Kırıkkale Üniversitesi’nin düzenlediği “Bir Metafor Olarak Yol / Yolculuk” konulu I. Ulusal Sosyal Bilimler Sempozyumu 9-10 Aralık tarihlerinde gerçekleşti.

Sempozyumun açılış oturumunun başkanlığını Prof. Dr. İlber Ortaylı yaptı. Açılış oturumundaki ilk konuşmalarda,  “yol” ve “yolculuk”un zengin anlam dünyasına dair özgün vurgular ve yorumlar yapıldı.

“Bir Metafor Olarak Yol / Yolculuk” bağlamında çeşitli bildirilerin sunulduğu sempozyumda tarihten felsefeye, edebiyattan sosyolojiye, müzikten tiyatroya kadar sosyal bilimlerin çok çeşitli alanlarını kapsayan bildiriler katılımın yoğun olduğu bir ortamda meraklılarıyla buluştu.

Yol ve yolculuğun metaforik anlamına dair sunulan bildiriler izleyicilerin zihninde beyin fırtınası estirdi. Sunumlar dört ayrı oturumda aynı anda gerçekleştirildi. İzleyiciler açısından talihsizlik diyebileceğimiz bu durumdan dolayı oturumların hepsini izleme şansını elde edemedik. Ama izlediklerimizle biz, konuyla ilgili önemli ve ilginç bildirilerin bıraktığı tatla yetinmek zorunda kaldık.  

Sosyal bilimler doğası gereği farklı metaforik yansımaların çeşitli bilim dallarındaki görüntüsü üzerine çalışanların söz söyleyebileceği bir alandır. Ülkemizin sosyal bilimler alanında çalışma yapan ulusal ve uluslararası düzeyde araştırmacı ve akademisyen bakımından oldukça zengin olduğu malûmdur. Araştırmacı ve akademisyenlerimizin bilgi birikimlerini konu bağlamında sosyal bilimlerin farklı alanlardaki görüntüsünü meraklılarla paylaşması ayrıca önemliydi .

Özellikle yol ve yolculuğun metafor olarak izlerini sürmek ve bunları bilimsel bir dikkatle ortaya koymak güç bir iş olsa gerek. Bu konunun sanattaki yansımaları ayrıca dikkate değer bir diğer husus. Türk toplumunun hayatın her alanındaki ‘yol/culuk’unu sanatsal bir duyarlılık ve bilimsel bir dikkatle ortaya koymak hayli ilginçlikler ve güzellikler taşımaktadır.

Yaşadığımız bu ‘yolcu’luk müzikten tiyatroya, edebiyattan felsefeye, sosyolojiden psikolojiye, modernden post-moderne, minyatürden modern resme, doğudan batıya neredeyse bütün bir hayatı kapsar niteliktedir. Türk bilim adamlarının yaşadığımız sosyal ve kültürel süreçteki değişim ve dönüşümleri izlemek kuşkusuz sevindirici bir gelişmedir.

Yaşadığımız süreçlerin/dönemeçlerin sosyal ve kültürel boyutunun metaforik anlamı üzerinde gereğince durulduğu söylenemez. Halbuki yaşanılan toplumsal değişimlerin/dönüşümlerin izlerini en çok da bu kolektif metaforlar vasıtasıyla takip etmemiz mümkün. İşte bu tür sempozyumlar, üniversiteli gençlerin bahsedilen meselelerin tartışma ortamlarını yakından görme ve hissetmeleri bakımından da önem taşımaktadır.

 Bu sempozyumu izlerken yolun, yolculuğun bireysel, toplumsal ve düşünsel anlamını, edebiyat metinlerindeki yola/yolculuğa dair metaforik anlamı, metaforun dilbilimsel açıdan çözümü; sinema, tiyatro, resim ve müzik gibi güzel sanatlardaki metaforik anlatım tarzını ve toplumların tarihsel yolculuğunun irdelenmesini amaçlayan sempozyumun, katılmış olan araştırmacılar ve ilgi duyanlar için oldukça yararlı ve  yoğun bir şekilde gerçekleştiğine tanık olduk.

Sempozyumda “Bir Metafor Olarak Yol / Yolculuk” bağlamında aşağıda sıralayacağımız konu başlıkları etrafında çeşitli bildiriler sunuldu:

“Toplumsal bir yolculuk olarak Türklerin tarihî yolculuğu; medeniyet değiştirme süreci ve bu sürecin metaforik değeri; bireysel anlamda mistik yolculuk; iç yolculuk; yolunda olmak, yolunda ölmek; seyr ü sülûk; İslâm, Hristiyanlık, Yahudilik, çok tanrılı dinler ve bu dinlerin felsefî yaklaşımları; bir metafor olarak yolculuk, bir yolculuk olarak metafor; göç, muhaceret, gurbet, sıla; modern, postmodern, pre-modern pozisyon olarak yolculuk ve yol; yola ve yolculuğa teorik yaklaşımlar; romantik bir tavır olarak yolculuk; keşif, macera, sürgün, yolculuk ve zaman, mekân, cinsiyet, kimlik; kadın-erkek yolculukları; zamana yolculuk; sınır, mesafe, farklılık, yolculuk ve öteki; buluşma/yakınlaşma, ayrılma/uzaklaşma; yolculuk ve global dünya; kozmopolit diasporalar; ütopya, disutopyalar ve “metinsel yolculuk”.

Sempozyumun kapanış oturumunun başkanlığını ise Prof. Dr. Ahmet İnam gerçekleştirdi. Açılış ve kapanış oturumları hariç diğerleri aynı anda dört oturum şeklinde gerçekleşti.

Kapanış oturumunda katılımcılar, bu türden sempozyumların sosyal bilimlerle sınırlı kalmaması gerektiğinden söz ederek diğer bilim alanlarında da bu tür bilimsel faaliyetlerin gerçekleştirilmesinin hem akademik camiaya hem de konuya ilgi duyan her kesime yararlar sağlayacağı vurgulandı.

Oturumlarda sunulan bazı bildirileri sempozyumun yelpazesinin ne kadar geniş olduğunu düşündürmesi bakımından aşağıya alıyoruz:

Yola İlişkin Kavramların Ahlakî Çerçevesi-Prof. Dr. Hakan POYRAZ

Yolculuk Olarak Metafor-Prof. Dr. Hüsamettin ARSLAN

Yaşam Tarzı Olarak Göç ve Göçün Ürettiği Mekan-Dr. Hayati BEfiİRLİ

Yolun Sonuna Yaklaşırken Geleneksel ve Modern Yaşlılık Örüntüsü-Doç. Dr. Vehbi BAfiER

Kentlileşmenin Metaforik Anlamı-Yrd. Doç. Dr. Serdar SAĞLAM

...Ve “Annesini Takibetti!”-Doç. Dr. İbrahim fiAHİN

Bana Bir Yol Aforizması Söyleyin Size Kim Olduğunuzu Söyleyeyim-Doç. Dr. Ahmet Nezihi TURAN

Toplumsal Bir Metafor Olarak Türklerin Tarihî Yolculuğu-Yrd. Doç. Dr. Durmuş HOCAOĞLU

Yahya Kemal ve Attila İlhan’ın fiiirlerinde “Yol” “Yolculuk” Metaforları-Yrd. Doç. Dr. Nesrin KAYA

Bir İkinci Yeni fiairinin Doğu Kültür Başkentlerine Metaforik Yolculuğu: Hızırla 40 Saat- Yrd. Doç. Dr. Sani ADIGÜZEL

Aytmatov Anlatılarında Tahrip Edilen Bellek Mekanları ve Kendine Dönüş Yolları-Prof. Dr. Ramazan KORKMAZ

Metafora Giden Yolda Yolculuk-İsmail SERT

“Sonsuzluğa Nokta”da Modern Bireyden Post-Modern Özneye-Arş. Gör. Pelin ASLAN

Yolların Sonundaki Kozmopolit Diasporalar ve Sıla-Doç. Dr. Müzeyyen GÜLER

Tarih İçinde Kültür Yolculuğumuzun Ana Çizgileri-Prof. Dr. Cihan OKUYUCU

Leylâ ve Mecnun ile Hüsn ü Aşk’ta Yol Metaforu-Prof. Dr. Muhammet Nur DOĞAN

Hüsn ü Aşk Hikayesi Kahramanı “Aşk”ın Manevî Yolculuğunun Retorik Boyutu-Doç. Dr. İlhan GENÇ

Klasik Türk fiiirinde Metaforik Anlatım-Doç. Dr. Menderes COfiKUN

İki Boyutlu Resim Yüzeyinde İçsel Yolculuk-Yrd. Doç. Dr. fiemsettin EDEER

Karagöz Metinlerinde Yol ve Yolcu Metaforu-Yrd. Doç. Dr. Nil Ünlü AYCIL

Hermann Hesse’nin Doğu Seyahati-Prof. Dr. Gürsel AYTAÇ

Modernizm ve Post-Modernizm Kavramı ve Post-Modern Bir Gezgin:Eric Fischl-Yrd. Doç. Dr. Arif Ziya TUNÇ

İki İngiliz Romanı Virginia Woolf’un Orlando ve Charles Dickens’in Büyük Umutlar Romanında Yolculuk Teması-Prof. Dr. Himmet UÇ

Hiç İçinde Bir Yürüyüş-Prof. Dr. Ahmet İNAM

Medeniyet Durakları-Prof. Dr. Mümtaz’er TÜRKÖNE

Tarihçinin Mental Yolculuğu-Prof. Dr. İlber ORTAYLI

Tasavvufta Yol Metaforu Üzerine-Doç. Dr. Engin SEZER

Felsefede Yol Özlemi-Prof. Dr. Kenan GÜRSOY

Doğu ve Türk-İslam Düşüncesinde Yol Metaforu-Yrd. Doç. Dr. Mehmet ÖNAL

Yunan Mitolojisinde Yaşarken Hades’e Gidip-Dönen Kahramanlar-Yrd. Doç. Dr. Işık fiAHİN

Gayesi Olmayan Yolculuğun Anlamı: İnsan Ya da Bergson’da Hayat Hamlesinin Yaratıcı Coşkusu-Yrd. Doç. Dr. Levent BAYRAKTAR

Osmanlı ve Cumhuriyet Sonrası Geleneksel Müziğimizde “Yol” Olgusu-Öğr. Gör. Tamer KÜTÜKÇÜ

Psikoterapi ve Yolculuk-Zeynep ATBAfiOĞLU

“Anlama”ya Bir Yolculuk:Hermeneutik-Prof. Dr. Doğan ÖZLEM