zorlamaktadır (1).

Bilgiye ulama yolunda anlamlı çaba gösteren ve çağın gereklerini yerine getiren toplumların “bilgi toplumu” olarak nitelendirildiği günümüzde, bilim ve teknoloji alanında her geçen gün ortaya çıkan gelişim ve değişimleri izlemeyen ve bu doğrultuda kendisini yenilemeyen örgütler, amaçlarını gerçekleştirmekte zorlanmakta, toplumun gereksinimlerine yanıt verememektedir.TKYyaklaşımı günümüzde endüstri alanında olduğu gibi sağlık, savunma ve eğitim, iletişim gibi birçok alanda uygulanabilir bir konuma gelmiştir.

Her örgüt gibi, okullar da toplumda belli amaçları gerçekleştirmek için kurulmuştur.Ayrıntıya girmeden, ilköğretim okullarının genel anlamda amacı; kaliteli eğitim yapmak ve sonuçta toplumun beklentilerine uygun insan gücü yetiştirmek olarak özetlenebilir. Okullar bu amaçlarına nitelikli yöneticiler ve okulların veimliliğinde güçlü bir etkiye sahip olan öğretmenlerle ulaşabilir.Okullarda istenilen kaliteye ulaşmak, eğitim süreci içinde yapılan hataların en aza indirilmesi ile olanaklıdır.Millî Eğitim Bakanlığının son birkaç yıldır üzerinde önemle durduğu ve ilk ve orta dereceli okullarımızda bir an önce uygulanmasını benimsediği TKY yaklaşımının temel uygulayıcıları olarak düşünülen okul yöneticileri ve öğretmenlerin konuya ilişkin olarak hazırbulunuşluk düzeyleri ile okulların ve altyapılarının tam olarak bilinip bilinmediği birçok uygulamada olduğu gibi bu kez de, bir soru işareti olarak karşımıza çıkmaktadır.

Hiç kuşkusuz bir okuldaki eğitim hizmetinin kalitesi, öğretmenlerin kalitesi ile doğrudan ilgilidir. (2) Diğer yandan Milli Eğitim Bakanlığı Merkez örgütü birimlerinde ve yönetim pozisyonlarında yetki, görev ve sorumluluk alanları arasında çatışmaların var olması, hiyerarşik yapılanma, üst yönetime özgü egemenlik ve ayrıcalık aracı olarak algılanan otokratik yetki ve anlayışların iletişimi olumsuz yönde etkilemesi, örgütün insan gücü kaynağından ve uzmanlıık birimlerinden yeterince yararlanmaması TKY’nin eğitim örgülerinde arzulanan bir biçimde ve başarı ile uygulanmasını engellemektedir. (3) Bu tür düşüncelerde konunun diğer bir boyutundaki sorunlara işaret etmektedir. Öğretmenlerimiz, yerinde ve zamanında hizmet içi eğitim programları ile desteklenmedikçe, gelişen teknolojiye ve çağın gereklerine uygun araç-gereçlerden yoksun bırakıldıkça ve hala okullarımızın bir bölümünün ikili öğretim yaaptığı, günümüzde, kaliteyi aramak düşündürücüdür.

Amaç

Araştırmanın  amacı, TKY yaklaşımının ilköğretim okullarında uygulanabilirliğine ilişkin, bu kurumlarda görev yapan öğretmenlerin algılarını saptamaktadır. Bu amaç doğrultusunda aşağıdaki sorulara yanıt bulunmaya çalışılmıştır.

1- Öğretmenler, okullarında uygulanmasında karar verilen TKY yaklaşımı konusunda belli bir bilgi birikimine sahip midir?

2- Öğretmenler, TKY konusunda hizmet içi eğitime gereksinim duyuyorlar mı?

3- Öğretmenlerin okuttukları sınıflarda bulunan öğrenci mevcutları arasında anlamlı fark var mıdır?

4- Öğretmenler, okullarındaki öğretmen sayısını okullarına göre yeteerli buluyorlar mı?

5- Öğretmenler, okullarının fiziksel ortamını ve ders araç gereçlerini yeterli buluyorlar mı?

6- Okullar amaçlarını gerçekleştirmek için takım çalışmasına yer veriyor mu?

7- Okul yöneticileri, TKY’nin okullarında uygulanması konusunda öğretmenlerine yeterli düzeyde liderlik yapıyorlar mı?

Önem

İlköğretim okullarında TKY’nin uygulanması, çağın gereklerine uygun bir eğitim sistemi oluşturmak açısından önemlidir. Ancak, TKY yaklaşımının ilköğretim okullarında başarılı bir şekilde uygulanmasını, öğretmenlerin konu ile ilgili bilgi ve algı düzeylerinin belirleyeceği düşünülmektedir.

Yapılan bu araştırmanın sonuç ve önerilerinin karar verme durumunda olan mekanizmalara iletilmesi, ilköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerinTKY’nin uygulanması sırasında karşılaştıkları sorunların çözümünde gerekli önlemlerin yerinde ve zamanında alınmasını sağlayabilecektir.

Yöntem

Evren ve Örneklem

Araştırmanın çalışma evrenini 2000-2001 öğretim yılında Kırklareli ili, merkez ve ilçelerindeki ilköğretim okullarında görev yapan sınıf ve branş öğretmenlerinin tamamı oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemini ise Kırklareli İli’ne bağlı Babaeski ve Pehlivanköy ilçelerinin merkez ve köy ilköğretim okullarında görev yapan sınıf ve branş öğretmenleri oluşturmuştur.Örneklemin seçiminde, araştırmacıların bu bölgedeki ilköğretim okullarında görev yapan sınıf ve branş öğretmenlerine ulaşma kolaylığı etken olmuştur.

Verilerin Toplanması

Veri toplama aracı olarak, 3’lü Likert ölçeğine göre oluşturulan 40 soruluk anket kullanılmıştır.Anket toplam 165 öğretmene gönderilmiş 132 anketin geri dönüşü sağlanabilmiştir.Anketlerden yanlış ve eksik olanlar ayrıldıktan sonra 112 anket değerlendirmeye alınmıştır.

Oluşturulan ölçeğin yapı geçerliği faktör analizi ile test edilmiştir.Çünkü yapı geçerliği faktör analizi ile test edilebilmektedir. (4)

Anket soruları ölçmeye çalıştığı özellikler açısından üç bölüme ayrılmıştır.Ölçekte yer alan;

1. 1-16 arası sorular ile, öğretmenlerin çalıştıkları okullardaki TKY uygulamaları ile ilgili bilgi düzeyleri,

2. 17-31 arasındaki sorular ile öğretmenlerin TKY yaklaşımının gerektirdiği davranışları göstermelerine ilişkin kişisel algılarını,

3. 32-40 arasındaki sorular ile, okul yöneticilerinin çalıştıkları okulda göstermiş oldukları liderlik özelliklerine ilişkin, öğretmenlerin algı düzeyleri saptanmaya çalışılmıştır.

Öğretmenler, üçlü skala üzerinde; her sorunun karşısında yer alan (1)Çok az ve hiçbir zaman, (2)Ara sıra, (3)Çoğu zaman ve her zaman seçeneklerinden kendilerine uygun olan seçeneği işaretleyerek yanıtlamışlardır.TKY’nin İlköğretimOkullarında Uygulanmasına İlişkin ÖğretmenlerinAlgı Düzeyleri ölçeğindeki toplam 40 maddenin güvenirlik ölçümü ise Coranbach Alfa katsayısı ile hesaplanmıştır. Bulunan değer(Coranbach Alfa katsayısı .8987’dir.)

Ayrıca öğretmenlerin;

1- Çalıştıkları okulda TKYuygulamaları ile ilgili algılarının ölçülmeye çalışıldığı (1-16 sorularda) alfa katsayısı .7845,

2- TKY’nin gerektirdiği davranışları göstermelerine ilişkin kişisel algılarının ölçülmeye çalışıldığı (17-31 sorularda) alfa katsayısı .5435,

3- Çalıştıkları okuldaki okul müdürlerinin göstermiş oldukları liderlik özelliklerine ilişkin algılarının ölçülmeye çalışıldığı (32-40 sorularda) alfa katsayısı .9333, olarak saptanmıştır.

BULGULAR VE YORUM

I.Kişisel Bulgular

a. Araştırmaya katılan 112 öğretmenden 57’si bayan, 55’i erkek öğretmendir. 112 öğretmenden 69’u sınıf öğretmeni, 43’ü ise diğer branşlardandır.

b. Öğretmenlerin; 34’ü 0-5 yıl arası, 13’ü 6-10yıl arası, 14’ü 11-15 yıl arası, 18’i 16-20 yıl arası, 33’ü 21 yıl ve üzeri kıdeme sahiptir.

c. Öğretmenlerin okuttukları sınıflardaki öğrenci sayıları 6 ile 47 öğrenci arasında değişmektedir.

Tablo 1. Araştırmaya Katılan Öğretmenlerin Ölçeğe Verdikleri Yanıtların Seçeneklere Göre Yüzde ve Frekans Dağılımları. (N=112)

Sorular	X	Hiçbir Zaman ve Çok az		Ara Sıra		Çoğu Zaman ve Her Zaman
		f	%	f	%	f	%
1. Okulunuzda alman kararlara okul-veli iş birliği açısından velilerin katılımı sağlanı­yor mu?	3,26	26	23,2	36	32,1	50	44,6
2. Öğrenci velileri, eğitimle ilgili yapılan çalışmalara aktif olarak katılıyor mu?	2,66	50	44,6	34	30,3	28	24
3. Okulunuzun ne kadar malî kaynağa ve desteğe sahip olduğunu biliyor musunuz?	2,35	71	63,3	11	9,8	30	26,7
4. Okulun malî kaynaklarının yerinde ve amaca  uygun kullanıldığını düşünüyor musunuz?	3,94	15	13,3	9	8,03	88	78,3
5. Okulunuzun fiziksel çalışma ortamı ye­terli midir?	2,65	62	55,2	17	15,1	33	29,4
6. Okulunuzun öğretmenleri arasında sağ­lıklı bir iletişim var mıdır?	4,04	12	10,7	10	8,9	90	80,3
7. Okulunuzun amaçlarını gerçekleştirmek için takım çalışması yapılıyor mu?	3,47	21	18,7	30	26,7	61	54,4
8. Öğretmen sayınızı, okuluna göre yeterli buluyor musunuz?	2,89	52	46,4	13	11,6	47	41,8
9. Okulunuzda, eğitim ve öğretimde kalite­yi artırmak amacı ile seminer ve konferans çalışmaları yapılıyor mu?	2,21	71	63,3	24	21,4	17	15,1
10. Okulunuz öğretmenlerinin verimliliğini artırmak için çalışmalar yapılıyor mu?	2,53	54	48,1	41	36,6	17	15,1
11. Okulunuz öğretmenlerinin yenilikçi girişimlerine destek veriliyor mu?	3,40	22	19,5	39	34,8	51	45,2

 

12. Okulunuzda çalışanlar arasında bilgi paylaşımı yapılıyor mu?	3,70	15	13,3	23	20,5	74	66
13. Çalışanların edinimleri (Performansları­nı) artırmak için eğitim seminerleri veril­meli mi?	4,29	6	5,2	16	14,2	90	80,3
14. Rehberlik ve danışma hizmetleri veren bir uzmanın okulunuzda bulunması gerek­tiğine inanıyor musunuz?	4,77	3	2,5	1	0,9	108	96,4
15. Öğrenci merkezli öğrenmenin gereğine inanıyor musunuz?	4,50	4	3,4	6	5,3	102	91
16. Okulunuzda alınacak kararlarda öğren­cilerin bilgilendirilmesi gerektiğini düşü­nüyor musunuz?	4,13	2	1,7	23	20,5	87	77,6
17. Denetimlerin eğitimde kaliteyi artırdığı­na inanıyor musunuz?	2,72	54	48,2	26	23,2	32	28,5
18. Okulunuzda bulunan ders araç ve ge­reçlerinin eğitim öğretim açısından yeterli olduğunu düşünüyor musunuz?	2,51	64	57,1	24	21,4	24	21,3
19. Gereksinim duyduğunuz alanlarda Ba­kanlıkça verilen hizmet içi eğitim kursları­na katılabiliyor musunuz?	2,23	68	60,6	28	25	16	14,2
20. Verimli çalıştığınız zamanlarda üst yö­neticiler tarafından ödüllendiriliyor mu­sunuz?	2,05	76	67,8	27	24,1	9	7,9
21. Bu ödüllerin adaletli bir şekilde veril­diğine inanıyor musunuz?	1,92	82	73,1	16	14,2	14	12,5
22. Ödüllendirmenin sadece rakamsal veri­lere dayalı olarak verilmesini doğru bulu­yor musunuz?	1,45	98	87,4	10	8,9	4	3,4
23. Meslekî gelişiminiz açısından üniversi­teler ile iş birliği yapılması gerektiğini dü­şünüyor musunuz?	4,29	7	6,1	8	7,1	97	86,5
24. Okulunuzda meslekî gelişiminizi sağla­yacak eserlerin bulunduğu bir kütüphane olması gerektiğim düşünüyor musunuz?	4,79	1	0,9	3	2,6	108	96,4
25. Öğrenciler arasında yapılan karşılaştır­malı ve yanşmalı sınavların öğrencilere ya­rar sağladığına inanıyor musunuz?	3,54	27	24	20	17,8	65	57,9
26. Çoktan seçmeli tipinde yapılan sınavla­rın eğitimde kaliteyi artırdığına inanıyor musunuz?	3,11	36	32,1	22	19,6	54	48,1
27. Gelecekte yönetici olmayı düşünüyor musunuz?	1,87	78	69,6	21	18,7	13	11,5

2-Branşa Göre Öğretmen Algıları

Yapılan Ki-Kare Analizi sonucunda; p değerlerine göre bütün verilerde P>0,05 düzeyine göre branşlarına göre öğretmen algılarında anlamlı bir fark bulunamamıştır.

3-Kıdem Gruplarına Göre Öğretmen Algıları

Tablo 2. Okulda TKY Uygulamaları ile Kıdem Grupları Arasındaki Öğretmen Algıları

Değişim Kaynağı (DK)	Serbestlik Derecesi (sd)	Kareler Toplamı (KT)	Kareler Ortalaması (KO)	F	P
Gruplar Arası	4	2.6061	0.6515	2.5724	0.0419
Gruplar İçi (Hata)	107	27.1001	0.2533
Genel	111	29.7062

TKY’nin okuldaki uygulamaları ile kıdem grupları arasında aldıkları puan ortalamaları (1-16 arasındaki sorularda) bakımından anlamlı fark vardır.P<0.05

Tablo 2.1.Okulda TKY Uygulamaları ile Kıdem Grupları Arasındaki Öğretmen Algıları

Kıdem Guplan	X
00-05	3.23
06-10	3.33
16-20	3.52
21 ve üstü*	3.56
11 - 15*	3.60

0-5 yıl arası kıdeme sahip olanlar ile 21 yıl ve üst kıdeme sahip olanlar arasında, yine 0-5 yıl kıdeme sahip olanlar ile 11-15 yıllar arası kıdeme sahip olanlar arasında anlamlı fark vardır. 11-15 yıl ile 21 yıl ve üzeri kıdeme sahip olan öğretmenler 0-5 yıl arasında kıdeme sahip olan öğretmenlere oranla TKY’nin uygulanabileceğine daha fazla inanmaktadır.

4-TKY’de İlgili Kişisel Sorular ile Kıdem Grupları Arasındaki Öğretmen Algıları

TKY ile ilgili kişisel sorular ile kıdem grupları arasında aldıkları puan ortalamaları (17-31 arasındaki sorularda) bakımından anlamlı bir fark bulunamamıştır. P>0.05

5-Okul Müdürlerinin Liderlik Özelliklerine İlişkin Kıdem Gruplarının Algıları

Okul müdürlerinin liderlik özelliklerine ilişkin öğretmen algıları ile kıdem grupları arasında aldıkları puan ortalamaları (32-40 arasındaki sorularda) bakımından anlamlı bir fark bulunamamıştır.P>0.05

6-Okulda TKYUygulamaları ile Cinsiyet Gruplarına Göre Öğretmen Algıları

Okulda TKY Uygulamaları ile Öğretmen Algıları arasında cinsiyete göre anlamlı bir fark bulunamamıştır. P>0.05

7-Cinsiyete Göre Öğretmen Algıları

Cinsiyete göre, öğretmen algılarını saptamak amacıyla yapılan Ki-Kare Analizi sonucunda elde edilen P değerlerine bakıldığında, 1, 2, 9, 15, 28, 34, 38, 39 ve 40 sorularda P<0.05 olduğu için öğretmen algılarında cinsiyete göre anlamlı farklar bulunmuştur.(Tablo 3)

Tablo 3. Cinsiyete Göre Öğretmen Algıları

Ölçek Sorulan	Ki-Kare Değeri	df	P
1. Okulunuzda alınan kararlara okul-veli iş birliği açı­sından velilerin katılımı sağlanıyor mu?	9.486	2	0.009
2. Öğrenci velileri, eğitimle ilgili yapılan çalışmalara aktif olarak katılıyor mu?	9.501	2	0.009
9. Okulunuzda, eğitim ve öğretimde kaliteyi artırmak amaa ile seminer ve konferans çalışmaları yapılıyor mu?	6.245	2	0.044
15. Öğrenci merkezli öğrenmenin gereğine inanıyor musunuz?	6.672	2	0.036
28. Kendinizi bir takımın parçası gibi hissediyor musunuz?	9.115	2	0.010
34. Okul müdürünüz, okulunuzun iyileştirme çalışma­larında öncelikleri saptıyor mu?	6.370	2	0.041
38. Her türlü sorununuzda yöneticilere doğrudan ula­şabiliyor musunuz?	10.775	2	0.005
39. Yöneticiler, bilgi birikiminizden yararlanmak için çaba gösteriyorlar mı?	8.951	2	0.011
40. Yöneticiler, öğretmenleri kariyer yapmaları için teş­vik ediyorlar mı?	6.402	2	0.041

 

• Okulunuzda alınan kararlara okul-veli işbirliği açısından velilerin katılımı sağlanıyor mu?sorusuna; (soru 1) bayan öğretmenlerin % 56.1’i (32 kişi) çoğu veya her zaman şeklinde yanıt verirken, erkek öğretmenlerde bu oran % 32.7(18 kişi) olarak belirlenmiştir.Erkek öğretmenlerin % 45.5’i (25 kişi) ara sıra şeklinde yanıt vermişlerdir.

• Öğrenci velileri, eğitimle ilgili yapılan çalışmalara aktif olarak katılıyor mu? sorusuna; (soru 2) bayan öğretmenlerin % 35.1’i (20 kişi) çoğu veya her zaman şeklinde yanıt verirken, erkek öğretmenlerde bu oran % 14.5’e düşmektedir.

 Bu sonuçlara göre velilerin okulda alınan kararlara katılımının sağlanması ve eğitimle ilgili çalışmalara katılmaları konusunda bayan öğretmenler erkek öğretmenlere oranla daha olumlu düşünmektedir.

• Okulunuzda, eğitim ve öğretimde kaliteyi artırmak amacı ile seminer ve konferans çalışmaları yapılıyor mu?sorusuna bayan öğretmenlerin % 22.8’i (13 kişi) çoğu veya her zaman şeklinde yanıt verirken, erkek öğretmenlerde bu oran % 7.3(4 kişi) olmuştur. Erkek öğretmenlerin % 27.3’ü (15 kişi) bu soruyu ara sıra şeklinde yanıtlamışlardır.Bayan öğretmenler, erkek öğretmenlere oranla eğitimle ilgili konferans ve seminer çalışmalarına daha fazla ilgi duymaktadır.

• Öğrenci merkezli öğrenmenin gereğine inanıyor musunuz?sorusuna; bayan öğretmenlerin% 7’si (4 kişi) hiç ve çok az şeklinde yanıt verirken, erkek öğretmenlerin % 9.1’i (5 kişi) ara sıra şeklinde yanıt vermişlerdir.Erkek öğretmenler TKY’nin gerektirdiği öğrenci merkezli öğrenmenin gereğine daha fazla inanmaktadırlar.

• Çalıştığınız okulda kendinizi bir takımın parçası gibi hissediyor musunuz?sorusuna; erkek öğretmenlerin % 81.8’i (45 kişi) çoğu veya her zaman şeklinde yanıt verirken, bayan öğretmenlerde bu oran %59.6(34 kişi) olarak çıkmıştır. Bayan öğretmenlerin % 19.3’ü ara sıra (11 kişi) ve % 21.1’i hiç ve az şeklinde yanıt vermişlerdir.TKY’nin ilköğretim okullarında başarılı bir şekilde uygulanabilmesi takım çalışmasıyla doğru orantılıdır.Erkek öğretmenler takım olma veya takımın bir üyesi olma yönünde daha başarılıdır.

• Okul müdürünüz, okulun iyileştirme çalışmalarında öncelikleri saptıyor mu? sorusuna, bayan öğretmenlerin % 28.1’i (16 kişi) hiç ve az şeklinde yanıt verirken, erkek öğretmenlerde bu oran % 12.7(7 kişi) olarak çıkmıştır.Erkek öğretmenlerin % 21.8’i (12 kişi) ara sıra olarak yanıtlamışlardır.Erkek öğretmenler, kalitenn sağlanması ve sistemin iyileştirilmesi açısından okul müdürlerine daha fazla inanmaktadırlar.

• Her türlü sorununuzda yöneticilere doğrudan ulaşabiliyor musunuz? sorusuna, bayan öğretmenlerin % 57.9’u (33 kişi) çoğu ve her zaman derken, erkek öğretmenlerin % 81.8’i (45 kişi) çoğu ve her zaman şeklinde yanıtlamıştır. Bayan öğretmenlerin % 28.1’i (16 kişi) hiç ve az şeklinde yanıtlamıştır.Yöneticiler, etkili iletişim kurmak açısından erkek öğretmenlerle daha rahat iletişim kurmaktadır.

• Yöneticiler bilgi birikiminizden yararlanmak için çaba gösteriyorlar mı?sorusuna; bayan öğretmenlerin % 43.9’u (25 kişi) hiç ve az şeklinde yanıt verirken, erkek öğretmenlerin % 18.2’si (10 kişi) hiç ve az şeklinde yanıt vermiştir. Erkek öğretmenlerin % 45.5’i (25 kişi) çoğu ve her zaman şeklinde yanıt vermiştir.Okul yöneticileri, erkek öğretmenlerin bilgi birikiminden daha fazla yararlanmaktadır. Buna neden olarak okul müdürleriyle erkek öğretmenlerin daha fazla iletişim hâlinde olduğu söylenebilir.

• Yöneticiler, öğretmenlerin kariyer yapmaları için teşvik ediyorlar mı?sorusuna; bayan öğretmenlerin % 49.1’i (28 kişi) hiç ve az şeklinde yanıt verirken, erkek öğretmenlerin % 27.3’ü (15 kişi) hiç ve az şeklinde yanıt vermiştir.Erkek öğretmenlerin % 32.7’si (18 kişi) ara sıra olarak yanıtlamıştır.Erkek öğretmenler kariyer yapma konusunda bayan öğretmenlere oranla yöneticiler tarafından daha fazla desteklendiğine inanmaktadır.

8-TKY ile İlgili Kişisel Sorularla Cinsiyet Gruplarına Göre Öğretmen Algıları

TKY’ne ait kişisel sorular ile öğretmenlerin algıları arasında anlamlı bir fark yoktr. P>0.05

Tablo 4. Okul Müdürlerinin Liderlik Özelliklerine İlişkin Cinsiyet Gruplarının Algıları

Gruplar	X	Standart Sapma	t	P
Bayan Öğretmenler	3.23	1.19	-2.22	0.02
Erkek Öğretmenler	3.66	0.80	-2.23	0.02

Tabloda görüldüğü gibi okul müdürlerin liderlik özellikleri ile öğretmen algıları arasında cinsiyete göre anlamlı bir fark vardır. P<0.05

Erkek öğretmenlerin algıları, bayan öğretmenlerin algılarına göre daha yüksek bulunmuştur.

9-Okulda TKY Uygulamaları ile BranşGrupları Arasındaki ÖğretmenAlgıları

Okulda TKYuygulamaları ile öğretmen algıları arasında branşlara göre anlamlı bir fark yoktr. P>0.05

10-TKYile İlgili Kişisel Sorular ile BranşGrupları Arasındaki Öğretmen Algıları

TKYile ilgili kişisel sorular ile öğretmen algıları arasında, branşlara göre anlamlı bir fark bulunamamıştır. P>0.05

11-Okul Müdürlerinin Liderlik Özellikleri ile Branş Grupları Arasındaki Öğretmen Algıları

Okul müdürlerinin liderlik özellikleri ile öğretmen algıları arasında, branşlara göre anlamlıbir fark yoktur. P>0.05

SONUÇ VE ÖNERİLER

Araştırma sonucunda elde edilen bulgular şöyle özetlenebilir:

1. Okullarda alınacak kararlara velilerin katılımı konusunda cinsiyet değişkenine göre anlamlı fark vardır.Velilerin okulda alınacak kararlara katılımlarının sağlanmasında bayan öğretmenler daha başarılıdır.

2. Araştırmaya katılan öğretmenlerin büyük bir bölümü (% 71’i) TKYfelsefesi konusunda ayrıntılı bir bilgiye sahip değildir. Ayrıntılı bilgiye sahip olmayan öğretmenlerin uygulamada yeterli başarıyı gösteremeyeceği çok açıktır. Ayrıca öğretmenlerin % 74’ü TKY ile ilgili bir eğitime gereksinim duymaktadırlar.Diğer yandan öğretmenlerin% 63’ü, okullarında eğitim ve öğretimde kaliteyi artırmak amacı ile seminer ve konferans çalışmalarının yapılması gerektiğine inanmaktadırlar.

3. Öğretmenlerin okuttukları sınıflardaki öğrenci sayılarında anlamlı farklar vardır.Bu sayılar 6 ile 47 kişi arasında değişmektedir.Yine öğretmenlerin % 52’si okullarındaki öğretmen sayılarının, okullarına göre yeterli olmadığı düşüncesindedirler. Millî Eğitim Bakanlığı’nın 10.08.1999 tarih ve 23782 sayılı Resmî Gazete’de yayınlanan“Yönetici ve ÖğretmenlerinNorm Kadrolarına İlişkinYönetmelikte” ilköğretim okulları öğrenci sayıları 10 ile 30 arasındaki her sınıf veya şube için 1 öğretmen verilmesini öngörmektedir.Bu nedenle Millî Eğitim Bakanlığı’nın hazırlamış olduğu yönetmelikle günümüzdeki mevcut uygulamaları örtüşmemektedir.

4. Araştırmaya katılan öğretmenlerin% 55’i çalıştıkları okulun fiziksel çalışma ortamının % 57’si ise okullarında bulunan ders araç ve gereçlerinin eğitim ve öğretim açısından yeterli olmadığı kanısındadır.

5. Öğretmenlerin % 71’i okullarında takım çalışması yapıldığı düşüncesindedir.Ancak okulda uygulanan takım çalışmalarında cinsiyet değişkenine göre anlamlı fark vardır.Erkek öğretmenler, takım olma ya da takımın bir üyesi olma konusunda kendilerini bayan öğretmenlere göre daha başarılı algılamaktadır.

6. Okul müdürlüklerinin liderlik özelliklerine ilişkin öğretmen algılarında cinsiyet değişkenine göre de anlamlı fark vardır.Erkek öğretmenler, bayan öğretmenlere göre; okul müdürlerinin liderlik özelliklerini daha fazla yerine getirdiklerine inanmaktadırlar.

Öneriler

1. İlköğretim okullarında TKY’nin başarı ile uygulama yolunda en büyük görev okul yöneticilerine düşmektedir.Bu nedenle öncelikle okul müdürleri bu süreçte nitelikli bir eğitimden geçirilmelidir.

2. Okullarda, öğretimdeki kaliteyi artırmak amacı ile seminer ve konferans çalışmaları yapılmalıdır. Bununla birlikte Millî EğitimBakanlığı tarafından verilen hizmet içi eğitim kursları, daha çok öğretmenin katılabileceği biçimde plânlanmalı ve düzenlenmelidir.

3. Öğretmenlerimiz, TKYkonusunda bilinçlendirilmeli ve bu konuda hizmet içi eğitimle desteklenmelidirler. Bu eğitimler, öğretmenlerimize gelişme ve değişmeleri takip etme olanağı sağlayarak, bunları uygulayabilme becerisi kazandırabilecektir.Ayrıca kendilerini geliştirme ve yenileme isteklerini artırabilecektir.

4. Okullardaki sınıf öğrenci sayıları ile öğretmen sayılarının en azındanMillî EğitimBakanlığı’nın hazırlamış olduğu “Norm Kadro Yönetmeliğine” uygun olması sağlanmalıdır.

5. Okulların fiziksel yapısı; kullanışlı ve sağlık koşullarına uygun olmalı, öğretim programlarına ve çağın gereklerine uygun ders araç ve gereçleriyle donatılmalıdır.Bu yöndeki çalışmalar okullardaki öğretimin kalitesinin artırılmasında ve TKY’nin başarı ile uygulanmasına olumlu katkılar sağlayabilecektir.

6. TKY’nin ilköğretim okullarında başarılı bir şekilde uygulanabilmesi takım çalışmasıyla doğru orantılıdır.Branş, kıdem ve cinsiyet gibi değişkenlere bakılmaksızın öğretmenlerden oluşturulan takımlar arasında etkili iletişim kurulmalıdır.

7. İlköğretim okullarının yönetiminde karar alma sürecine, öğretmenlerle birlikte veliler ve öğrenciler mutlaka katılmalıdır.

8. Okullarımızın hedeflerine ulaşabilmesi için, akademik düzeyde bilgi üreten üniversiteler ile iş birliği içine girmeleri sağlanmalıdır.

KAYNAKÇA

Ayhan Aydın.EğitimYönetimi Kursu DersNotları, Hizmet İçi EğitimDairesi,Yalova, 2000.

Niyazi Karasar. Bilimsel Araştırma Yöntemi, NobelYayınDağıtım, Ankara, 1999.

Millî EğitimBakanlığı TKYUygulama Projesi, 1999.

MillîEğitimBakanlığı “NormKadro Yönetmeliği” 10.08.1999 tarih ve 23782 sayılı Resmî Gazete.

Mehmet Şişman. Kamu Yönetiminde Kalite I. UlusalKongresi, Todaie, Ankara, 1999.

---

(*) Yard.Doç.Dr.; Trakya Üniversitesi EğitimFakültesi ÖğretimÜyesi.

(**) Babaeski Atatürkİ lköğretim Okulu Öğretmeni.

(1) Ayhan Aydın. EğitimYönetimi Kursu Ders Notları, Hizmet İçi EğitimDairesi, Yalova, 2000.

(2) Mehmet Şişman. Kamu Yönetiminde Kalite I. Ulusal Kongresi, Todaie, Ankara. 1999, s.506

(3) Ayhan Aydın. a.g.e.,2000

(4) Niyazi Kanasar.BilimselAraştırma Yöntemi, Nobel Yayın Dağıtım,Ankara, 1999, s.152.