|
MİLLİ EĞİTİM DERGİSİ |
Sayı 159 |
Yaz 2003 |
Okul Deneyimi ve Öğretmenlik Uygulaması Derslerine İlişkin Görüşlerinin Yansımaları |
Ali AZAR* | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
GİRİŞ Bir ülkenin ekonomik, kültürel ve sosyal yönden kalkınmışlığı, eğitim sistemini değişen çağın koşullarına entegre edebilme derecesine bağlıdır. Bu sistem içinde dinamik olarak rol alacak olan kişiler ise öğretmendir. Öğretmenler, içinde bulduğumuz çağı daha sonraki çağa taşıyacak olan bireylerin yetiştirilmesinde, sistem içinde köşe taşı olarak yer alan kişilerdir. Bu bağlamada, her şeyden önemlisi içinde bulunduğumuz dönemi gelecek dönemlere taşıyacak bireyleri yetiştirecek olan öğretmenlerin hizmet öncesi eğitimleri sırasında etkin bir şekilde yetiştirilmesi sistemin en önemli sorunlarından birisidir (1). Öğretmenlerin yetiştirilmesinde Dünyaca kabul görmüş iki yaklaşım vardır. Bunlardan biri Teori-pratik yaklaşım, diğeri ise pratik-teori yaklaşımıdır. Bu yaklaşımlaran teori-pratik yaklaşımını eğitimciler tarafından, öğretmenlerin hizmet öncesi almış oldukları eğitimin teoriye dayalı olması ve alınan bu teorik bilgilerin gerçek sınıf ortamında öğrenme faaliyetleri ile ilişkilendirilmeden verilmesi olarak nitelendirilmektedir (2). Bununla birlikte bu yaklaşımda formal öğrenim sürecinde öğretmen adaylarına verilen teorik bilgilein sistemli ve kontrollü bir şekilde pratiğe dönüştürmeleri için çok az şans tanınmaktadır. Buna bir özel örnek olarak, yapılan araştırmalar sonucunda öğretmen adaylarına sınıf yönetimi ve disiplin konularının teorik olarak verilmesine rağmen bu öğretmenlerin gerçek sınıf ortamında sınıfı kontrol edemedikleri görülmüştür (3). Buna bağlı olarak pratikte genel olarak öğretmen adaylarının ve yeni öğretmenlerin sınıf disiplinini sağlayamama, sınıfı düzenleyememe, öğrenci çalışmalarını değerlendirememe, uygun materyalleri kullanamama, soru sorma tekniklerini bilememe, öğrencileri motive edememe ve bireysel farklılıkları algılayamama gibi temel problemlere sahip oldukları bulunmuştur (4). Pratik-teori yaklaşıma göre ise, öğretmelerin yetiştirilmesi programlarında teorik bilgi bakımından zenginleştirilmiş kurslardan ziyade sınıf içi uygulamaları içeren çalışmalara daha çok zaman ayrılmasının gerekliliğine vurgu yapılmıştır. Bu yaklaşımdan yararlanarak, birçok ülke öğretmen sertifika programlarına yeni bir boyut kazandırarak öğretmen yetişirme programlarını yenien yapılandırmışlardır. Özet olarak, teori-pratik ve pratik-teori yaklaşımlara göre; öğretmen adaylarının gerçek sınıf ortamında ihtiyaç duyacakları bilgi ve beceriyle karşı karşıya getirilmedikçe verilen teorik bilgilerin kendileri için bir anlam ifade etmeyecekleri yönündedir. Yani, verilen bilgilerin gerekliliği öğretmen adayı tarafından hissedilirse öğretmen adaylarının verilen bilgileri öğrenmeye çaba gösterecekleri belirtilmektedir. İkinci olarak, öğretmen adayının sınıf ortamında ihtiyaç duyduğu bilgi ve beceriyi ancak deneyimle öğrenebileceği yargısı ortaya çıkmaktadır. Buna karşılık öğretmenleri eğitmek sürecinde bu yaklaşımlaran birini kabul edip diğerini reddetmek bir sonuç sağlamamaktadır. Sonuçta, bu yaklaşımların her biri birinin tamamlayıcısı olarak görülmektedir. Bu yolla öğretmen adayı iş başında yaparak öğrenirken öğrenme ve öğretme ile ilgili olan teorileri hissederek ve kendi yaşantısıyla ilişkilendirilecek öğrenebileceği fikri desteklenmektedir. Yukarıdaki tartışmalardan da anlaşılacağı gibi öğretmen eğitimine teorik yaklaşımın veya uygulamalı yaklaşımlarının her birinin de zayıf ve güçlü yönleri vardır. Bundan dolayı öğretmen eğitiminde bu iki yaklaşımın yalnızca birini uygulayıp diğerlerini ihmal etmek aşırı uçlara kaymak olarak nitelendirilebilir. Yukarıda tartışılan bulgulara bakarak, mevcut durumda ülkemizde eğitim fakültelerinin işleyiş tarzıyla yeni öğretmenlerimizin mesleğin gerektirdiği bilgi ve uygulamada ihtiyaç duyulan davranışları kazanma ihtimalinin çok zayıf olduğu görülmüştür. Ülkemizde uygulanan teorik yaklaşım, mevcut programların öğretmen adaylarına mesleklerinde ya kullanılmayan ya da az kullanılan teorik bilgilerden başka bir şey kazandıramayacağı sonucunu ortaya çıkmıştır. Bunun sonucunda, öğretmen eğitiminde bu zayıflığı gören eğitimcilerimiz ve Millî Eğitim Bakanlığındaki yetkililerimiz bu alanda başka alternatifler aramaya başlamışlardır. Bunun için eğitim fakültelerinden mezun olan öğretmenlerin alanlarında daha etkili ve kaliteli olmalarının gerekliğini savunulmuştur. Bu amaçtan, hareketle özellikle 1982’den bu yana üniversite bir yapı içinde öğretmen yetiştirme konusunda büyük atılımlar yapılmaktadır. Bu atılımlardan biri, 1994-1998 yılları arasında YÖK/DB: MEGP projesi çerçevesinde öğretmenlerin hizmet öncesi eğitimleri konusunda yapılan çalışmalardır. Yapılan bu çalışmalar içerisinde en önemli olan ise, “Fakülte-Okul İş Birliği Modeli” diye adlandırılan çalışmadır. Bu modelle, öğretmen adaylarının meslekî yeterliliklerini geliştirmeleri, mesleğin gerektirdiği teorik bilgi alt yapısını, eğitim ortamlarına uygulayabilme becerisi kazanmaları ve öğretmenlik mesleği ile ilgili olumlu tavır takınmaları hedeflenmiştir. Bu model de, öğretmen adaylarının hizmet öncesi eğitimleri sırasında mesleğe hazırlanmaları için, moel içerisinde yer alan tarafların (fakülte ve uygulama okul) görev ve sorumlulukları birlikte paylaşarak ortaya çıkan sorunları çözümlemede ortak hareket etmeleri gerekmektedir. Modelde temel amaç, fakülte-uygulama okulu kapsamında fakültedeki öğretim elamanlarına ve okullarda görevli uygulama öğretmenlerine ve mesleğe yeni başlayacak öğretmenlere yol göstermektir. Bu yeni model ile fakülte ve okul arasında kurulmuş olan sağlam ve dinamik bir işbirliği sayesinde öğretim elamanlarının ve okuldaki öğretmenlerin ihtiyaç duydukları konularda birbirlerinden yararlanmaları hedeflenmiştir (5). Modelde, öğretmen adaylarının başarılı bir öğretim için gerekli olan becerileri kazanabilmeleri ve okulu sistemli bir şekilde tanıyabilmeleri için yeni bir program geliştirilmiştir. Yeni programda okullarda uygulama çalışmaları Okul Deneyimi I (3 kredi), Okul Deneyimi II (3 kredi) ve Öğretmenlik Uygulamaları (5 kredi) başlıkları altında verilmektedir. Bu dersler içerisinde Okul Deneyimi I ve Okul Deneyimi II derslerinde öğretmen adaylarının okulu sistemli bir şekilde tanıması, okulun yönetimi ve okuldaki işler ile, okulda bulunan iğer kaynaklara ilişkin bilgi sahibi olması, sınıf ortamındaki ve okuldaki diğer etkinlileri gözlem yoluyla tanıması amaçlanmaktadır (6). Ancak, Fakülte-Okul İşbirliği Modeli’nde taraflar, hem uygulama öğretim elemanları hem de uygulama öğretmenleri görev ve sorumlulukları yeterince yerine getirebilecekleri bilgi birikimlerine sahip olmadıkları vurgulanmaktadır (7). Fakülte uygulama okulu modeli ve bu model içerisinde yer alan Okul Deneyimi ve Öğretmenlik Uygulaması derslerinin amaçlandığı şekilde başarılı olması ise; modelden öğretmen adaylarının, uygulama okulunun ve fakültenin beklentilerinin karşılaştırılması derecesine bağlıdır (8). Fakülte-Uygulama okulu modeli içerisinde yer alan öğretmen adayının beklentilerini aşağıdaki gibi özetleyebiliriz: Bunlar; • Öğretmen adayına öğretmenlik becerilerini öğreneceği, deneyeceği, gelişireceği ve öğretmenlik mesleğinin tüm sorumluluklarını üstlenme fırsatı bulacağı bir okul ortamı sağlanması, • Öğretmen adayının uygulama sürecinde okulda yapacağı etkinlikleri de içeren bir çalışma programı yapılması, • Öğretmen adayına değişik sınıfı düzeylerinde gözlem ve uygulama yapma olanağı sağlanması, • Öğretmen adayına fakültede uygulama öğretim elemanının, okulda uygulama öğretmeninin destek ve rehberliğinin sağlanması, • Öğretmen adayına Okul Deneyimi sırasında uygulama öğretim elemanı ile haftada bir kez gözlem raporu üzerinde görüş olanağı sağlanması, • Öğretmen adayının çalışmalarının programda belirtilen zamanlarda ilgililerce düzenli olarak gözlenmesi ve değerlendirilmesi, • Öğretmen adaylarına değerlendirme ile ilgili dönüt verilmesi, • Öğretmen adayına değerlendirme üzerinde uygulama öğretmeni ve uygulama öğretim elemanı ile gerektiğinde görüşme fırsatının verilmesi, • Öğretmen adayına Okul Deneyimi ve uygulama işlemlerinin önceden bildirilmesi konularında beklentileri olduğu görülmektedir. Öğretmen adaylarının bu beklentilerinin karşılanmasında ise Okul Deneyimi derslerinin etkin bir şekilde yürütülmesi ile karşılanabilir. Bu konu ile ilgili yapılan bir araştırmada, Okul Deneyimi ve Uygulama çalışmalarının taraflara meslekî açıdan katkı sağladığı vurgulanmaktadır (9). Ancak, tarafların görüşlerindeki yansımaların neler olduğu konusu açıklığa kavuşturulmamıştır. Bu bağlamda bu çalışmada, Okul Deneyimi ve Öğretmenlik Uygulaması derslerinin istenilen bir şekilde başarılı olup olmadığı ve ne derece başarılı olduğu, eksikliklerin neler olduğu ve bu eksikliklerin giderilmesinde neler yapılmalı sorusunun cevaplandırılması önemli bir husustur. Bu nedenle Okul Deneyimi ve Öğretmenlik Uygulaması derslerinin daha başarılı bir şekilde yürütülmesi için öğretmen adayları, uygulama okulu öğretmenleri ve fakülte öğretim elamanlarının bu derslerle ilgili söylemelerinin tespit edilmesi, bu derslerin daha da verimli bir şekilde yürütülmesine katkı sağlayacaktır. ARAŞTIRMANIN AMACI Bu çalışma, Fakülte-Uygulama Okulu İşbirliği Modeli içerisinde yer alan Okul Deneyimi derslerine (Okul Deneyimi I ve Okul Deneyimi II ve İlköğretim Okullarında Uygulama Çalışması) öğretmen adaylarının, uygulama okulu öğretmenlerinin ve fakülte öğretim elamanlarının bakış açılarının neler olduğunu tespit etmek ve gelecek öneriler doğrultusunda bu dersleri daha etkin bir yapıya kavuşturabilmek için neler yapılmalı konusunda çözüm önerileri belirlemek amacıyla plânlanmıştır. ARAŞTIRMANIN SINIRLILIKLARI • Bu çalışmada taraflar olarak Okul Deneyimi derslerinin yürütülmesinde görevli olan fakülte öğretim elamanları, uygulama okullarında bu dersleri yürüten rehber öğretmenler ve uygulamayı yapan öğretmen adayları kabul edilmiştir. Fakülte-okul İşbirliği modeli içerisinde yer alan diğer kurum ve kişiler araştırmanın sınırları dışına bırakılmıştır. • Araştırma, sadece ZKÜ Ereğli Eğitim Fakültesi İlköğretim Bölümü Sınıf Öğretmenliği Programında okuyan son sınıf öğrencileri, bu fakültede bu derslerin yürütülmesinden sorumlu öğretim elamanları ve uygulama okulundaki uygulama okulu öğretmenlerinin anketteki kapalı ve açık uçlu sorulara verdiği cevaplarla sınırlıdır. Bu araştırma ile ortaya çıkan bulgular sadece sözü edilen örneklem için geçerlidir. Araştırma sonuçlarının Türkiye genellinde geçerli olabilmesi için daha etraflıca araştırmaların yapılması gerekmektedir. • Araştırmada sözü edilen taraflar olarak fakülte öğretim elamanlarının az sayıda olması nedeniyle uygulama öğretmenleri ile birleştirip bir taraf olarak, diğeri ise, öğretmen adayları olarak kabul edilmiştir. YÖNTEM ÖRNEKLEM Bu araştırma, özel durum çalışması yaklaşımı kullanılarak yürütülmüştür. İlgili literatürde araştırılan konuları derinlemesine incelemek için özel durum yönetiminin (Case study) kullanılması önerilmektedir. Bu yöntem, araştırmada nitel ve nicel tekniklerin kullanılmasına imkân vermektedir. Bu yaklaşımın en önemli avantajlarından biri, veri toplama sürecinde bütün metotların kullanılmasına imkân sağlamasıdır. Çalışma, 2002-2003 Eğitim-Öğretim Yılı Bahar yarıyılında Batı Karadeniz Bölgesinde Zonguldak ili Kdz. Ereğli ilçesinde yer alan ilköğretim okulları içerisinden seçilen görevli 42 uygulama öğretmeni, 46 öğretmen adayı ve 12 öğretim elamanı olmak üzere 100 kişi üzerinde yürütülmüştür. Araştırma için seçilen okullar, uygulama öğretmenleri ve uygulama öğretim elamanlarının isimleri araştırmanın ahlaki boyutu nedeniyle gizli tutulmuştur. VERİ TOPLAMA ARACI Veriler anket ve mülakat yoluyla toplanmıştır. Öğretmen adaylarının, uygulama öğretmenlerinin ve fakülte uygulama öğretim elamanlarının görüşlerini belirlemek amacıyla 32 tane kapalı uçlu, 3 tane açık uçlu olmak üzere toplam 35 tane sorudan oluşan bir anket uygulanmıştır. Anketteki kapalı uçlu soruların cevaplandırması likert tipi dereceleme üzerinde 1 ile 5 arasında yapılmıştır. Bu dereceleme ölçeğinde; (1) Hiç katılmıyorum, (2) Az katılıyorum, (3) Orta derecede katılıyorum, (4) Çok katılıyorum ve (5) Tamamen katılıyorum şeklinde derecelendirilmiştir. Puanların yüksek olması tarafların görüşlerinin ankette verilen maddelere eğilim gösterdiğinin işaretidir. Bunun yanında örneklemedeki kişilerin görüşlerini yansıtmak amacıyla örneklemeden rasgele seçilen 10 kişi ile de yüz yüze görüşme yapılmıştır. VERİLERİN ANALİZİ Anketten elde edilen verilen öğretmen adayları, uygulama öğretmeni ve fakülte öğretim elemanı açısından gruplandırılarak tablolaştırılmıştır. Örneklemedeki kişilerin görüşleri arasında farklılıkları belirlemek amacıyla SPSS istatistiksel paket programı kullanılmıştır. Taraflar arasındaki görüş farklılıkları .001 düzeyinde “t” testi ile hesaplanmıştır. Ayrıca tarafların görüşleri 5’li likert tipi derecelendirme ölçeğine göre gruplandırılarak bunlara ilişkin yüzde değreleri hesaplanmıştır. Bu değerlendirmede, 1-1,49 arasındaki puanlar Hiç katılmıyorum, 1,50-2,49 Biraz katılıyorum, 2,50-3,49 Orta derecede katılıyorum, 3,50-4,49 Çok katılıyorum, 4,50-5 Tamamen katılıyorum şeklinde derecelendirilmiştir. Ayrıca, Okul Deneyimi derslerinin daha etkin bir şekilde yürütülmesinde deneklerin görüşleri gruplandırılarak elde edilen veriler sıralanmıştır. BULGULAR VE YORUM Anketteki Kapalı Uçlu Soru Maddelerinden Elde Edilen Bulgular Fakülte-Okul İşbirliği Programında Okul Deneyimi ve okullarda uygulama çalışmalarına katılan tarafların Okul Deneyimi 1, Okul Deneyimi 2 ve okullarda uygulama çalışmalarına ilişkin görüşlerine bakıldığında, Xort=2,83 ile fakülte öğretim elemanları ve uygulama okulunda uygulama çalışmalarının öğretmen adaylarına meslekî açıdan yararlılığı konusuna yetiştirilmelerine “orta derecede katılıyorum” şeklinde görüş belirtikleri tespit edilmiştir. Aynı şekilde anketteki 35 maddeden oluşan kapalı ve açık uçlu sorularla ilgili olarak öğretmen adaylarının da YÖK tarafından geliştirilen derslerin içerisinde Okul Deneyimi ve okullarda uygulama çalışmalarının kendilerine çok faydalı olduğu yönünde görüş bildirdikleri ortaya çıkmıştır. Öğretmen adayları ankette yer alan 35 kapalı ve açık uçlu sorularda 32’i kapalı uçlu sorulara, Xort =3,50 ile “çok katılıyorum” seçeneğine katıldıkları sonucu ortaya çıkmıştır. Fakülte öğretim elamanları ve uygulama öğretmenleri bu derslerin öğretmen adaylarının meslekî gelişimlerine faydalı olması konusuna “orta derecede katılıyorum” şeklinde söylemde bulunmalarına karşın, öğretmen adayları ise, “çok katılıyorum” şeklinde görüş belirtikleri görülmüştür. Tarafların Okul Deneyimi ve okullarda uygulama çalışmalarının öğretmen adaylarına faydalı olduğu konusunda birleşmelerine karşın Tablo 3’de de görüldüğü gibi iki tarafın söylemleri arasında t=-6,032, a.001 düzeyinde öğretmen adaylarının lehine anlamlı bir farklılığın olduğu bulunmuştur. Okul Deneyimi Ve İlköğretim Okullarında Uygulama Çalışmalarına İlişkin Tarafların Açık Uçlu Sorulara Verdiği Yanıtlardan ve Yapılan Mülakatlardan Elde Edilen Bulgular • Uygulama öğretmenleri ile fakülte öğretim elamanlarının ortak görüş belirtikleri bir konu, fakülte ile uygulama okulları arasında sağlıklı bir işbirliğinin olmadığı, bu iki kurum arasında koordinasyon eksikliği olduğudur. • Taraflar uygulama öğretmeni seçiminde belli kriterler aranmadığını, uygulama öğretmenlerinin okul müdürleri tarafından seçilmesi durumunda müdüre yakın olanlaın uygulama öğretmeni oldukları, okullarda bu işi gerektiği gibi yerine getirebilecek öğretmenlerin ise uygulama öğretmeni seçilmediklerini vurgulamaktadırlar. • Uygulama öğretmenleri bu işi kendilerine artı bir yük olarak görmekte ve ayrıca bu iş için verilen ücretin düşüklüğü nedeniyle programlarının aksamasını neden gösterip bu uygulamalarda görev almak istemedikleri tespit edilmiştir. • Öğretmen adayları ile yapılan görüşmelerde fakülte öğretim elamanlarının öğretmen adaylarının dosyalarını incelemede gerekli özen göstermedikleri, dosyaları gelişi güzel bir şekilde inceledikleri vurgulanmaktadır. • Taraflar Okul Deneyimi derslerinin merkezi okullar yerine köylerdeki okullarda ve özellikle birleştirilmiş sınıflarda yapılmasının daha faydalı olacağını belirttikleri bulunmuştur. Hatta bu durumu uygula öğretmenlerinden birkaç şu cümleler ile dile getirdikleri anketteki açık uçlu sorulara verilen yanıtlardan çıkarılmıştır. “Sadece merkezdeki okullarda değil tüm köy okullarını kapsayacak şekilde olmalıdır. Öğrenciler birleştirilmiş sınıflı köy okullarında da öğretmenliğin nasıl olduğunu görmelidirler.” “Bu dersler uygulamalı yapılmalı ve bu uygulamaların hem köy okullarında hem de merkezi okullarda eşit şekilde yapılmalıdır.” “Merkezi okullar yerine, ücra yerleşim birimlerindeki okulları görmeleri, ülke gerçeklerini görmeleri için faydalı olur.” • Taraflar Okul Deneyimi 1 ve Okul Deneyimi 2 dersleri için istenen “Dönem Plânı” Etkinliği ile ilgili “Fakülte-Okul İş Birliği” kitabında verilen bilgilerin çok soyut olduğu, yeterince anlaşılmadığı konusunda şikayetleri olduğu görülmüştür. Bunun için konunun uzmanları tarafından örnek bir dönem planı örneğinin çıkarılmasının bundan sonraki çalışmaların daha sağlıklı yürütülmesi açısından faydalı olacağı görüşünde olduklarını belirtmektedirler. • Aday öğretmenler kendilerinin yaptıkları işlerle ilgili olarak belirli zamanlarda düzenli olarak fakülte öğretim elemanları tarafından gözlemlenip değerlendırmenin yapılmadığını vurguladıkları görülmüştür. • Taraflar Okul Deneyimi derslerine ayrılan sürenin yetersiz olduğunu, bu sürenin artırılması ve bu süreninde haftada 3 veya 4 güne çıkarılması gerektiğini belirtmektedirler. • Uygulama öğretmenleri, Okul Deneyimi ve okuldaki uygulama çalışmalarında öğretmen adaylarının yönetim işleri ve kendi özlük hakları ile ilgili konularda hiç bilgilendirilmedikleri, bu konulara bu derslerde hiç yada çok az vurgu yapıldığını belirtikleri görülmüştür. Aynı soruda öğretmen adaylarının da bu konularda kendilerine bilgi verilmedikleri, bu konuların öğretilmesinin de meslekî olarak yetişmeleri açısından faydalı olacağı görüşünde oldukları ortaya çıkmıştır. • Öğretmen adayları kendilerinin yetişmelerinden sorumlu olan fakülte öğretim elamanlarının yeterince ilgilenmediklerini vurgulamaktadırlar. Bu durumu öğretmen adayları şu sözler ile dile getirmektedirler. “Danışman öğretmenlerin gerçekten öğretmen adaylarının her sorunuyla ilgilenmesini isterim. Bu konuda danışman öğretmenler bizim ile yeterince ilgilenmiyorlar.” “Fakültedeki danışman hocalarımız öğrenci sayısının fazlalığı nedeniyle bizlerle ilgilenemiyorlar. Bizlerle daha fazla ilgilenmeleri, bizlerin öğretmen olarak yetişmelerinde daha çok katkı sağlayacağını düşünüyorum.” • Uygulama öğretmenleri bir öğretmen başına 6 öğrencinin verilmesinin çok fazla olduğunu, sınıfların kalabalık olması nedeniyle oturulacak yer olmadığını, hatta bu durumda sınıf yönetimi ve kontrolünü sağlamada zorlandıklarını belirttikleri ortaya çıkmıştır. • Uygulama öğretmenleri, fakültedeki öğretim elamanları tarafından bu konularla ilgili kendilerine yeterince aydınlatıcı bilgiler verilmediği, kendilerinin bu konulara yabancı kaldıklarını ve bu nedenle öğretmen adaylarına yeterince yardımcı olamadıklarını vurgulamaktadırlar. Uygulama öğretmenleri fakülte tarafından kendilerine bu konuyla ilgili bir hizmet içi eğitim veya seminer verilmesinin gerekli olduğunu ifade ettikleri görülmüştür. Tablo 1. Okul Deneyimi/Öğretmenlik Uygulamasına İlişkinUygulama Öğretmenleri ve Fakülte Öğretim Elemanlarının Görüşlerine Ait Deskritif Bulgular
Tablo 2. Okul Deneyimi/Öğretmenlik Uygulamasına İlişkin Öğretmen Adaylarının Görüşlerine Ait Destritif Bulgular
Tablo 3. Okul Deneyimi Derslerine Katılan Tarafların Okul Deneyimi Derslerinin Yürütülüşüne İlişkin Görüşlerine -t Testi Sonuçları
5. SONUÇ VE TARTIŞMA Fakülte-okul İşbirliği programına katılan taraflar Okul Deneyimi 1, Okul Deneyimi 2 ve Okullarda Uygulama Çalışmalarının faydalı olduğu noktasında görüş birliğinde oldukları söylemelerinden ortaya çıkmaktadır. Bu derslerin daha sağlıklı yapılması için tarafların (fakülte öğretim elemanı, uygulama öğretmenleri ve öğretmen adayları daha fazla koordinasyonun zorunlu olduğunu ve bunun için bu konularla ilgili bir hizmet içi eğitim veya seminer düzenlenmesinin faydalı olacağı sonucu ortaya çıkmaktadır. 6. ÖNERİLER • Öğretmen eğitimi programlarının yeniden düzenlenmesi ile geliştirilen dersler içerisinde Okul Deneyimi 1, Okul Deneyimi 2 ve Okullarda Uygulama Çalışmaları derslerinin geleceğimizin teminatı olan öğretmen adaylarına daha çok faydalı olması için taraflar birbirleriyle olan iletişimlerini daha da güçlendirmelidir. • Uygulama okul koordinatörleri ve uygulama okulu rehber öğretmenlerinin bu konuda daha etkin rol almalarını sağlamak için fakülte tarafı ile Millî Eğitim Müdürlüğü İşbirliği çerçevesinde yaz dönemlerinde İl veya Bölge bazında bu konu ile ilgili Hizmet İçi Eğitim Programları düzenlenmelidir. • Okul Deneyimi ve Uygulama Çalışması derslerinin daha sağlıklı yürütülebilmesi için fakülte öğretim elamanları tarafından Okul Deneyimi dersleri ve Uygulama Çalışması dersi için çalışma programı düzenlenerek aday öğretmenlere ve uygulama öğretmenlere verilmelidir. Okul Deneyimi Derslerinin daha da verimli olabilmesi için uygulama okulundaki bir rehber öğretmene düşen öğretmen aday sayısı en fazla 3 olmalıdır. Bu sayıın üstüne kesinlikle çıkılmamalıdır. • Okul Deneyimi Dersleri ve Okullarda Uygulama Çalışmalarının sadece merkezi okullarda değil, özellikle kırsal yerleşim birimlerindeki köy ilköğretim okullarında yaptırılması gerekmektedir. Bunun için aday öğretmenlerin ve fakülte öğretim elamanlarının bu okullara gidiş geliş ücretleri Millî Eğitim Müdürlüklerince karşılanmalıdır. • Bu dersleri yürüten ve uygulamadan sorumlu fakülte öğretim elemanı başına düşen öğrenci sayısı daha da azaltılmalıdır.
* Yard. Doç. Dr.; ZKÜ. Ereğli Eğt.Fak.Ortaöğretim Fen ve Mat. Alanları Eğt.Böl.Fizik Eğitimi ABD. 1 Ali Azar; “Fizik Öğretmenlerinin Meslekî Gelişim Sürecinde Özel Konular”, (Yayınlanmamış Doktora Tezi, KTÜ. Fen Bilimleri Enstitüsü, 1998), s.1. 2 Salih Çepni, Ali Azar; “Two approches to the international initial science teacher education program”, Teacher tranng for the twenty first century, İzmir, 1995, s.65-77. 3 Ali Azar; “Yeni Öğretmenlerin İş Başında Gelişimini Destekleyen Modeller”, D.E.Ü. Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı: 11,1999, s. 39-45. 4 Ali Azar; a.g.e.s.s.14. (5) Barboros Günçer; Okullarda Uygulama Çalışmaları-İlköğretim, YÖK/DB. Milli Eğitimi Geliştirme Projesi Hizmet Öncesi Öğretmen Eğitimi, Ankara, 1997. (6) Hayrettin Köroğlu, Neşe Başer ve Güneş Yavuz; “Okullarda Uygulama Çalışmalarının Değerlendirilmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı: 19, 2000, s. 85-95. (7) Salih Çepni, A.P. Ayas ve A. Baki; “Fakülte-Okul İş Birliği Modelinin Uygulanmasında Karşılaşılabilecek Temel Sorunlar ve Çözüm Önerileri”, III. Ulusal Fen Bilimleri Eğitimi Sempozyumu Bildiri Kitabı, Sayı: 1, 1999, s.74-86. (8) Ayfer Kocabaş, Gönül Durukafa ve Işık Gürses; “1998-1999 Öğretim Yılı Güz Yarıyılı Buca Eğitim Fakültesi Uygulama Okulları İşbirliği Programının Uygulanmasında Karşılaşılan Sorunlar ve Çözüm Önerileri”, D.E.Ü.Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı: 12, 2000, s. 44-55. (9) Salih Çepni, A.P. Ayas ve A.Baki; a.g.e.s.s. 80.
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
[ yukarı ] |