1. GİRİŞ

Fizik, evrenimizdeki doğal olayların anlaşılmasıyla ilgili deneysel gözlemler ve nicel ölçümlere dayanan temel bir bilim dalıdır. Fizik, doğayı anlama, doğal olayların neden ve sonuçlarının öğrenme ve bunları matematiksel metotlarla ifade etme işidir. Burada amaç doğaya insanlığın yararına olacak şekilde yön verebilmektir. Tüm doğa bilimlerinin kaynağı fiziktir ve tüm mühendislik dalları fizik prensiplerini kullanır(1).

Günümüz teknolojisindeki olağanüstü gelişmeleri takip edebilmek için temel bilimlerin eğitim-öğretimine büyük önem verilmelidir. Temel bilimlerin içerisinde önemli yeri olan fizik alanında eğitim-öğretimin istenilen düzeyde olması için fizik eğitimindeki eksikliklerin saptanıp uygun çözüm yollarının geliştirilmesi gerekmektedir. Ancak bu sayede bilim ve teknolojideki hızlı gelişmeleri takip edebilecek, temel bilimlere hakim, araştırmacı ruhlu bilim adamlarının yetiştirilmesi sağlana bilinir. Öğrencilerin günün şartlarına uygun fizik eğitimi alması ve temel bilimlerin içerisinde önemli yeri olan fizik dersinin en iyi şekilde öğrenimi ve öğretimi bir ülkenin bilimsel geleceği açısından çok önemlidir.

20.yy. başlangıcından beri fizik alanı bariz bir şekilde genişlemiştir. Bir yanda temel keşifler, bilgide yeni konular meydana getirmiş, öte yandan, fiziği bir çok insan faaliyetlerine bağlayan pratik uygulamalar çoğalmıştır(2). Fizik alanındaki bu gelişmeler fizik eğitiminde karşılaşılan zorlukları biraz daha artırmıştır. Hızla gelişen fizik alanında yeni kavramların sayısı artmış, daha yeni konular eklenmiş buna bağlı olarak fizik dersinin öğrenciler tarafından olumlu bir şekilde algılanma oranı düşmüştür. Bu nedenle günümüzde fizik eğitimine verilmesi geren önem de hızla artmaktadır.

Günlük hayatımızda karşılaştığımız, kullandığımız ve gözlemlediğimiz bir çok durum, fizik ile ilgilidir. Fizik öğrencilerin hayatına o kadar girmiştir ki; dünyada nereye giderseniz gidin, canlılar, yeryüzü, gökyüzü, hava, su, ısı, ışık, yerçekimi vs. gibi konular olarak daima öğrencilerin çevresinin ayrılmaz bir parçasını teşkil etmektedir(3).

Ülkemizde üniversite sınavlarında fizik sorularını cevaplama yüzdesi çok düşüktür. Üniversiteye  lisans eğitimi için gelen öğrencilerinin fizik alanında yeterli temele sahip olmadıkları görülmektedir. Bu eksiklik lisans eğitiminde öğrencilerin ve eğitimcilerin karşısına bir problem olarak çıkmaktadır. Bu durumun düzeltilmesi için orta dereceli okullarda çalışan fizik öğretmenleri lise fizik müfredatında yer alan konuları anlatırken bilişsel gelişim basmaklarını göz önünde bulundurmaları gerekmektedir.

Öğrenciler fiziği eğer izole olaylar ve formüllerin bir derlemesi olarak anlıyorsa, mantıklı düşünmeye önem vermeleri asla beklenemez. Bu öğrenciler, ilgisiz ya da zeki oldukları için değil, konuyu mecburiyet şeklinde gördükleri için, düşüncesizce kabul edilebilecek bir tarzda çalışabilmektedirler(4).

Fizik eğitimi veren öğretmenlerin geleceğin araştırmacı ve bilim adamlarını yetiştirirken, öğrencilerin bu derse karşı olan önyargılarını yıkmaya yönelik bir eğitim vermesi, ayrıca eğitim-öğretim için en uygun metotları ve ortamları kullanması gerekir.

Fizik eğitimcileri, öğrencilere "Fiziğin yaşantılara olumlu katkılarını" hissettirmelidir. Fizik dersi kişinin yaşantısını etkilediği ölçüde önem ve değer taşır cümlesi dikkate alınarak fizik dersinin somutlaştırılması, ilgi çekici duruma getirilmesi gerekmektedir. Öğrencilerin daha çok soyut bilgiler topluluğu olarak gördüğü fizik dersi, her türlü laboratuar imkanları, eğitim teknolojisi ve çağa uygun öğretim metotları ile öğrencilere sunulmalı ve böylece öğrencilerin dersi daha kolay algılamaları sağlanmalıdır. Ancak bu sayede öğrencilerin fizik dersine karşı önyargıları yok edilebilir ve beklenilen başarıya ulaşılır.

Öğretmenler, dersi cazip hale getirmek ve öğrenci etkinliğini sağlamak amacıyla fizikteki gelişmelerin toplum hayatımıza katkıları üzerinde durmalıdır. Aynı zamanda fizik ders kitaplarının çağa uygun, toplumun ve bireyin ihtiyaç ve isteklerini karşılayacak şekilde düzenlenmesi de gerekmektedir. Öğrencilerin anlamakta zorluk çektikleri konuların belirlenmesi ve bu konularda zorluk çekilmesinin nedenleri de mutlaka tespit edilmelidir. Bu çalışma ülkemizdeki öğrencilerin fizik konularını anlama düzeylerini nedenleri ile birlikte saptamak için yapılmıştır.

2. YÖNTEM

2.1 Örneklem

Bu çalışmanın örneklemini 151 lise mezunu öğrenci ve 7 fizik öğretmeni oluşturmaktadır. Lise mezunu olarak Celal Bayar Üniversitesi Eğitim Fakültesi ve Fen Edebiyat Fakültesinin Fen Bilgisi, Fizik, Kimya bölümlerinin 1.sınıf öğrencileri seçilmiştir. Örneklem olarak bu öğrencilerin seçilmelerinin amacı, bu öğrencilerin lise fen alanı mezunu olmaları ve lise fizik müfredatında yer alan konuları işlemiş olmalarıdır.

2.2. Veri Toplama Aracı

Öğrencilerin lise fizik müfredatında yer alan konuları anlama düzeylerini belirlemek amacı ile ilk önce lise fizik müfredatında yer alan konular incelenmiş ve 26 ana başlık altında toplanmıştır. Bu konular öğrencilerin algılama seviyelerine göre çok kolay, kolay, orta, zor ve çok zor olarak öğrenciler tarafından derecelendirilmiştir. Ayrıca öğrencilerden çok kolay ve çok zor olarak nitelendirdikleri konuların nedenlerini açıklamaları istenmiştir. Öğrencilerin fizik dersine karşı tutumlarını ölçmek için ise Dr. Ali Eryılmaz’ın geliştirdiği fizik tutum ölçeğinden yararlanılmıştır(5). Öğrencilerin anlama zorluğu nedenlerini saptayabilmek için lise fizik öğretmenleri ve öğrenciler ile görüşülmüştür.

3. BULGULAR VE TARTIŞMA

Çalışmamıza katılan örneklem grubumuzdaki öğrencilerin lise fizik müfredatında yer alan konuları zorluk ve kolaylık derecesine göre algılama düzeyleri Tablo 1’de verilmektedir.

Tablo 1. Lise Fizik Müfredatında Yer Alan Konuların Öğrenciler Tarafından Algılanma Düzeyleri

	Yüzde (%) Dağılımlar
	Çok Kolay	Kolay	Orta	Zor	Çok Zot
Madde ve özellikleri	48,3	48,3	2,6	0	0,7
Kütle ve Ağırlık	35,1	60,3	4,6	0	0
Öz kütle	35,1	53,6	9,9	1,3	0
Madde ve Isı (Isı-Sıcaklık)	17,3	44,7	34	3,3	0,7
Elektrik ve elektrik yükü	15,3	36,7	41,3	5,3	1,3
Yüklü cisimler arasındaki etkileşme kuvvetleri	10,1	43,2	36,5	9,5	0,7
Elektrik yükünün ölçülmesi ve elektrik akımı	6,9	24,1	42,8	23,4	2,8
Maddelerin elektrik iletkenliği	6,9	39,6	41	12,5	0
Elektrik akımı kaynaklan	2,9	21	47,1	28,3	0,7
Elektrik devreleri	12,3	26,7	34,9	23,3	2,7
Kuvvet	20,9	47,3	24,3	6,8	0,7
Hareket	11,9	27,6	35,1	27,6	9,7
Newton'un hareket kanunları	10,3	27,4	38,4	19,9	4,1
Yeryüzünde hareket	7,1	24,1	31,2	29,8	7,8
İmpuls ve momentum	4,2	26,1	27,5	33,8	8,5
Enerji	7,5	29,3	38,1	19	6,1
Magnetizma	6	24,1	28,6	36,1	5,3
Elektrostatik	12,9	44,2	25,2	17	0,7
Elektrik akımı	7,6	24,1	42,8	24,1	1,4
Elektromagnetik indüksiyon	1,6	8,5	28,7	50,4	10,9
Işık	5,6	l~~31,5	32,3	29,8	6,5
Dalga hareketi	3,1	18,5	31,5	33,1	13,8
Işık teorileri	3,5	16,5	38,3	32,2	9,6
Atom teorisi	5,9	25,2	33,6	26,1	9,2
Yüklü parçacıkların elektrik alanında hareketi	4,9	19,5	32,5	34,1	8,9
Güneş enerjisi	5,7	18,2	43,2	23,9	9,1

Tablo 1 incelendiği zaman öğrencilerin fizik dersi konularını algılama düzeyleri görülebilir. (Örneklem olarak seçilen öğrencileri tamamı lise eğitimi döneminde yukarıda yer alan konuları görmüştür.) Tablo 2. de ise öğrencilerin anlamada zorlandıkları fizik konularına  göre yüzde dağılımı verilmektedir.

Tablo 2. Öğrencilerin Anlamada Zorlandıkları Fizik Konularına Göre Yüzdelik Dağılımı

Konular	Yüzdelikler
Elektromanyetik indüksiyon	61,3
Dalga hareketi	46,9
İmpuls ve momentum	44,3
Yüklü parçacıkların elektrik alanında hareketi	43
Işık teorileri	41,8
Magnetizma	41,4
Yeryüzünde hareket	37,6
Hareket	37,3
Işık	36,3
Atom teorisi	35,3
Güneş enerjisi	33
Elektrik akımı kaynakları	29
Elektrik yükünün ölçülmesi ve elektrik akımı	26,2
Elektrik devreleri	26
Elektrik akımı	25,6
Enerji	25,1
Nevvton'un hareket kanunları	24
Elektrostatik	18,4
Maddelerin elektrik iletkenliği	12,5
Yüklü cisimler arasındaki etkileşme kuvvetleri	10,2
Kuvvet	7,5
Elektrik ve elektrik yükü	6,6
Madde ve Isı (Isı-Sıcaklık)	4
Öz kütle	1,3
Madde ve özellikleri	0,7
Kütle ve Ağırlık	0

Tablo 2 incelendiği zaman, öğrencilerin %61,3’lük bir kısmının Elektromanyetik İndüksiyon konusunu anlamakta zorlandığı görülmektedir. Öğrencilere göre en kolay gelen konu ise %0’lık bir öğrenci yüzdesiyle Kütle ve Ağırlık konusu olarak saptanmıştır.

Daha geniş kapsamlı bir inceleme ile öğrencilerin lise fizik müfredatında yer alan konuları algılama dereceleri incelenecek olursa, Şekil 1’de verilen grafik karşımıza çıkmaktadır.

Şekil 1: Öğrencilerin Lise Fizik Konularını Yıllara Göre Algılama Yüzdeleri

Öğrencilere göre, lise-3 fizik konuları lise-1 ve lise-2 fizik konularına göre daha zordur. Lise-2 konuları ise lise-1 konularına göre daha zordur.

Öğrencilerin lise fizik müfredatında yer alan konularda anlama zorluğuna düşme nedenleri öğrenci ve öğretmen görüşlerine dayandırılarak aşağıdaki şekilde özetlenebilir.

Öğrencilerin Anlama Zorlukları İle Karşılaşmalarının Olası Nedenleri

• Öğrencilerin konuyu daha önceki eğitim kademelerinde görmemiş olması

• Konunun günlük hayatla bağlantısının kurulamaması

• Konunun diğer dersler (biyoloji, kimya, matematik) ile ilişkisinin bulunması

• Konunun çok sayıda ve karmaşık formülleri içermesi

• Konunun fazla matematiksel işlem içeriyor olması

• Konunun soyut kavramlar içermesi

• Konunun teorik olarak işlenmesi ve deney yapılmaması

• Konunun bilimsel olarak ilgi çekici olmaması

• Öğrencilerin konu ile ilgili önbilgi eksikliğinin bulunması

• Ders kitaplarının sıkıcı olması

• Konuya ders programında yeterli sürenin ayrılmaması

• Konunun ezbere dayalı olması

Öğrencinin konuyu daha önceki eğitim kademesinde görmemiş olması yani konu ile ilk kez karşılaşıyor olması anlama zorluğuna neden olabilir. Çünkü öğrencinin bu konu ile ilgili temel düzeyde bilgisi yoktur. Öğretmen tarafından ilk önce bu ön bilgi eksiklikleri giderilmeli ve konunun ayrıntılarına daha sonra girilmelidir.

Öğrencilerin konuyu günlük hayatla ilişkilendirememesi onların anlamalarını zorlaştırmaktadır. Çalışmamıza katılan öğrencilerin zor olarak nitelendirdikleri konuların nedeni için büyük bir çoğunluğu "Bu konunun günlük yaşantımla bağlantısını kuramıyorum, bu da benim konuyu anlamamı güçleştiriyor" açıklamasını yaptıkları tespit edilmiştir. Gerçekten günlük hayatla ilişkilendirilemeyen konuların ilgi çekiciliği daha az olmakta ve öğrenci tarafından somutlaştırılması zorlaşmaktadır.

Konunun çok fazla matematiksel işlem içermesi ve öğrencinin matematik bilgisinin yeterli düzeyde olmaması, konu içinde yer alan formüllerin fazla sayıda ve karmaşık olması, konunun soyut kavramlar içeriyor olması öğrencilerin konuyu anlamasını zorlaştırmaktadır. Bu nedenle öğrencilere gereksiz bilgi ve formüller verilmemeli, öğrencilerin eksikliğinin hissedildiği matematiksel bilgiler öğrenciye ek bilgi olarak verilmeli ve öğrencinin konuyu somutlaştırabilmesi için gerekli laboratuar ve teknolojik imkanlar mümkün olduğu kadar kullanılmalıdır.

Öğrencilerin fizik konularını zorluk derecesine göre algılama durumları ile fizik dersine yönelik tutumları arasında anlamlı bir ilişkinin olup olmadığını saptayabilmek için, öğrencilere fizik tutum ölçeği uygulanmıştır. Öğrencilerin lise fizik müfredatında yer alan fizik konularını zorluk derecesine göre algılama durumları ile fizik dersine yönelik tutumları arasında ilişkinin manidarlık düzeyleri Tablo 3’de her konu için ayrı ayrı gösterilmektedir.

Tablo 3. Öğrencilerin Konuları Zorluk Derecesine Göre Algılama Durumları İle Tutum Ölçeği Puanları Arasındaki İlişki

	Kolay(X)	n	Orta(X)	n	Zor(X)	n	F	P
Madde ve Özellikleri	3,10	73	3,05	73	2,92	5	0,878	0,418
Kütle ve Ağırlık	3,13	53	3,07	91	2,92	7	1,319	0,271
Öz kütle	3,13	53	3,06	81	2,06	17	0,695	0,501
Madde ve Isı	3,20	26	3,12	68	2,99	57	4,008	0,020*
Elektrik ve Elektrik Yükü	3,21	23	3,13	56	3,01	72	3,256	0,041*
Yüklü Cisimler Arasındaki
Etkileşme Kuvvetleri	3,11	16	3,13	65	3,04	70	0,8%	0,411
Elektrik Yükünün Ölçülmesi Ve Elektrik Akımı	3,09	12	3,12	37	3,08	102	0,167	0,846
Maddelerin Elektrik İletkenliği	3,13	12	3,12	60	3,06	79	0,549	0,578
Elektrik Akımı Kaynaklan	3,12	9	3,16	33	3,06	109	0,952	0,388
Elektrik Devreleri	3,20	20	3,11	41	3,05	90	0,167	0,846
Kuvvet	3,22	32	3,09	71	2,99	48	4,087	0,019*
Hareket	3,42	16	3,08	38	3,03	97	8,4%	0,000**
Nevvton'un Hareket Kanunlan	3,35	17	3,15	42	3,01	92	8,135	0,000**
Yeryüzünde Hareket	3,29	13	3,17	38	3,03	100	4,293	0,015*
İmpuls ve Momentum	3,21	9	3,11	40	3,07	102	0,735	0,481
Enerji	3,09	12	3,16	45	3,05	94	1,284	0,280
Magnetizma	3,26	14	3,00	38	3,09	99	2,592	0,078
Elektrostatik	3,20	20	3,05	67	3,08	64	1,323	0,269
Elektrik Akımı	3,17	13	3016	37	3,05	101	1,590	0,207
Elektromagnetik tndüksiyon	3,30	9	3,02	19	3,08	123	1,973	0,143
Işık	3,18	14	3,18	46	3,02	91	3,641	0,029*
Dalga Hareketi	3,30	10	3,14	31	3,05	110	2,655	0,074
Işık Teorileri	3,12	16	3,08	31	3,08	104	0,055	0,946
Atom Teorisi	2,95	18	3,17	42	3,08	91	2,525	0,083
Yüklü Parçaaklann Elektrik Alanında Hareketi	3,17	16	2,98	33	3,11	102	2,029	0,135
Güneş Enerjisi	3,09	22	3,11	33	3,08	96	0,114	0,893

(* P<0,05), (** P<0,01)

Kolay(X): Konuyu Kolay olarak algılayan öğrencilerin tutum ölçeği puanı ortalaması
Orta(X): Konuyu Orta olarak algılayan öğrencilerin tutum ölçeği puanı ortalaması
Zor(X): Konuyu Zor olarak algılayan öğrencilerin tutum ölçeği puanı ortalaması

Tablo 3 incelendiği zaman öğrencilerin fizik dersine yönelik tutumları ile konuları anlama zorlukları arasında bazı konular için anlamlı ilişki olduğu görülmektedir(P<0,05-P<0,01). Konuyu zor olarak nitelendiren öğrencilerin ortalama tutum ölçeği puanının konuyu kolay ve orta olarak nitelendiren öğrencilerin ortalama tutum ölçeği puanlarına göre düşük olduğu görülmektedir. Öğrencilerin tutum ölçeği puanları arttıkça konuyu anlama oranları yükselmektedir.

4. Sonuç

Araştırmanın sonuçlarını özetleyecek olursak;

• Öğrencilerin %61,3 lük bir kısmına göre Elektromanyetik İndüksiyon konusu en zor konudur. Öğrencilere göre en kolay konu ise Madde ve Özellikleri konusudur.

• Öğrencilere göre, lise-3 fizik konuları lise-1 ve lise-2 fizik konularına göre daha zordur. Lise-2 konuları ise lise-1 konularına göre daha zordur.

• Konuyu zor olarak nitelendiren öğrencilerin ortalama tutum ölçeği puanının konuyu kolay ve orta olarak nitelendiren öğrencilerin ortalama tutum ölçeği puanlarına göre düşük olduğu görülmektedir. Öğrencilerin tutum ölçeği puanları arttıkça konuyu anlama oranları yükselmektedir.

5. Öneriler

Öğrenciler genellikle, konuların soyut kavramlar içermesinden ve öğrenmeden ezberleme yoluna gittiklerinden şikayet etmektedirler. Fizik konularındaki anlama zorluklarını gidermek için öğrencilerinin soyut kavramları somutlaştırabilmesi gerekmektedir. Bu da ancak konuya uygun öğretim metotlarının uygulanması, içeriği ve anlatımı güzel ders kitapları ve öğretmenlerin teknolojik imkanları ve laboratuar imkanlarını en iyi şekilde kullanması ile mümkün olabilir.

Fizik derslerinin uygulamadan uzak tamamen teorik olarak işlenmesi de öğrencilerin anlama zorluklarına iten nedenlerden bir tanesidir. Genel olarak soyut kavramlar içeren fizik konularının mümkün olduğunca uygulamalı olarak sunulması gerekir. Öğrencilerin konuları günlük hayatla ilişkilendirilmeleri sağlanmalıdır.

Lise fizik müfredatının ayrıntılı bir şekilde hazırlanması öğrencilerin fizik konularını daha kolay anlamalarına sebep olacaktır. Şu anda uygulanmakta olan fizik dersi müfredat programları içinde, sadece lise I fizik dersi müfredat programı ayrıntılıdır. Lise II ve lise III fizik dersi müfredat programları ise konular düzeyindedir(6).

Fizik ders kitaplarının sıkıcı olması da öğrencilerin zorlanmasına sebep olmaktadır. Konuları sıkıcı anlatmayan, öğrencilerin ilgisini çekebilecek ve öğrencileri ezbere eğitimden kurtarabilecek fizik kitapları öğrencilerin konuları anlamalarını kolaylaştıracaktır.

Yukarıda elde edilen sonuçlar dikkatle incelenmeli ve genelde öğrencilerin önyargıyla yaklaştığı fizik dersinin öğrenciler tarafından kolay anlaşılmasını sağlayacak çözüm yolları bir an önce bulunmalıdır. Ancak bu sayede temel bilimler dersi olan fizik sevilen, kolay algılanan bir ders haline gelebilir. Temel bilimler derslerinin her kademede eğitim-öğretimi bilim ve teknoloji adına büyük önem taşımaktadır. Bu da bir ülkenin bilim ve teknolojiyi takip ederek çağdaş medeniyetler seviyesine gelme adına önemli bir adım olacaktır. 

KAYNAKLAR

PARLAK, Cihan; "Fizik Öğretimi" http://www.cihan.ibu.edu.tr/fizik/fizik_ogretimi.html (Ziyaret Tarihi: Haziran 2002).

BEKTAŞ,Uğraş; "İlköğretim 8. Sınıf Öğrencilerinin Temel Fizik Kavramlarını Anlama Düzeyi" Karadeniz Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Trabzon, 1999.

AYCAN, Şule, AYCAN, Nihat ve diğerleri; "Manisa Demirci Lisesinde Fizik Dersinin İçeriği Ve Öğrencilerin İlgisi" IV.Fen Bilimleri Eğitimi Sempozyumu Bildiriler Kitabı, Ankara, Eylül-2000.

UZUNKAVAK, Mehmet; "Fizik Eğitiminde Başarıyı Etkileyen Kavrama Yanlışlıklarının Giderilmesinin Araştırılması" Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Isparta, 1998

ÖZYÜREK, Aynur, ERYILMAZ, Ali; "Factors Affecting Students Attitudes Towards Physics" Education and Science, Vol.26, No.120, April 2001:21-28.

KOCA, Sibel, ŞİMŞEK, Selma; "Ortaöğretim İçin Alternatif Bir Fizik Programı" Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı:13 Samsun, Eylül-2001. 

TEKKAYA, Ceren, ÖZKAN, Özlem ve Diğerleri; "Öğrencilerin Biyoloji Konularındaki Anlama Zorlukları" IV. Fen Bilimleri Eğitimi Sempozyumu Bildiriler Kitabı, Ankara, Eylül-2000.

---

 

* V. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresinde sunulmuştur, 16-18 Eylül 2002, ODTÜ, Ankara.

** Prof. Dr.; Celal Bayar Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi, Kimya Bölümü, Manisa

*** Öğr. Gör.; Celal Bayar Üniversitesi Eğitim Fakültesi, İlköğretim Bölümü, Manisa.

1 PARLAK, Cihan; "Fizik Öğretimi" http://www.cihan.ibu.edu.tr/fizik/fizik-ogretimi.html.

2 BEKTAŞ, Uğraş; "İlköğretim 8. Sınıf Öğrencilerinin Temel Fizik Kavramlarını Anlama Düzeyi" Karadeniz Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Trabzon, 1999.

3 AYCAN, Şule, AYCAN, Nihat ve diğerleri; "Manisa Demirci Lisesinde Fizik Dersinin İçeriği Ve Öğrencilerin İlgisi" IV. Fen Bilimleri Eğitimi Sempozyumu Bildiriler Kitabı, Ankara, Eylül-2000.

4 UZUNKAVAK, Mehmet; "Fizik Eğitiminde Başarıyı Etkileyen Kavrama Yanlışlıklarının Giderilmesinin Araştırılması" Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Isparta, 1998.

5 ÖZYÜREK, Aynur, ERYILMAZ, Ali; "Factors Affecting Students Attitudes Towards Physics" Education and Science, Vol.26, No.120, April 2001:21-28.

6 KOCA, Sibel, ŞİMŞEK, Selma; "Ortaöğretim İçin Alternatif Bir Fizik Programı" Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı:13 Samsun, Eylül-2001.